Gỡ khó cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu

Tại sự kiện, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI khẳng định, trong hoạt động xuất nhập khẩu, việc tìm hiểu chính sách, pháp luật và tuân thủ thủ tục hành chính (TTHC) giữ một vị trí quan trọng đối với các DN. Chính sách càng thuận lợi, thủ tục hành chính càng tinh gọn sẽ góp phần giảm thời gian và chi phí cho các DN, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nói riêng và của quốc gia nói chung trên thương trường quốc tế.

"Dù ghi nhận nhiều bước tiến trong chính sách pháp luật và thủ tục hành chính thời gian qua, chúng ta cũng cần nhìn nhận một thực tế rằng không gian cải thiện vẫn rất lớn, đặc biệt trong khía cạnh cung cấp thông tin, giải đáp các khó khăn vướng mắc cho DN cũng như tăng cường sự tham gia của các DN trong hoạt động xây dựng chính sách pháp luật", Phó Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.

Ông Hoàng Việt Cường - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho rằng, hoạt động xuất, nhập khẩu đã được Đảng và Nhà nước xác định đóng vai trò quan trọng với phát triển kinh tế - xã hội, là động lực để tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.

Do đó, thời gian qua, Chính phủ và các bộ ngành đã có rất nhiều nỗ lực nhằm đơn giản hóa các thủ tục xuất, nhập khẩu, gỡ bỏ các hàng rào thuế quan và tăng cường tính minh bạch trong chính sách thương mại, đồng thời thiết lập các cơ chế để giải quyết các khó khăn vướng mắc của DN.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, cộng đồng DN vẫn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các chính sách, thủ tục liên quan đến các hoạt động thương mại qua biên giới.

Theo khảo sát của VCCI, có tới 59% DN gặp ít nhất một khó khăn nào đó trong việc tuân thủ thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Trình tự kiểm tra chuyên ngành phức tạp, danh mục hàng phải kiểm tra chuyên ngành quá nhiều, việc thực hiện kiểm tra chuyên ngành còn phiền hà, tuy kiểm tra chuyên ngành thực hiện ở cửa khẩu nhưng vẫn có những trường hợp DN phải về tận bộ ngành mới được giải quyết.

Dưới góc nhìn DN, bà Lương Thu Hương - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Hải Dương cho biết, phản ánh của các DN trong hoạt động XNK cho thấy, việc kiểm tra chuyên ngành trong xuất nhập khẩu hàng hóa vẫn chưa nhanh gọn, cập nhật thông tin chưa đồng bộ. Đã khai quan, thông quan điện tử nhưng đến điểm chốt cuối cùng lại phải mang tờ khai đóng dấu để nộp. Đã nộp thuế qua online, nhưng phải chụp bản nộp cho cơ quan hải quan.

Thời gian kiểm tra thông quan vẫn còn chậm ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa, đặc biệt là nông sản. Các thủ tục hành chính còn nhiều điểm chưa có sự thống nhất đồng bộ giữa các bộ ngành, cơ quan.

Đại diện các DN logistics Hải Phòng, ông Lê Mạnh Cương - Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Hải Phòng cho rằng, vẫn còn nhiều các mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành và cũng có nhiều mặt hàng thuộc quản lý từ 2 bộ ngành trở nên.

Xuất nhập khẩu hiện nay chỉ có thủ tục kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm theo Nghị định 15/2018/CP ngày 2/2/2018 được áp dụng hình thức quản lý rủi ro, kiểm tra giảm, kiểm tra thông thường, và kiểm tra chặt. Việc công nhận, thừa nhận chất lượng hàng hóa của nước ngoài còn rất hạn chế.

Về cơ bản, kiểm tra chuyên ngành hiện nay chưa áp dụng việc công nhận lẫn nhau, thừa nhận chất lượng hàng hóa của nước ngoài, áp dụng truy xuất nguồn gốc trong kiểm tra chuyên ngành. Điều này gây nhiều khó khăn cho các DN trong ngành.

Cho rằng công tác cấp C/O đã được cải thiện đơn giản hoá thủ tục cấp chuyển sang điện tử không cấp C/O giấy, tuy nhiên, theo ông Cương, các DN logistics đang thực hiện gần hết các công đoạn trong chuỗi cung ứng logistics từ việc khai báo hải quan, kiểm tra chất lượng, xin cấp C/O, kiểm dịch động thực vật.

"Theo phản ánh của các DN, hiện nay hải quan chỉ cho phép bên thứ 3 là đại lý hải quan thực hiện khai báo bằng chữ ký số của đại lý hải quan còn lại các bên khác thì không. Vì vậy phải chăng Bộ Công Thương cũng nên xem xét chấp thuận cho bên thứ 3 (đại lý hải quan) thực hiện việc cấp C/O", ông Cương kiến nghị.

Theo ông Cương, hiện các DN logistics cũng gặp nhiều trở ngại khó khăn trong việc thông quan hàng hoá được mua qua các sàn thương mại điện tử (TMĐT). Việc khai báo hải quan hiện nay chủ yếu dưới hình thức tờ khai PMD, quà biếu, quà tặng qua đường chuyển phát nhanh. Đặc biệt các mặt hàng thuộc diện phải kiểm tra chuyên ngành. Đặc tính của hàng TMĐT là số lượng nhỏ, giá trị thấp, cá nhân gửi.

Do đó, cộng đồng DN rất kỳ vọng Nghị định về quản lý hàng TMĐT sớm được ban hành để tạo thuận cho cả cơ quan quản lý nhà nước cũng như cộng đồng DN thực hiện.

Trong khi đó, theo ông Đặng Thế Phương - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hải Phòng, để đạt được hiệu quả trong việc tháo gỡ khó khăn vướng mắc về thủ tục hành chính tạo thuận lợi thương mại xuyên quốc gia, cần có sự phối hợp thường xuyên giữa nội tại các DN với các đối tác bạn và với các cơ quan quản lý Nhà nước thì mới đạt được kỳ vọng của DN.

Theo ông Phương, trong quá trình vận động chính sách phải có tính kiên trì, phải xuất phát từ thực tế, khoa học khách quan và cần được sự hỗ trợ của các cơ quan, tổ chức như Bộ Công Thương, VCCI, Hiệp hội Logicstic, Hiệp hội vận tải ô tô VN, các sở ngành liên quan.

Để hoạt động thương mại xuyên biên giới thuận lợi và giúp các DN xuất nhập khẩu giảm thiểu khó khăn, các DN kiến nghị cơ quan quản lý thống nhất hướng dẫn quy định để DN xuất nhập khẩu thực sự chỉ qua một cửa. Đồng thời rút gọn hơn nữa thời gian kiểm tra thông quan, kiểm tra chuyên ngành, xem xét bổ sung các quy định theo các cam kết FTA...

Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo địa phương, hiệp hội DN và DN cũng đã chia sẻ khó khăn về lĩnh vực thuế, ngân hàng và tín dụng, logistics và vận tải… Từ đó đề xuất nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn trong thực thi chính sách và thực hiện thủ tục hành chính về tạo thuận lợi thương mại xuyên biên giới.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Hoàng Việt Cường chia sẻ, ghi nhận những ý kiến đóng góp từ phía các DN, đồng thời đưa ra một số khuyến nghị cho DN để thúc đẩy các hoạt động xuất nhập khẩu hiệu quả trong thời gian tới.