Thực phẩm “giải độc” tác dụng như thế nào?

* Bước 2: Liên hợp hóa học

Trong gan, chất độc được các enzyme liên hợp thành để có thể hòa tan trong nước. Các enzyme liên hợp gồm: UDP-glucuronlytransferases (UGTs) xúc tác liên hợp với axit glucuronic (bilirubin, các loại thuốc điều trị và nhiều độc tố môi trường); Glutathione-S-transferases (GSTs) liên hợp với glutathione; Sulfotransferases (SULTs) sulfon hóa (hormone giới tính). Các phản ứng liên hợp qua trung gian Acetyl Coenzyme A (Acetyl CoA) nên phụ thuộc vào nhiều vitamin B1.

Các vi chất dinh dưỡng đảm bảo hiệu quả cho giai đoạn này gồm tất cả các vitamin B, đặc biệt B6, folate và B12; các axit amin có chứa lưu huỳnh như methionine và cysteine; Magiê cũng là yếu tố cần thiết.

* Bước 3: Bài xuất thải loại

Đây là quá trình này vận chuyển các độc tố đã được biến đổi và liên hợp để thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu, mật và phân.

Thức ăn “giải độc” hoạt động ra sao?

Một số thức ăn có khả năng giải độc nhờ chứa các yếu tố vi lượng sau:

* Vitamin và các chất vi lượng

Vitamin và các yếu tố vi lượng thường đóng vai trò là các co-enzyme, hỗ trợ enzyme, cho nên trong giai đoạn I và II của quá trình giải độc, là các giai đoạn cần các enzyme biến đổi chất độc, các vitamin A, B2, B3, C, E, folate, sắt, canxi, đồng, kẽm, magiê, selen vô cùng cần thiết. Thiếu hụt các chất dinh dưỡng này sự thải độc của cơ thể sẽ bị chậm lại.

* Flavonoid

Đã được chứng minh là làm giảm hoạt tính của CYP trong khi tăng tất cả các hoạt động của enzyme giai đoạn II ngoại trừ SULT's. Một số chất flavonoid như naringenin được cô đặc trong trái cây họ cam quýt và đặc biệt là bưởi ức chế mạnh CYP. Đây là lý do tại sao khuyến cáo là không tiêu thụ bưởi cùng với thuốc theo toa.

Một số chất flavonoid khác có tác dụng ức chế nhẹ trên CYP bao gồm genistein, diadzein và equol từ đậu nành và các aflavin từ trà đen, quercetin, isoquercetin và rutin có tác dụng tương tự.

Những thực phẩm chứa dưỡng chất hỗ trợ giải độc

* Polyphenol và chất tăng tác dụng của Nrf2 khác

Nrf2 (nuclear factor erythroid2-related factor Nrf2) là một yếu tố phiên mã di truyền có chức năng điều khiển chính gen điều hòa hệ oxy-khử. Khi Nrf2 hoạt động tốt một lượng lớn chất chống oxy hóa được tạo ra để trung hòa các gốc tự do đang gây stress tế bào. Ngược lại, khi bị suy yếu khả năng chống oxy hóa suy yếu dẫn đến tổn thương di truyền và phát triển bệnh.

Các chất tăng cường hệ thống Nrf2 có trong thực phẩm gồm: Epigallocatechin Gallate (EGCG) trong trà xanh; Resveratrol tìm thấy trong rượu vang đỏ, vỏ quả mọng; Curcumin và tetrahydrocurcumin trong cr nghệ; Cinnamaldehyde trong quế; Chlorogenic và Caffeic acid trong hạt cà phê và cacao; alpha Lipoic acid, alpha Tocopherol (vitamin E) trong trứng, bơ, dầu ô liu; Lycopene trong cà chua, ổi, dưa hấu, bưởi, rau mùi tây, húng quế, măng tây, bột ớt và bắp cải đỏ; Phloridzin là một polyphenol có trong vỏ táo; Gingko Biloba; Chalcone-Ketone thơm trong một số loại trái cây, rau và các loại thảo mộc bao gồm cam, kawa, hoa bia, lilly, locorice và dâu tằm; Capsaicin trong ớt; Hydroxytyrosol trong trái ô liu; Allyl sulfides trong tỏi; Chlorophylin trong rau lá xanh….

Đôi điều bàn luận

Cơ thể con người thường xuyên tiếp xúc với các chất độc nội và ngoại sinh Ở Mỹ, ước tính rằng có hơn 80.000 hóa chất độc hại được sử dụng thường xuyên, hơn 500 hóa chất tồn lưu trong cơ thể và 7 loại thuốc trừ sâu trong nước tiểu.

Ngoài cơ chế “tự giải độc” sẵn có trong cơ thể, con người có thể sử dụng thêm những phương pháp giải độc “nhân tạo” như: (1) Súc rửa dạ dày. Áp dụng rộng rãi trong y khoa để lấy nhanh các chất độc vào đường tiêu hóa như ngộ độc thuốc, ngộ độc thức ăn, uống nhầm độc chất.; (2) Súc rửa đại tràng. Thường dùng thuốc xổ đại tràng có chứa một số muối, và đôi khi cà phê hoặc các loại thảo mộc để loại bỏ chất độc còn trong ruột già; (3) Tăng thải độc qua mồ hôi. Dùng niacin (vitamin PP) liều cao để “đẩy” những chất độc (gây ung thư, đột biến gen, dị tật di truyền) ra khỏi nơi tích lũy là mỡ, chất béo, tủy xương và sau đó xông hơi, mồ hôi sẽ mang theo các chất độc thải ra ngoài; (4) Thẩm phân phúc mạc và chạy thận nhân tạo. Là cách thải độc rất hiệu quả được áp dụng nhiều trong y tế; và (6) Sử dụng chế độ ăn “giải độc”, giúp quá trình thanh lọc của cơ thể nhanh hơn.

Với thực phẩm “giải độc”, cần lưu ý ba điểm: (1) một là Đây chỉ là thực phẩm chức năng hay thực phẩm thuốc (nutraceutical foods), hỗ trợ cho quá trình giải độc tự nhiên trong cơ thể, bản thân không “tự lọc” được độc chất; (2) hai là Trong giải độc cơ thể, nước đóng vai trò rất quan trọng. Nước là dung môi để hòa tan, enzyme hoạt động, và đào thải chất độc, nên việc uống nhiều nước lọc cũng là cách thải độc hiệu quả; và (3) ba là Cần cảnh giác với những cách tẩy độc được “tiếp thị” quá mức, những trò lừa bịp tinh vi, “tưởng tượng” với những độc chất không có thật.

Tóm lại, dùng thực phẩm để tăng cường thải độc cho cơ thể là tốt và cần thiết, nhưng tốt hơn hết vẫn là hạn chế nhiễm độc cơ thể, đặc biệt là độc chất ngoại sinh do ô nhiễm môi trường