"Ba việc cấp bách" trong văn hóa xưa: Ý nghĩa sâu xa ít ai biết

DNVN - Người xưa có câu: "Con người có ba việc cấp bách", nhưng ba việc ấy thực sự là gì? Khám phá câu chuyện phía sau sẽ cho chúng ta thấy trí tuệ sâu sắc của cổ nhân trong việc nhìn nhận cuộc sống và con người.

Khi vào khách sạn nghỉ ngơi, bạn nên biết '3 không chạm, 4 lấy đi' này để khỏi thiệt cho bản thân / "Không sợ ma khóc, chỉ sợ chó hú" – Lời cảnh báo từ dân gian hay tín hiệu khoa học?

Ảnh minh họa.

Từ ngàn xưa, tổ tiên đã đúc kết kinh nghiệm đối nhân xử thế bằng những câu tục ngữ giản dị mà thấm thía. "Ba việc cấp bách" là một trong số đó – quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu hết ý nghĩa.

Thực ra, "ba việc cấp bách" được lý giải theo ba cách khác nhau:

Thứ nhất, theo nghĩa đen và phổ biến nhất, đó là ba nhu cầu sinh lý cấp thiết: tiểu tiện, đại tiện và nôn mửa. Dù nghe có phần thiếu tao nhã, nhưng ai cũng từng trải qua cảm giác bất lực trước những nhu cầu sinh tồn này – không thể trì hoãn, không thể kiềm chế.

Thứ hai, "ba việc cấp bách" còn chỉ những cảm xúc nội tâm mãnh liệt: sự sốt ruột, lo lắng và thiếu kiên nhẫn khi đối diện với những sự kiện quan trọng trong đời. Đó có thể là sự hồi hộp trước kỳ thi đại học, tâm trạng bồn chồn đêm tân hôn, hay căng thẳng trong buổi phỏng vấn xin việc.

Thứ ba, trong chiều sâu của văn hóa truyền thống, "ba việc cấp bách" được diễn giải thành "ba căn bệnh" của con người: điên cuồng, đố kỵ và ngu xuẩn. Theo Khổng Tử trong Luận Ngữ, đây là ba căn bệnh nguy hiểm làm tha hóa nhân cách và suy đồi đạo đức xã hội thời bấy giờ.

Nhìn rộng ra, trong văn hóa dân gian, "ba việc cấp bách" nhấn mạnh đến những nhu cầu sinh lý căn bản. Nhưng trong chiều sâu văn hóa, nó lại phản ánh cả những khuyết điểm tâm lý và đạo đức cần được rèn luyện, sửa chữa.

Đằng sau câu nói tưởng chừng đơn giản ấy là cả một bài học nhân sinh sâu sắc: biết kiểm soát bản thân từ những việc nhỏ nhất, và không để những "căn bệnh" nội tâm phá hoại chính mình.