Cảnh báo nguy cơ ung thư gan từ món Thái truyền thống

BBC cho hay, ngành y tế Thái Lan cảnh báo người dân không nên ăn món cá sống, được gọi là Koi Pla, sau khi phát hiện ra nhiều trường hợp ung thư gan ở vùng Isaan đều có liên quan đến món ăn này.

Koi Pla là một món ăn truyền thống của vùng Isaan, đông bắc Thái Lan. Phần lớn dân ở đây có gốc Lào vì biên giới tự nhiên của Thái và Lào tại đây là con sông Mekong xuôi về Campuchia và chảy ra biển Đông ở phía Việt Nam. Với đa số dân nghèo ở đây, Mekong và các phụ lưu của nó là nguồn cung cấp thức ăn chính, ví như món koi plaa.

Món ăn được làm từ loài cá nhỏ mà người dân đánh bắt được ở các vùng sông hồ. Cá không nấu chín, được cắt mỏng và trộn bằng tay với một loại cỏ ăn được, cùng với nước chanh và kiến đỏ. Đây là một món ăn ngon, rẻ và khá phổ biến nhưng cực kỳ nguy hiểm vì một lượng sán lá gan đã được tìm thấy trong loài cá này. Nó sẽ lây nhiễm qua người và phát triển thành ung thư ống mật ở trong gan. Ký sinh trùng sẽ phát triển thành bệnh ung thư khi người ăn bước vào tuổi trung niên.

GS. Banchob Sripa thuộc phòng Nghiên cứu Dịch tễ Nhiệt đới thuộc ĐH Khon Kaen (Thái Lan) đã đi đến kết luận như vậy. "Chúng tôi đã nghiên cứu mối quan hệ này (giữa sán lá gan và ung thư gan) suốt hơn 30 năm qua. Chúng tôi nhận thấy rằng sán lá gan có thể tạo ra một hoá chất gây kích thích phản ứng miễn dịch của cơ thể - phản ứng viêm. Và sau nhiều năm, hiện tượng này trở thành phản ứng viêm mãn tính, thứ sau cùng trở thành ung thư".

Cụ thể, trong 10 năm qua, số trường hợp ung thư gan ở vùng đông bắc Thái Lan đã tăng cao, một nửa số ca ung thư ở nam giới trong vùng đều là ung thư gan. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện nay, có 70 triệu người bị nhiễm loại ký sinh trùng này. Các chiến dịch giáo dục và tuyên truyền đang được thực hiện ráo riết ở Thái Lan. Một nhóm nghiên cứu từ Trung tâm nghiên cứu bệnh nhiệt đới đã đến thực hiện chiến dịch tại ngôi làng Lawa Lake, nơi có số người nhiễm bệnh cao nhất khu vực.

Bác sĩ Banchob Sripa, trưởng nhóm tuyên truyền cho biết hiện nay có khoảng 60% người dân hiểu và nhận thức được mối nguy hiểm. Nhưng có 10% người dân vẫn tiếp tục ăn món cá sống và không thể thay đổi thói quen.

Một vấn đề khác nữa là thay đổi cách đi vệ sinh. Nhiều người dân ở đây vẫn "ngũ cốc luân hồi" trực tiếp trên các con sông, dòng suối. Và nếu bụng họ có sán, thứ họ thải ra dòng sông sẽ có trứng sẵn nằm sẵn trong đó. Những con ốc sên sẽ ăn phải chúng và đến lượt lũ ốc bị cá ăn tiếp. Rồi lũ cá lại chui vào bụng người, tạo thành vòng tuần hoàn kín. Vì vậy để phá vỡ chu trình trên, người dân cần đi vệ sinh đúng nơi quy định.