5 thực phẩm tàn phá gan khủng khiếp, đáng tiếc lại là món khoái khẩu của nhiều người Việt

Khi nhắc tới thực phẩm hại gan, nhiều người thường chỉ nghĩ tới bia, rượu. Tuy nhiên, bệnh gan cũng liên quan tới đồ uống có cồn. Điều này sẽ phụ thuộc vào thời gian cũng như lượng đồ uống mà bạn tiêu thụ.

Theo Viện nghiên cứu về Lạm dụng rượu và Nghiện rượu quốc gia Hoa Kỳ, uống nhiều rượu được định nghĩa là uống hơn 7 khẩu phần đồ uống có cồn mỗi tuần đối với nữ, và hơn 14 khẩu phần đồ uống có cồn mỗi tuần đối với nam. Khi uống quá nhiều rượu, gan sẽ bị viêm và có thể dẫn tới những tổn thương không thể hồi phục như xơ gan.

Tờ Eating Well thông tin, theo Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025, một khẩu phần đồ uống tương đương với 355ml bia, 207ml rượu vang, 44ml rượu 80 độ. Do đó, hãy uống rượu một cách ‘có chừng mực’. Lượng rượu nên tiêu thụ đối với nữ là 1 khẩu phần và nam giới là 2 khẩu phần mỗi ngày.

Tuy nhiên, không chỉ rượu bia, những loại thực phẩm sau đây cũng cực hại gan mà mỗi chúng ta cần lưu ý.

1. Thực phẩm chiên, rán

Thực phẩm chiên, rán như gà rán và khoai tây chiên, có nhiều chất béo bão hòa. Theo một đánh giá năm 2021 trên Tạp chí Frontiers in Nutrition, ăn quá nhiều chất béo bão hòa gây tăng hàm lượng chất béo tích tụ trong gan, dần dần có thể dẫn tới xơ gan.

Theo Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025, hàm lượng chất béo bão hòa nên tiêu thụ chỉ nên chiếm dưới 10% tổng lượng calo hàng ngày, tương đương với 13g chất béo bão hòa.

2. Thịt chế biến sẵn

Giống như thực phẩm chiên xào, các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói cũng chứa rất nhiều chất béo bão hòa. Một nghiên cứu sơ bộ trên Tạp chí Clinical Nutrition Research vào năm 2022 cho thấy thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm tăng khả năng mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Do đó, mọi người nên hạn chế loại thịt này hoặc thay thế bằng các loại thịt khác lành mạnh hơn như thịt nạc.

3. Nước ngọt

Đường bổ sung thường cung cấp rất ít hoặc không có chất dinh dưỡng. Tiêu thụ đồ uống quá nhiều đường bổ sung có thể khiến gan chuyển hóa lượng đường dư thừa thành chất béo, tích tụ trong gan và gây ra gan nhiễm mỡ.

Ảnh minh hoạ

Một nghiên cứu trên Tạp chí Hepatology năm 2021 cho thấy, nếu thường xuyên uống đồ uống có đường fructose sẽ làm tăng quá trình sản xuất chất béo ở gan trên những nam giới khỏe mạnh có thể trạng gầy.

Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025 khuyến nghị mọi người không nên tiêu thụ quá 10% tổng lượng calo mỗi ngày đến từ đường bổ sung.

4. Thịt đỏ

Với hàm lượng protein phong phú, thịt đỏ là loại thực phẩm cần thiết trong chế độ ăn mỗi ngày của con người. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng việc cắt giảm lượng thịt đỏ trong khẩu phần ăn sẽ giúp bạn có một lá gan khỏe mạnh hơn.

Nếu gan của bạn khỏe mạnh, nó có thể phá vỡ các protein trong thịt một cách dễ dàng. Còn nếu gan của bạn yếu thì sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển hóa protein. Khi gan bị suy giảm chức năng chuyển hóa protein, lượng protein dư thừa sẽ trở nên độc hại và ảnh hưởng trực tiếp đến não, gây chóng mặt, mệt mỏi.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên tránh ăn nhiều thịt đỏ, đặc biệt là khi đã được chẩn đoán bị bệnh gan. Một số loại thịt trắng như thịt gà và cá sẽ là sự lựa chọn tốt để bạn có thể nhận được protein mà vẫn không gây hại chức năng gan.

5. Đồ ngọt

Ăn quá nhiều đường không chỉ có hại cho răng mà còn gây hại cho gan của bạn. Tại gan, fructose sẽ được chuyển hóa và một phần tạo thành các giọt chất béo. Vì vậy, việc sử dụng quá nhiều đường tinh luyện và si-rô hàm lượng fructose cao sẽ gây tích tụ chất béo, dẫn đến các bệnh lý về gan.

Một số nghiên cứu cho thấy đường có thể gây hại cho gan tương đương với rượu, ngay cả khi bạn không bị thừa cân. Do đó cần hạn chế các thực phẩm nhiều đường như bánh ngọt, kẹo ngọt.

Làm gì để gan khỏe mạnh?

Để lá gan khỏe mạnh cần phải có chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt hợp lý. Hằng ngày cần uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước và sức đề kháng cho cơ thể. Mỗi người lớn cần uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày. Không sử dụng quá nhiều rượu bia, thuốc lá.

Không ăn nhiều đồ béo như chiên rán, quay, đồ ăn nhanh; không sử dụng thực phẩm chứa chất độc hại.

Xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng thuốc lá, thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. Mỗi ngày cần tập luyện ít nhất 30 phút, các bài tập từ chạy bộ, đi bộ, đạp xe... đều rất tốt cho gan.

Ngủ đủ giấc, 7-8 tiếng một ngày để gan được nghỉ ngơi, hồi phục.

Không lạm dụng thuốc, phải sử dụng thuốc đúng chỉ định cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, không được tự ý sử dụng các loại thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, thực hiện khám sức khỏe định kỳ.

Ngoài ra, khi có biểu hiện bất thường cần tới cơ sở y tế chuyên khoa gan mật để được thăm khám và tư vấn cụ thể.