Nấm rất ngon và bổ dưỡng nhưng cần tránh xa 4 loại nấm có độc tố chết người này

Nấm là một loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng được nhiều người ưa thích. Chúng cũng xuất hiện trong rất nhiều món ăn từ cao cấp đến bình dân. Trên thế giới có rất nhiều loại nấm khác nhau với hương vị và cách chế biến đa dạng. Tuy nhiên không phải loại nấm nào cũng có thể ăn được.

Một số loại nấm nhìn bề ngoài rất "vô hại", thậm chí rất giống những loại nấm có thể ăn được nhưng thực tế lại chứa độc tố nguy hiểm. Dưới đây là 4 loại nấm độc thường thấy ở Việt Nam và bạn có thể dễ dàng nhầm lẫn chúng với những loại nấm khác.

Nấm chứa Muscarin

Loại nấm chứa muscarin như nấm mũ khía nâu xám (tên khoa học là Inocybe fastigiata hoặc Inocybe rimosa) thường mọc trên mặt đất trong rừng, hoặc nơi có nhiều lá cây mục nát.

Nấm chứa Muscarin

Đặc điểm nhận dạng của nấm mũ khía nâu xám là có mũ nấm hình nón đến hình chuông, đỉnh nhọn, có các sợi tơ màu từ vàng đến nâu tỏa ra từ đỉnh xuống mép mũ. Khi già, mép mũ nấm bị xẻ thành các tia riêng rẽ. Đường kính mũ nấm 2 - 8 cm. Phiến nấm lúc non màu hơi trắng, gắn chặt vào cuống, khi già có màu xám hoặc nâu, tách rời khỏi cuống. Cuống nấm có màu từ hơi trắng đến vàng nâu, dài 3 - 9 cm, chân không phình dạng củ, không có vòng cuống. Thịt nấm màu trắng.

Loại nấm này chứa Muscarin – độc tố có thể tác động lên hệ thần kinh phó giao cảm, gây các triệu chứng như vã mồ hôi, khó thở, thở rít, mạch chậm, hôn mê, co giật. Triệu chứng xuất hiện sớm (15 phút – vài giờ), khỏi bệnh sau 1- 2 ngày, hiếm khi tử vong.

Nấm chứa Amatoxin

Những loại nấm có chứa Amatoxin có thể kể đến như nấm độc tán trắng, nấm độc trắng hình nón. Chúng thường mọc thành cụm từng hoặc đơn chiếc trên mặt đất trong rừng. Đây được coi là những loại nấm có độc tố nguy hiểm nhất, có thể gây chết người.

Mũ nấm chứa Amatoxin có màu trắng tinh khiết, bề mặt nhẵn bóng, lúc non đầu tròn hình trứng, dính chặt vào cuống nấm. Khi trưởng thành, mũ nấm phẳng với đường kính khoảng 5 - 10 cm (nấm tán trắng), hoặc khum hình nón với đường kính 4 - 10 cm (nấm hình nón).

Mặt dưới mũ nấm (phiến nấm) có màu trắng. Cuống nấm có màu trắng, vòng cuống dạng màng ở đoạn trên gần sát với mũ, chân cuống phình dạng củ và có bao gốc hình đài hoa. Thịt nấm mềm, màu trắng. Nấm tán trắng có mùi thơm dịu còn nấm độc hình nón có mùi khó chịu.

Những loại nấm này chứa Amanitin (Amatoxin) có độc tính cao, tác động lên nguyên sinh chất tế bào, gây phá hủy tế bào, đặc biệt là tế bào gan gây suy gan cấp. Triệu chứng nhiễm độc thường xuất hiện muộn (từ 6 - 24 giờ) như đau bụng, nôn, ỉa lỏng, vàng da, xuất huyết, tiểu ít, hôn mê…Việc điều trị cần tiến hành càng sớm càng tốt để giảm nguy cơ tử vong.

Nấm thức thần

Nấm thức thần hay còn gọi là nấm Psilocybe (tên khoa học là Psilocybe pelliculosa) thường mọc nơi những chỗ có phân bò, cỏ mục hay gỗ mục. Mũ nấm đường kính 1- 2 cm, màu nâu vàng (khi khô đổi màu rơm), hình nón, phủ một lớp nhày trong. Phiến nấm lúc non có màu trắng, lúc già có ánh màu xanh nhạt hoặc xanh xám, nấm càng già màu xanh càng rõ. Cuống nấm rất dài, mỏng manh, màu như mũ nấm, có khi chuyển màu xanh lục hoặc lam. Thịt nấm có màu nâu nhạt, mùi nhẹ, vị nhạt.

Độc tố có trong nấm thức thần là psilocybin và psilocin có thể gây rối loạn tâm thần nhưảo giác, rối loạn cảm xúc, dễ kích động. Triệu chứng xuất hiện sớm (một giờ sau ăn) và khỏi sau 12-24 giờ.

Nấm ô tán trắng phiến xanh

Nấm ô tán trắng phiến xanh (tên khoa học là Chlorophyllum molybdites) chứa độc tố gây rối loạn tiêu hóa. Chúng thường mọc thành từng cụm hoặc đơn chiếc ở ven chuồng trâu bò, trên bãi cỏ, ruộng ngô và một số nơi khác.

Mũ nấm của loại nấm này lúc còn non hình bán cầu dài, màu vàng nhạt, có các vảy nhỏ màu nâu nhạt hoặc xám nhạt. Khi trưởng thành mũ nấm hình ô hoặc trải phẳng, màu trắng, đường kính 5 - 15 cm, trên bề mặt mũ có các vảy mỏng màu nâu bẩn dày dần về đỉnh mũ.

Phiến nấm còn non có màu trắng, lúc già có ánh màu xanh nhạt hoặc xanh xám, nấm càng già màu xanh càng rõ. Cuống nấm có màu từ trắng đến nâu hoặc xám, có vòng ở đoạn trên gần sát với mũ, chân cuống không phình dạng củ và không có bao gốc, cuống dài 10 - 30 cm. Thịt nấm có màu trắng.

Đây là loại nấm thuộc nhóm chất độc kích thích đường tiêu hóa dạ dày - ruột. Chất độc tác động nhanh chóng gây buồn nôn, ói mửa, đau bụng, chuột rút và tiêu chảy. Triệu chứng xuất hiện sớm sau ăn từ 20 phút - 4 giờ, và giảm dần cho tới 2 - 3 ngày.