Kiến nghị tạo dư địa cho mô hình kinh doanh mới phát triển

Tạo dư địa cho mô hình kinh doanh mới

Dự thảo Luật Thương mại điện tử do Bộ Công Thương soạn thảo, dự kiến sẽ được trình Quốc hội thông qua vào tháng 10 tới, đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Dự thảo là văn bản quan trọng, tác động đến các doanh nghiệp, hộ kinh doanh tham gia vào hoạt động bán hàng, cung cấp dịch vụ trên không gian mạng.

Theo bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, Luật Thương mại điện tử là một văn bản được cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng kỳ vọng lớn. Việc Bộ Công Thương trình Chính phủ để trình Quốc hội ban hành luật này là rất cần thiết.

Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi, dự luật cần có cách tiếp cận bao quát hơn, đồng thời tránh những quy định gây khó khăn cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan quản lý.

Theo TS Nguyễn Minh Thảo, dự thảo hiện đặt mục tiêu vào bảo vệ người tiêu dùng, chống hàng giả, thuế và thương mại điện tử xanh. Dù đây là những nội dung quan trọng, song bà cho rằng cần mở rộng hơn để nuôi dưỡng toàn bộ hệ sinh thái thương mại điện tử.

“Hệ sinh thái này không chỉ có người tiêu dùng, mà còn có doanh nghiệp, các sàn giao dịch và hạ tầng hỗ trợ. Chúng ta đã có Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, có Luật Cạnh tranh. Vì vậy, Luật Thương mại điện tử cần hướng đến việc khuyến khích, tạo điều kiện phát triển cho nhiều chủ thể cùng tham gia", chuyên gia nhấn mạnh.

Phân tích sâu hơn, bà Thảo đã chỉ rõ sự liên kết giữa dự thảo luật với các mục tiêu lớn của Chính phủ và Bộ Chính trị về phát triển kinh tế số.

Bà viện dẫn các mục tiêu của Chính phủ: "Đến năm 2025 có hơn 50% doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng nền tảng số, và đến năm 2030 là 70%". Đây là những mục tiêu rất lớn, đòi hỏi một nền tảng pháp lý vững chắc để khuyến khích doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, chuyên gia cũng nhấn mạnh tinh thần của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về chuyển đổi số, kinh tế số, và khuyến khích các mô hình kinh tế, kinh doanh mới.

"Sàn thương mại điện tử chính là một trong những mô hình kinh doanh mới. Do đó, khi thiết kế chính sách, chúng ta nên tạo ra một dư địa để khuyến khích việc thành lập và phát triển nhiều hơn các mô hình kinh doanh này", chuyên gia khuyến nghị.

Cần cân nhắc quy định về trách nhiệm sàn giao dịch

Một điểm đáng chú ý, TS Nguyễn Minh Thảo lưu ý đến khoản 3, Điều 16 của dự thảo, yêu cầu sàn thương mại điện tử buộc người bán phải cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh điều kiện kinh doanh. Theo bà, quy định này thiếu tính khả thi.

Ngay cả cơ quan quản lý cũng khó có thể xác định hết các loại hàng hóa, dịch vụ kinh doanh có điều kiện. Đặt trách nhiệm đó cho các sàn, kể cả sàn lớn như Shopee, cũng là thách thức rất lớn.

Một vấn đề khác là quy định quản lý hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội. TS Nguyễn Minh Thảo cảnh báo, nếu ràng buộc quá chặt với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, sẽ vô tình triệt tiêu động lực kinh doanh.

“Cần có khảo sát, phân loại theo quy mô hoặc doanh thu để áp dụng điều kiện phù hợp. Nếu không, những hộ nhỏ lẻ sẽ gặp khó khăn, thậm chí tìm cách né tránh như từng xảy ra khi áp dụng thuế qua máy tính tiền”, bà Thảo phân tích.

Ngoài các góp ý về nội dung, TS Nguyễn Minh Thảo cũng lưu ý về hình thức. Văn phong trong dự thảo hiện còn mang hơi hướng nghị quyết. Luật thì cần tính pháp lý mạnh hơn, rõ ràng hơn. Ban soạn thảo nên rà soát lại để đảm bảo chuẩn mực của văn bản luật.

"Luật Thương mại điện tử là văn bản rất cần thiết, nhưng để thực sự đi vào đời sống, cần đồng bộ với mục tiêu chuyển đổi số quốc gia, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời khuyến khích mô hình kinh doanh mới phát triển", chuyên gia kết luận.