Tại sao chúng ta lại mua sắm bốc đồng và cách hạn chế hành vi "có hại" này

Mua sắm bốc đồng là hành vi mua sắm rất phổ biến hiện nay. Hành vi này tưởng chừng như vô hại nhưng nếu để ở mức gây nghiện thì nó sẽ trở nên rất có hại. Vậy làm thế nào để chi tiêu một cách khôn ngoan và tránh mua sắm bốc đồng quá mức làm ảnh hưởng đến cuộc sống, gia đình và sức khỏe tinh thần của bạn?

1. Mua sắm bốc đồng là gì

Mua sắm theo kiểu bốc đồng được định nghĩa là: Hành vi mua sắm bất ngờ, không có dự tính trước.

Hành vi này được đặc trưng bởi 3 đặc điểm sau:

- Bạn mua hàng ngoài kế hoạch

- Gây ra bởi các kích thích bên ngoài, chẳng hạn như giảm giá và chiết khấu

- Mua ngay lập tức và cảm thấy hối tiếc ngay sau đó

Ảnh minh hoạ

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc mua sắm bốc đồng, chủ yếu bao gồm những yếu tố sau:

- Giá bán: Mọi người có xu hướng mua sắm bốc đồng các mặt hàng có giá thấp hơn là các mặt hàng có giá cao.

- Các chương trình khuyến mãi. Các chương trình khuyến mãi như mua hai tặng một, giảm giá 50% - 70% cho hai sản phẩm, giảm giá 70% cho ba sản phẩm, giảm giá trong thời gian giới hạn, sản phẩm phiên bản giới hạn,... có thể dễ dàng khơi dậy động lực mua hàng của mọi người.

- Thói quen mua sắm. Những người quen với việc mua các mặt hàng một cách đột xuất mà không có kế hoạch có nhiều khả năng mua hàng theo kiểu nóng vội.

- Quảng cáo. Những người nổi tiếng, thành đạt và hấp dẫn trong quảng cáo mang tới cảm giác hạnh phúc cho người dùng có thể khiến họ liên tưởng tới việc sử dụng sản phẩm sẽ mang tới hạnh phúc, sự quyến rũ, thành công và địa vị, từ đó khiến họ bốc đồng mua sắm theo.

- Livestream. So với quảng cáo, việc phát sóng trực tiếp có tính tương tác cao hơn, các blogger có mối liên hệ chặt chẽ hơn với người tiêu dùng và những người xem chương trình phát sóng trực tiếp có nhiều khả năng mua sắm bốc đồng hơn những người xem quảng cáo.

- Độ tuổi. Những người trẻ tuổi có xu hướng mua sắm bốc đồng hơn, đặc biệt là những người trong độ tuổi từ 18-34.

- Đặc điểm tính cách. Những người có tính cách bốc đồng và khả năng kiểm soát bản thân thấp thường có xu hướng mua sắm bốc đồng.

- Giới tính. Phụ nữ có xu hướng mua hàng bốc đồng hơn nam giới.

- Thời gian rảnh rỗi. Mọi người càng có nhiều thời gian rảnh rỗi để mua sắm, thì họ càng có nhiều khả năng mua hàng bốc đồng.

- Trạng thái cảm xúc. Những người không vui và chán nản có khả năng mua sắm bốc đồng hơn để khiến bản thân vui vẻ.

- Tâm lý đám đông. Nhiều người có xu hướng mua hàng bốc đồng để duy trì sự nhất quán với người khác sau khi thấy họ mua hàng. Càng nhiều người mua, hiệu ứng đám đông càng rõ ràng.

3. Làm thế nào để tránh mua sắm bốc đồng

Những gia đình có nền tảng kinh tế vững vàng mới có khả năng tiêu dùng bốc đồng, nhưng những người bình thường cần cảnh giác nếu thường xuyên mua sắm bốc đồng, thậm chí thường xuyên mua những sản phẩm vượt quá khả năng chi trả của mình.Dưới đây là một số cách giúp bạn tránh chi tiêu quá bốc đồng:

- Tạo ngân sách, chẳng hạn như số tiền bạn có thể chi tiêu mỗi tháng dựa trên thu nhập.

- Dành quỹ để mua sách. Việc đọc sách có thể khiến bạn dùng thời gian rảnh rỗi vào việc có ích, làm giảm hành vi mua sắm bốc đồng.

- Đừng đi đến trung tâm thương mại, siêu thị và những nơi mua sắm online khác khi bạn không cần.

- Lên danh sách mua sắm và làm rõ nhu cầu của bạn trước khi đến các trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng trực tuyến,… để mua theo đúng nhu cầu và kế hoạch của mình.

- Cố gắng không sử dụng thẻ tín dụng hoặc các công cụ thanh toán trả trước khác.

- Đừng đi mua sắm khi đang buồn hoặc quá vui, để giảm việc mua sắm cải thiện tâm trạng.

- Đừng đi đến cửa hàng tạp hóa hoặc đồ ăn nhẹ khi bạn đang đói để tránh mua sắm bốc đồng.

Mặc dù mua sắm/tiêu dùng khiến mọi người hạnh phúc, nhưng việc chi tiêu bốc đồng quá mức cuối cùng sẽ chỉ khiến bạn cảm thấy hối tiếc. Hãy tiêu dùng một cách khôn ngoan trong khả năng tài chính của bản thân, để bạn có thể tiếp tục một cuộc sống tài chính đảm bảo hơn.