Niềm hạnh phúc đến từ mua sắm là... có thật

Một nghiên cứu được công bố trên chuyên trang Tâm lý học Xã hội và Khoa học Tính cách (Social Psychology and Personality Science - Mỹ) đã phân hạnh phúc ra làm ba loại: hạnh phúc của sự chờ mong, hạnh phúc trong khoảnh khắc, và hạnh phúc của sự hồi tưởng.

Theo đó, một số nghiên cứu tâm lý trước đây thường nói rằng trải nghiệm đưa lại cho con người nhiều niềm vui, hạnh phúc hơn là những món đồ vật chất. Nhưng không hẳn vậy, nghiên cứu này chỉ ra rằng, trải nghiệm tinh thần hay sở hữu vật chất đều mang lại những niềm vui tích cực cho tâm lý con người, tất cả phụ thuộc vào việc bạn đang nói về dạng hạnh phúc nào.

Trong đời sống văn hóa xã hội đương đại, việc sắm sửa những món đồ vật chất thời thượng, chạy theo guồng quay thời trang biến đổi không ngừng, khiến việc mua sắm như một nhu cầu thường trực trong đời sống có phần trở nên “xấu xí”, thậm chí bị cho là “ưa chuộng vật chất”.

Đặc biệt khi phong cách sống tối giản đang là một mốt thời thượng và nhiều người bắt tay vào việc loại bỏ rất nhiều đồ đạc trong nhà để mọi thứ trong đời sống của họ trở nên “tối giản”, gọn nhẹ; đặc biệt, có những chuyên gia phong cách sống còn khuyên rằng ta chỉ nên giữ lại những món đồ đưa lại ký ức vui tươi, tích cực.

Lối sống tối giản đã có lúc được đẩy lên như một con đường dẫn tới hạnh phúc viên mãn. Trước đó, các nhà tâm lý học cũng thường đưa ra nhận định rằng con người nếu muốn có được hạnh phúc lớn nhất trong đời sống nên chi tiền để có trải nghiệm, hơn là chi tiền để mua những món đồ vật chất.

Ý tưởng ở đây là niềm vui đến từ trải nghiệm bắt đầu từ trước cả khi trải nghiệm diễn ra, và vẫn còn trở lại khi bạn nhớ về trải nghiệm. Trải nghiệm đưa lại cho tâm lý con người niềm hạnh phúc của sự chờ đợi và niềm hạnh phúc của sự hồi tưởng. Dù trong lúc trải nghiệm bữa tối lung linh hay kỳ nghỉ cao cấp, bạn có thể không thực sự hạnh phúc lâng lâng.

Nhưng theo nghiên cứu mới được công bố, những món đồ vật chất cụ thể, như một chiếc áo len xinh xắn hay chiếc điện thoại thông minh thời thượng cũng khiến bạn hạnh phúc không kém, chẳng thua gì một cuộc du ngoạn trên tàu thủy hay tới dự một buổi hòa nhạc đẳng cấp.

Việc bạn sở hữu những món đồ vật chất ưng ý đưa lại một dạng hạnh phúc khác, đó là hạnh phúc trong khoảnh khắc. Khoảnh khắc sẽ trở đi trở lại cùng với món đồ ưng ý, bởi bạn sẽ dùng chúng về lâu dài, sẽ liên tục nhìn thấy món đồ và như vậy, bạn cảm thấy vui vui - niềm vui trong khoảnh khắc thoáng qua - trong vài tuần, vài tháng, hoặc cả năm.

Dạng hạnh phúc đến từ khoảnh khắc dễ đạt được và dễ gặp lại trong đời sống hơn những dạng hạnh phúc đến từ sự chờ mong hay hồi tưởng, bởi bạn có thể sử dụng món đồ với tần xuất liên tục trong đời sống hàng ngày.

Trong khi đó, để có được trải nghiệm thú vị trong cuộc sống, đôi khi, bạn cần phải sắp xếp, thu vén rất nhiều hạng mục khác trong đời sống mới có thể có được trải nghiệm, rồi cũng cần có bối cảnh phù hợp mới ở vào trạng thái lý tưởng để đạt được niềm hạnh phúc của sự hồi tưởng.

Để thực hiện nghiên cứu, hai giáo sư Aaron Weidman và Elizabeth Dunn đến từ Đại học British Columbia (Canada) đã mời 67 người tham gia khảo sát. Mỗi người tham gia khảo sát được nhận 20 USD để thoải mái chi dùng cho một trải nghiệm hoặc một món đồ tùy ý, sau đó họ sẽ chia sẻ về trạng thái tâm lý của mình.

Kết quả phát hiện ra rằng những người tham gia khảo sát có được nhiều khoảnh khắc vui tươi xuất hiện thường xuyên nhờ những món đồ vật chất. Xúc cảm đến từ trải nghiệm dù không diễn ra thường xuyên bằng, nhưng mức độ lại mạnh mẽ hơn.

Nói một cách dễ hiểu hơn, người ta tận hưởng những món đồ vật chất một cách thường xuyên hơn so với những dịp có trải nghiệm đặc biệt, nhưng niềm hạnh phúc đến từ trải nghiệm thì mạnh mẽ hơn.

Hai giáo sư Weidman và Dunn đi đến kết luận rằng: “Vật chất trong cuộc sống chắc chắn có những lợi thế của nó, chúng đưa lại những khoảnh khắc vui tươi thường xuyên hơn trong nhiều tuần sau khi người ta sở hữu món đồ”.

Một nghiên cứu trước đây của giáo sư Elizabeth Dunn thậm chí còn phát hiện ra rằng mua những món đồ nho nhỏ đưa lại cho người ta nhiều niềm vui hơn là mua một món đồ có giá trị lớn. Bởi tâm lý con người sẽ nhanh chóng thích ứng với những thứ mà họ sở hữu, nên những thứ mới mẻ chỉ có thể đưa lại niềm vui trong một khoảng thời gian nào đó.

Vì vậy, nếu bạn muốn có được những xúc cảm mạnh mẽ và có được một kỷ niệm để nhớ về lâu dài, bạn có thể mạnh tay chi tiền mua vé xem một trận bóng; còn nếu bạn muốn có được niềm vui âm ỉ thường trực trong nhiều tuần, nhiều tháng sắp tới, bạn có thể đầu tư mua một chiếc điện thoại mà mình đang mong muốn sở hữu.