Thuốc lá điện tử không thể cai nghiện thuốc lá

Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) cảnh báo, đa phần thuốc lá điện tử hay thuốc lá thế hệ mới có chứa Nicotin - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, và ung thư. Nicotine cũng gây hại đến sự phát triển não bộ, ảnh hưởng đến sự chú ý và trí nhớ trong học tập, gây ra sự lo lắng, cáu kỉnh đối với giới trẻ.

Theo số liệu được Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ công bố, số trường hợp bị bệnh viêm phổi lipoid (sự xâm nhập của chất béo trong phổi) đang có chiều hướng gia tăng (530 trường hợp trên 38 tiểu bang).

Bệnh lý này hầu hết xảy ra ở nam thanh niên sử dụng thuốc lá điện tử và gây ra 8 ca tử vong. Các bằng chứng cho đến nay đều cho thấy rằng hút thuốc lá điện tử không phải là một giải pháp thay thế an toàn cho việc hút thuốc lá. Đồng thời sản phẩm này còn dẫn đến mắc những căn bệnh phổi mãn tính.

Tại hội thảo về thuốc lá thế hệ mới gần đây, bà Tan Yen Lian- Giám đốc thông tin và quản trị tri thức Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á, cho biết thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha hoàn toàn không an toàn và ít tác hại hơn thuốc lá truyền thống như các công ty thuốc lá quảng cáo; thuốc lá điện tử cũng không có công dụng cai thuốc lá như nhiều người lầm tưởng. “Một số bệnh nhân cho biết họ đã chuyển sang dùng thuốc lá điện tử để cai thuốc lá truyền thống. Đây là biện pháp không hiệu quả bởi thuốc lá điện tử vẫn chứa nicotine nên đây chỉ là cách chuyển sử dụng từ loại thuốc lá này sang dùng loại thuốc lá khác”- bà Tan Yen Lian khuyến cáo.

Theo PGS Vũ Văn Giáp- Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai có rất nhiều quan điểm về thuốc lá điện tử như là giúp cai nghiện thuốc lá, an toàn hơn thuốc lá truyền thống… tuy nhiên, tất cả quan niệm này đều là sai lầm.

Bên cạnh việc gây ra các bệnh phổi như tắc nghẽn phổi mãn tính, ung thư phổi, hen… thuốc lá điện tử còn gây ra các bệnh lý khác như đột quỵ não, tim mạch, các bệnh lý liên quan tới ung thư. Thuốc lá điện tử cũng giống thuốc lá truyền thống gây ảnh hưởng tới cả trẻ em, phụ nữ, những người hút thuốc lá thụ động.

Hút thuốc lá điện tử thụ động còn nguy hiểm hơn cả thuốc lá truyền thống vì theo PGS Giáp ngành công nghiệp thuốc lá chủ trương tạo ra các mùi thuốc lá điện tử hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả… và họ không chỉ lôi kéo người hút chính mà ngay cả người hút thụ động cũng cảm thấy thích thú thậm chí là nghiện.

Kết quả điều tra sức khoẻ học sinh toàn cầu của WHO thực hiện tại 21 tỉnh, thành phố của Việt Nam vào năm 2019 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử chỉ riêng trong nhóm trẻ 13 - 17 tuổi đã tăng lên 2,6%.

Theo BS Phạm Thị Lệ Quyên, Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Bạch Mai, dạng hơi của thuốc lá điện tử bên cạnh chất gây nghiện nicotine, đặc biệt vẫn chứa chất gây ung thư có trong thuốc lá thông thường. Do đó, người hít phải khói thuốc lá điện tử cũng giống như người hút trực tiếp, đều có nguy cơ mắc hơn 25 loại bệnh tật như ung thư phổi, ung thư thanh quản, phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, liệt dương. Nguy hiểm hơn, đã có nghiên cứu chỉ ra rằng tác hại của thuốc lá điện tử còn lưu lại các chất hóa học như bám vào sofa, bám vào rèm, giường, chăn, chiếu, quần áo… lưu lại trên bề mặt và khi những người tiếp xúc thì nó thấm qua niêm mạc không tốt cho sức khỏe.

Đặc biệt, TS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo, đơn vị này đã từng tiếp nhận trường hợp thiếu niên nhập viện trong tình trạng mất kiểm soát, kích thích, loạn thần, có biểu hiện ngộ độc ma tuý do hút thuốc lá điện tử.

BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết, ngộ độc chất ma túy trong thuốc lá điện tử là hiện tượng mới xuất hiện trong thời gian gần đây, bệnh viện bắt đầu ghi nhận từ năm 2019. Bệnh viện đã điều trị nhiều trường hợp ngộ độc, loạn thần sau khi sử dụng thuốc lá điện tử có trộn lẫn cần sa, ma túy tổng hợp. Đối tượng sử dụng hầu hết là người trẻ, độ tuổi 20 và thi thoảng có những trường hợp là học sinh trung học phổ thông.

BS Nguyễn Trung Nguyên cho hay, những mẫu thuốc lá điện tử đời mới có sạc pin và bộ phận chứa chất lỏng, dung dịch làm nguyên liệu đốt có thể thay thế, đưa vào tùy thích. Các đối tượng có thể trộn ma túy vào sử dụng, tự điều chỉnh, tăng nhiệt độ vượt quá thiết kế của bộ hút để làm tăng độ phê khi hít ma túy. Việc thay đổi cơ cấu đốt, vật liệu đốt sẽ làm gia tăng nguy cơ ngộ độc, sốc cùng những ảnh hưởng lâu dài đối với sức khỏe người sử dụng.

Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định, các sản phẩm thuốc lá đều độc hại dưới mọi hình thức. Mỹ ghi nhận 7 người chết do hút thuốc lá điện tử và hơn 450 người mắc các bệnh lý nghi liên quan thuốc lá điện tử. Canada cũng đã ghi nhận người chết do hút thuốc lá điện tử. Nhiều nước đã cấm toàn diện thuốc lá điện tử, gần đây nhất là Ấn Độ.