COVID-19 và 'cú hích' để doanh nghiệp chuyển đổi số

Mới đây, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) công bố Sách trắng Thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam năm 2021, cho thấy một "bức tranh" ngày càng sáng hơn về tình hình ứng dụng TMĐT trong cộng đồng doanh nghiệp (DN) Việt Nam.

23% DN bán hàng trên sàn TMĐT

Đánh giá về khả năng DN ứng dụng TMĐT, Cục TMĐT và Kinh tế số cho biết, năm 2020 chỉ có 42% DN sở hữu website, trong đó có 28% DN thỉnh thoảng mới cập nhật thông tin trên website.

Nhiều doanh nghiệp thấy rõ hiệu quả kinh doanh trực tuyến.

Về khảo sát DN bán hàng trên mạng xã hội, 41% DN cho biết có sử dụng công cụ này, đồng thời 22% DN tham gia sàn giao dịch TMĐT. Trong đó, 23% DN cho biết tham gia sàn giao dịch TMĐT sau khi dịch COVID-19 khởi phát.

Kết quả khảo sát cho thấy, 81% DN nhận được đơn hàng qua email, webiste TMĐT là 37%, sàn TMĐT 29%, mạng xã hội 63%; 57% DN cho biết hiệu quả kinh doanh trực tuyến của DN trong bối cảnh dịch COVID-19 là rất tốt.

Trong khi đó, khảo sát của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho hay, trong giai đoạn tính đến tháng 6/2020, có 48% DN tại Việt Nam chuyển sang nền tảng số. Từ tháng 6 đến tháng 9 và 10/2020, tỷ lệ DN chuyển sang nền tảng số tăng lên thêm 11%.Nền tảng số được sử dụng nhiều nhất trong DN Việt Nam là ứng dụng vào quản trị DN, tiếp đến là tiếp thị, phương pháp thanh toán, bán hàng, lập kế hoạch sản xuất…

Tuy vậy, bà Trần Thu Trang, chuyên gia cao cấp của WB đánh giá, qua điều tra về mức ứng dụng công nghệ ở Việt Nam so với một số nước cũng tham gia khảo sát tương tự cho thấy mức độ chuyển đổi số của DN nhỏ và vừa của Việt Nam vẫn ở mức thấp, đặc biệt với kỹ thuật công nghệ đơn giản. Rào cản chính là thiếu thông tin, vốn, khả năng ứng dụng công nghệ mới còn hạn chế...

Ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH nhìn nhận: "Bắt đầu từ khi dịch COVID-19 xảy đến thì chúng ta cũng chứng kiến sự thay đổi đáng kể về chuyển đổi số trong cộng đồng DN ở Việt Nam như ứng dụng công nghệ số để bán hàng, giao hàng online, làm việc trực tuyến...".

Trong bối cảnh đại dịch, chuyển đổi số được xem như "cứu cánh" của nền kinh tế. COVID-19 thúc đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số. Do vậy, lãnh đạo DN phải có tầm nhìn dài hạn, có chiến lược về chuyển đổi số. Trong điều kiện khó khăn nhất thì phải duy trì được sản xuất ổn định và phát triển DN.

Thay đổi tư duy của lãnh đạo

Theo đó, ông Hải cho rằng, DN cần mạnh dạn chuyển đổi số, thay đổi tư duy, chuẩn bị để thích ứng được các khủng hoảng trên thế giới trong thời gian sau này, chứ không riêng đại dịch COVID-19 đang xảy ra.

"DN nhỏ cần xây dựng lộ trình từng bước để chuyển đổi số. Lãnh đạo DN phải tư duy điều này là sống còn của DN, nếu không bắt kịp xu hướng thì bị loại bỏ", ông Hải nhấn mạnh.

Trên thực tế, trước ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, không ít DN vẫn duy trì được hoạt động kinh doanh nhờ đẩy mạnh chuyển đổi số. Theo ông Hoàng Việt Anh, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn FPT, muốn chuyển đổi số thành công thì tư duy của người lãnh đạo không thể dừng ở câu chuyện mua 1-2 phần mềm chạy trong DN là xong, mà cần liên tục đổi mới, gắn kết với khách hàng nhiều hơn, tạo ra mô hình kinh doanh mới đem lại nguồn thu hiệu quả.

Hiện nay, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn FPT cho rằng, DN Việt Nam vẫn đang đối mặt với những thách thức trong chuyển đổi số như lo ngại bảo mật thông tin... Làm sao khi công nghệ thay thế thì người lao động trong doanh nghiệp không bị mất việc làm mà chuyển sang làm chủ công nghệ, tạo ra giá trị gia tăng cao hơn.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thành Nam, Hiệu trưởng trường Đại học trực tuyến FUNiX - chuyên gia về chuyển đổi số chia sẻ: "Lâu nay, chúng ta cứ cho rằng DN lớn mới có lợi thế để chuyển đổi số nhưng thực tế DN nhỏ mới là đối tượng có nhiều lợi thế hơn".

Ông Nam kể, có biết một DN mới thành lập năm 2015 kinh doanh lĩnh vực game nhưng doanh thu lên tới 70 triệu USD/năm. Họ nói bí kíp của mình là nhanh, linh hoạt thay đổi. Trong một thị trường tưởng chừng công ty lớn chiếm hết thị phần, họ vẫn biết thị trường ngách, cái mới để mang về doanh thu cho mình.

"Rõ ràng trong một thế giới đầy biến động bởi COVID-19 thì DN nhỏ có lợi thế lớn, bởi quy mô bé nên ra quyết định nhanh hơn, sai thì dễ sửa và ít hậu quả hơn", ông Nam nói.

Theo đó, chuyên gia này cho rằng, chuyển đổi số cũng đừng nên suy nghĩ những gì quá "đao to búa lớn", mà nên bắt đầu từ những việc đơn giản như giảm bớt thủ tục giấy tờ trong DN, triển khai làm việc online khi dịch bệnh căng thẳng, bắt đầu ứng dụng những công nghệ đơn giản nhất.

"Muốn làm chủ chuyển đổi số thì bản thân ông chủ DN phải dũng cảm. Mọi sự thay đổi đều bắt đầu từ tư duy đổi mới của người lãnh đạo, chứ không phải là nguồn lực thế nào", ông Nam nhấn mạnh.