Hành trình 'săn' nấm tràm đầy gian nan tại Phú Quốc

Khách ở xa có dịp đến thăm Phú Quốc (Kiên Giang) vẫn thường nghe người dân nơi đây tự hào ca ngợi về món ăn đặc sản của vùng này là canh nấm tràm, mà ít ai biết được cái nghề hái nấm tràm lắm công phu.

Có khi chúng mọc rải rác từng búp, lúc lại mọc từng chùm trong gốc cây, trong lùm cỏ um tùm. Nếu không ai phát hiện và nhổ, những búp nấm sẽ bắt đầu bung mũ và nở to ra, màu tím nhạt dần.

Mất dấu người săn nấm nên 'hú' nhau để khỏi lạc

Dân săn nấm tràm thường đi vào tờ mờ sáng, đến khi mặt trời lên cao thì lần lượt rời khỏi rừng mang theo chiến lợi phẩm là từng giỏ nấm trĩu tay. 5 giờ sáng, cả đội chúng tôi đã có mặt tại điểm hẹn.

Thành quả sau nửa ngày băng rừng tìm nấm

Buổi sáng mùa này khí trời se lạnh, trên đường hãy còn tối tù mù, chúng tôi chở nhau trên những chiếc xe gắn máy bật đèn pha, áo khoác găng tay phủ kín vẫn còn thấy lạnh nhưng trong lòng ai cũng đầy háo hức. Mỗi người tự mang gói xôi hay ổ bánh mì lót dạ, tay cầm 1 thanh sắt có móc để cào lá khô, tay mang túi giấy, túi ni lông hoặc giỏ nhựa để đựng nấm.

Cuối cùng cũng tìm thấy vùng có nấm, cả hội chia nhau ra nhưng thỉnh thoảng lại hú gọi nhau cho khỏi lạc. Mỗi lúc tìm được một chùm nấm đẹp là lại reo lên vui mừng, cảm giác mừng như bắt được vàng, í ới gọi nhau đến xem, lấy điện thoại ra chụp hình rồi nâng niu nhổ cả cụm cho vào giỏ.

Đi một lát thấy im ắng là lại hú đến khi nghe cả nhóm đáp trả đầy đủ mới thôi. Nghĩ cũng thấy vui, dân địa phương họ đi hái nấm rất im lặng sợ người khác nghe tiếng, còn chúng tôi mỗi khi thấy nấm lại reo lên.

Săn nấm tràm, khi phát hiện 1 cây nấm, nên ngồi xuống dùng móc cào lá xung quanh, móc trong các gốc cây gần đó, vì nấm thường mọc gần nhau, có khi cả vạt đất toàn nấm, nấm mọc thành từng chùm, nấm mọc riêng từng cây, nấm nở có, nấm búp có... Gặp được vài vạt nấm là rất mau đầy giỏ.

Nấm tràm sau khi luộc với muối để chuẩn bị chế biến món ăn

Những cái nấm màu tím thẫm dễ lẫn với màu lá sẫm của cây tràm nên cũng phải tinh mắt lắm mới phát hiện ra. Cảm giác dùng tay chạm vào cây nấm mềm mềm rất mát thật khó diễn tả. Những cây nấm bé tí cũng khiến cho người ta có cảm giác thành tựu...

Hái được kha khá rồi chị em bắt đầu thấm mệt, kiếm chỗ trống ngồi nghỉ và khoe thành tích. Mỗi đứa rút ra kinh nghiệm để tìm thấy nhiều nấm, cũng không quên suy nghĩ về những ý tưởng chưa có trong thực tế như: làm sao chế tạo ra đèn pin phát hiện nấm tràm, rọi đến cây nấm là thấy nấm phát sáng hoặc cách nào để nuôi cấy meo nấm tràm trồng đại trà nhân giống rộng rãi cả Phú Quốc để không cần lặn lội trong rừng sâu hái nữa...

Mưa ít khó mọc, mưa nhiều khó sống

Đến khi mặt trời lên cao thì mỗi đứa cũng được lưng giỏ, cảm thấy phấn khởi quên cái đau bị gai cào tay chân, quên cả đôi chân mỏi mệt vì lội suối băng rừng. Cả đội dẫn nhau về, lại lần mò tìm kiếm đường ra giữa rừng tràm bạt ngàn và những con đường mòn chằng chịt.

Canh nấm tràm có thể nấu với gà, nấu với thịt bằm hoặc hải sản, đánh thêm ít trứng làm mặt vừa béo vừa đẹp, múc ra tô thêm hành ngò và ít tiêu xay, ăn kèm với cơm hoặc ăn riêng như món súp. Món ăn vừa thanh nhiệt giải độc, vừa có vị đăng đắng rất đặc trưng. Ai ăn canh xong chớ nên uống nước ngay, vì vị đắng thanh thanh sẽ càng tăng lên rất đậm.

Trước giờ, chúng tôi chỉ quen mua nấm tràm ở chợ, người không có cân thì đong từng chén hoặc tô. Lần đầu tiên đi hái nấm tràm mới biết được để ra cái tô cái chén ấy, bà con phải bỏ ra không ít công sức.

Mỗi cây nấm tràm được người dân Phú Quốc nâng niu trân trọng cũng bởi vì vòng đời của nó quá ngắn, mưa ít khó mọc, mưa nhiều lại khó sống. Nó như một của hiếm mà trời chỉ ban phát cho những người có duyên kỳ ngộ.