Hạt mề gà, đặc sản 'vạn người mê' của núi rừng Tây Bắc

Tháng 7 hàng năm khi những nương lúa đang đổ ải, công việc nhà nông đã tạm thư thả, là lúc bà con người dân tộc ở Sơn La, Hà Giang lại rủ nhau lên rừng tìm hạt mề gà.

Hạt mề gà hay còn được gọi là hạt mắc lạng (mác ngoạng), là một trong những loại trái cây đặc sản của vùng núi Tây Bắc. Cây mề gà là loại thân gỗ, mọc hoang trong rừng. Mỗi cây cao chừng 3-5 mét, lá to, tán rộng, cho bóng mát quanh năm.

Mùa hè đến cũng là mùa quả hạt mề gà. Những chùm quả trĩu trịt mọc thành chùm như cánh quạt. Lúc chín, quả có màu đỏ lựng như ớt trông rất đẹp mắt. Cây mề gà chỉ mọc ở trong rừng sâu, cây sống tự nhiên nên cho quả rất thơm và ngon.

Bà con sinh sống tại các vùng núi rừng Tây Bắc thường đợi lúc quả nở bung lớp vỏ ngoài, để lộ phần hạt bóng thẫm bên trong thì mới tiến hành thu hoạch vì lúc này là thời điểm hạt mề gà cho chất lượng ngon nhất, hạt to, đều và rất dẻo.

Trước đây, hạt mề gà được coi là món ăn "cứu đói" của bà con dân tộc nhưng giờ đã trở thành một đặc sản vùng cao.

Chị Lương Thi Tươi (dân tộc Thái) chia sẻ: Hạt mề gà sau khi được rửa sạch có thế được chế biến thành nhiều món như luộc, nướng, nấu canh xương…. Nhưng với bà con người Thái thì hạt mề gà vùi tro bếp mới là cách thưởng thức chuẩn nhất. Chỉ cần vùi hạt vào lớp tro nóng còn óng ánh đốm lửa, đợi đến lúc ngửi thấy mùi thơm nức ngập tràn trong căn bếp là dấu hiệu hạt đã chín, có thể lấy ra dùng luôn. Cách chế biến này sẽ giúp hạt chín bằng nhiệt mà không bị mất nước, nên sẽ giữ trọn hương vị vốn có của nó.

Hạt mề gà không chỉ hấp dẫn bởi vị ngọt thanh, béo dẻo như hạt dẻ mà còn bởi cái màu vàng óng như lòng đỏ trứng gà ẩn sau lớp vỏ đen sẫm bên ngoài. Từ núi rừng Tây Bắc, hạt mề gà đã tỏa về xuôi, có mặt tại nhiều vùng miền và chinh phục được những thực khách thích ẩm thực vùng cao.

Mùa hè năm nay, hạt mề gà được bán với giá 40.000 - 45.000 đồng/kg. Chị Bùi Thanh Dung (Hà Nội) cho biết: Hạt mề gà có màu sắc đẹp mắt, lại dẻo và thơm giống kiểu như hạt dẻ, nên dù ăn ngay hay chế biến thành các món ăn mặn, món bánh tráng miệng đều có hương vị riêng, rất đáng để thưởng thức.