Đông trùng hạ thảo- 'thần dược' bổ dưỡng không phải ai cũng có thể dùng

Thận trọng khi lựa dùng đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo là một vị thuốc quý hiếm được Đông y so sánh bổ ngang với nhân sâm, chúng được coi như một trong những loại thần dược nổi tiếng ở Trung Quốc từ xa xưa và rộng khắp thế giới hiện nay.

Đông y Trung Quốc ghi rằng, đông trùng hạ thảo có vị ngọt, tính ấm, đi vào 2 kinh phế và thận, có công năng dưỡng phế, bổ thận, ích tinh, thường được dùng để hỗ trợ chữa các bệnh nam giới như liệt dương, suy giảm ham muốn tình dục, di tinh, mộng tinh, xuất tinh sớm.

Nói tới dược liệu quý này, PGS-TS Trần Thị Hồng Phương, nguyên Phó cục trưởng Cục Quản lý y dược cổ truyền (Bộ Y tế) chia sẻ trên báo Thanh Niên: Có 2 loài đông trùng hạ thảo là: Đông trùng hạ thảo tự nhiên và đông trùng hạ thảo nuôi trồng.Trong đó, đông trùng hạ thảo tự nhiên là loài có đầy đủ rõ ràng phần thân cùng chân nấm, được xem là loài trùng thảo có nhiều giá trị quý hơn cả.

Tuy vậy, do điều kiện phát triển trong tự nhiên vô cùng đặc biệt, cộng thêm nhu cầu cao nhưng số lượng hạn chế hiện nay đã khiến cho giá thành của loài trùng thảo này cao hơn rất nhiều. Loài này chỉ có thể sinh trưởng tại độ cao từ 3.500 - 5.000 m so với mực nước biển.

Việc khai thác đông trùng hạ thảo tự nhiên chỉ thực hiện được một lần trong năm và các con trùng thảo khi khai thác được sẽ được phân loại to nhỏ khác nhau, có loại còn nguyên vẹn thân và chân nấm, loại bị gãy rời phần thân và chân nấm do quá trình khai thác, vận chuyển hoặc bảo quản thì sẽ có giá trị thấp hơn rất nhiều đối với loại còn nguyên vẹn.

Do đó, theoPGS Trần Thị Hồng Phương lưu ý, khi mua hàng, người tiêu dùng cần chú ý mua loại từng con nguyên vẹn, tránh mua những loại buộc túm vào xòe ra như bông hoa, trong đó sẽ có những con bị đứt mất chân nấm được trà trộn lẫn vào. Về việc này, chúng ta có thể hiểu được tại sao đông trùng hạ thảo bị mất chân nấm (hay còn gọi là râu) không còn giá trị như đông trùng hạ thảo nguyên vẹn.

PGS Phương cho biết thêm, đông trùng hạ thảo nuôi trồng còn được gọi là nhộng trùng thảo (tên khoa học là Cordyceps militaris). Loài này ngoài một phần được tìm thấy trong tự nhiên, hầu hết được nuôi trồng thành công và được chứng minh có một số hoạt chất tương tự loài đông trùng hạ thảo tự nhiên.

Với đông trùng hạ thảo nuôi trồng, PGS Phương đánh giá cao công sức nghiên cứu của các nhà khoa học hiện nay khi nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris.Tuy nhiên, chuyên gia này cũng cho rằng người cung cấp và người dùng cần phải hiểu và làm rõ loài, vì mặc dù tên VN giống nhau nhưng tên khoa học khác nhau, nên tác dụng và hiệu quả 2 loài trên cũng khác nhau.

Báo Kiến Thức dẫn thông tin từ một số lương y cho biết, đông trùng hạ thảo dù là thảo dược quý hiếm nhưng không phải ai cũng có thể dùng. Trẻ em, đặc biệt trẻ từ 5 tuổi trở xuống, theo quan niệm của đông y là cơ thể ở dạng “thuần dương vô âm” tức là cơ thể trẻ thường “nóng”, nên trong điều trị không nên sử dụng những thuốc bổ có tính ấm nóng vì thuốc không những không khỏi bệnh mà còn làm cho trẻ trở nên nóng hơn, bệnh nặng hơn… Bởi vậy, không nên dùng đông trùng hạ thảo cho người bị sốt, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Không có đầy đủ thông tin đáng tin cậy về sự an toàn của việc dùng đông trùng hạ thảo cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú. Do đó, luôn cẩn trọng khi sử dụng.

Những người mắc bệnh tự miễn dịch như bệnh đa xơ cứng, lupus, viêm khớp dạng thấp. Hoạt chất trong đông trùng hạ thảo có thể khiến cho hệ thống miễn dịch hoạt động mạnh hơn. Điều này làm nghiêm trọng hơn các triệu chứng của bệnh. Do đó những người mắc bệnh này nên tránh sử dụng.

Những người bị rối loạn đông máu cũng không nên dùng vì có thể làm chậm quá trình đông máu. Sử dụng đông trùng hạ thảo làm tăng nguy cơ chảy máu ở những người bị rối loạn đông máu.

Đối với những người chuẩn bị phẫu thuật cũng nên tránh dùng. Nếu vẫn cố tình sử dụng đông trùng hạ thảo làm tăng nguy cơ chảy máu trong quá trình phẫu thuật. Vì thế cần ngưng dùng đông trùng hạ thảo 2 tuần trước khi phẫu thuật.

Cũng theo các lương ý, nếu lạm dụng đông trùng hạ thảo nhiều sẽ có thể gây suy thận. Vì thế nên sử dụng vừa phải vì nhiều quá cũng không tốt mà ít quá cũng không được.