Thuốc huyết áp quen thuộc có thể giúp kéo dài tuổi thọ và làm chậm lão hóa ở động vật

Theo một nghiên cứu công bố năm 2023, thuốc rilmenidine vốn được kê đơn để điều trị cao huyết áp đã giúp giun tròn Caenorhabditis elegans sống lâu hơn và duy trì sức khỏe tốt hơn. Đáng chú ý, tác dụng này tương tự với những gì các nhà khoa học quan sát được khi áp dụng chế độ ăn hạn chế calo, một biện pháp nổi tiếng nhưng khó duy trì trong nghiên cứu kéo dài tuổi thọ.

Ảnh minh họa.

“Lần đầu tiên, chúng tôi chứng minh được rằng rilmenidine có thể làm tăng tuổi thọ ở động vật. Bước tiếp theo là tìm hiểu liệu thuốc này còn có những ứng dụng lâm sàng tiềm năng nào khác hay không.” - Nhà sinh lão học phân tử Joao Pedro Magalhaes thuộc Đại học Birmingham, Anh cho biết.

Hạn chế calo là giảm lượng năng lượng nạp vào nhưng vẫn đảm bảo dinh dưỡng từ lâu đã được chứng minh là giúp kéo dài tuổi thọ ở nhiều loài động vật. Tuy nhiên, chế độ ăn này rất khó theo đuổi và thường gây ra các tác dụng phụ như chóng mặt, rụng tóc hay loãng xương.

Điều đáng chú ý là rilmenidine dường như bắt chước tác động của việc hạn chế calo ở cấp độ tế bào, giúp cơ thể kích hoạt những cơ chế bảo vệ tương tự mà không cần phải cắt giảm thực phẩm một cách khắc nghiệt.

Các thử nghiệm trên chuột cho thấy, khi được điều trị bằng rilmenidine, mô gan và thận xuất hiện những thay đổi về hoạt động gen giống với những gì xảy ra khi áp dụng chế độ ăn ít calo.

Nhóm nghiên cứu cũng xác định một yếu tố quan trọng đứng sau tác dụng này. Đó là thụ thể sinh học có tên nish-1. Khi thụ thể này bị loại bỏ, tác dụng kéo dài tuổi thọ của rilmenidine hoàn toàn biến mất. Ngược lại, khi nish-1 được khôi phục, lợi ích về tuổi thọ lại xuất hiện.

Phát hiện này cho thấy nish-1 có thể trở thành mục tiêu tiềm năng cho các chiến lược chống lão hóa trong tương lai.

Không giống nhiều hợp chất chống lão hóa vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm, rilmenidine có một lợi thế lớn khi đã được sử dụng rộng rãi trên lâm sàng, có thể uống trực tiếp và hiếm khi gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Một số phản ứng phụ được ghi nhận bao gồm hồi hộp, mất ngủ hoặc buồn ngủ, nhưng chỉ xảy ra ở số ít bệnh nhân.

“Những kết quả này cho thấy rilmenidine có thể được xem là một chất bắt chước hạn chế calo tiềm năng, với khả năng kéo dài tuổi thọ và bảo vệ sức khỏe.” - các tác giả viết trong báo cáo khoa học.

Phát hiện về rilmenidine xuất hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các loại thuốc quen thuộc có thể mang lại lợi ích chống lão hóa. Gần đây, một nghiên cứu quan sát tại Mỹ cho thấy thuốc metformin dùng để điều trị tiểu đường type 2 có thể giúp phụ nữ cao tuổi tăng cơ hội sống đến 90 tuổi.

Phân tích dữ liệu của 438 phụ nữ sau mãn kinh cho thấy, những người dùng metformin có nguy cơ tử vong trước 90 tuổi thấp hơn khoảng 30% so với nhóm dùng thuốc tiểu đường khác. Tuy nghiên cứu này chưa thể khẳng định mối quan hệ nhân quả, nhưng thời gian theo dõi kéo dài tới 15 năm đã cung cấp những manh mối quan trọng về tác động lâu dài của thuốc đối với tuổi thọ.

Dù còn cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định liệu rilmenidine có thể trở thành thuốc chống lão hóa cho con người hay không, các kết quả ban đầu ở giun và chuột đang mang lại nhiều kỳ vọng.

“Trong bối cảnh dân số toàn cầu đang già hóa nhanh chóng, chỉ cần làm chậm quá trình lão hóa một chút cũng có thể mang lại lợi ích to lớn cho sức khỏe cộng đồng. Việc tái sử dụng những loại thuốc sẵn có để kéo dài tuổi thọ và thời gian sống khỏe mạnh là một tiềm năng rất lớn vẫn chưa được khai thác hết.” - Joao Pedro Magalhaes chia sẻ.

Nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí Aging Cell.