Giải mã bí ẩn về nguyên nhân gây cứng động mạch

Ảnh minh họa

Động mạch bị cứng khi canxi lắng đọng trong thành mạch vốn đàn hồi, một quá trình xảy ra khi chúng ta già đi và sẽ trầm trọng hơn ở bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường hoặc bệnh thận. Cứng mạch máu cũng có thể xảy ra khi canxi lắng đọng trong các mảng mỡ bám trong động mạch - một tình trạng gọi là xơ vữa động mạch.

Cơ chế khiến canxi bị lắng đọng vẫn là một bí ẩn, nhưng giờ đây các nhà khoa học cho biết họ đã có câu trả lời: cơ chế này được kích hoạt bởi phân tử được gọi là poly(ADP-Ribose), hay PAR, được tạo ra khi các tế bào, hoặc ADN bên trong chúng, bị hư hại.

Điều này khá hợp lý: lão hóa, huyết áp cao, hút thuốc và mảng bám mỡ là những yếu tố nguy cơ làm cứng động mạch và có liên quan đến tổn thương tế bào, hoặc thậm chí ADN của tế bào.

Nhóm nghiên cứu cho biết phát hiện mới có thể rất quan trọng đối với bệnh nhân.

Theo Cathy Shanahan, đồng tác giả nghiên cứu đến từ Đại học King London, nếu [quá trình vôi hóa] bị chi phối bởi các tế bào có nghĩa là bạn thực sự có thể điều trị nó.

Viết trên tạp chí Cell Report, nhóm nghiên cứu mô tả một loạt các thí nghiệm trên các mô tạo xương từ cừu và tế bào mạch máu từ bò, cũng như các động mạch của người.

Kết quả cho thấy ở những chỗ PAR được tìm thấy ở mức độ cao bên ngoài tế bào thì cũng thấy lắng đọng canxi. Hơn nữa, những khu vực này cũng được thấy là rất giàu các chỉ dấu của chết tế bào hoặc tế bào bị tổn thương ADN.

Họ cũng tìm thấy PAR gắn với canxi, cũng như một số protein được tìm thấy giữa các tế bào trong thành của động mạch và các mô tạo xương.

Do đó, nhóm nghiên cứu cho rằng PAR đề xuất cải cách hành chính, trước đây có liên quan đến sửa chữa DNA và chết tế bào, đóng vai trò quan trọng không chỉ trong quá trình hình thành xương mà còn làm cứng động mạch.

Quan trọng là các thí nghiệm sâu hơn, bao gồm cả trên chuột, cho thấy nếu ức chế một enzym liên quan đến sản xuất PAR, thì canxi không còn lắng đọng trong động mạch ngay cả khi ADN bị hư hại. Họ cũng tìm thấy một kháng sinh hiện được dùng điều trị mụn trứng cá là minocycline, có thể thực hiện công việc này.

“Các nhà khoa học đã nghiên cứu về điều này trong nhiều thập kỷ và đây là liệu pháp tiềm năng đầu tiên từ trước đến nay”, GS. Melinda Duer, đồng tác giả của nghiên cứu từ Đại học Cambridge cho biết.

Tuy nhiên, trong khi nghiên cứu mang lại hy vọng có thể ngăn ngừa xơ cứng động mạch ở một số nhóm có nguy cơ, thì vẫn còn những câu hỏi.

Duer nhấn mạnh rằng mọi người nên tiếp tục tránh các thói quen lối sống có thể góp phần làm cứng động mạch, bao gồm hút thuốc lá và chế độ ăn uống xấu.

Các loại thuốc như minocycline ngăn chặn sản sinh PAR một ngày nào đó có thể giúp bệnh nhân mắc bệnh động mạch.

Có một mối quan tâm đáng kể trong việc phát triển các chất ức chế PAR đối với ung thư và các bệnh khác. Có thể một số thuốc trong đó sẽ mang lại lợi ích cho bệnh nhân mắc bệnh tim mạch nhờ giảm các triệu chứng đau thắt ngực và giảm khả năng bị đau tim hoặc đột quỵ.