Đọt choại - món rau rừng “thời thượng" ở miền Tây

Dây choại là một loại dây mọc thành rừng ờ Cà Mau, Kiên Giang, Đồng Tháp và Lung Ngọc Hoàng (Hậu Giang). Miệt vườn Tây Nam bộ cũng có nhưng không nhiều bằng vùng ngập mặn Kiên Giang và Cà Mau.

Choại thuộc họ dương sỉ, loại dây leo, đọt non thường xoắn tít nên còn gọi là rau tóc quăn, vị nhạt, nhớt giống như rau đay nhưng hậu ngọt. Choại có nhiều thứ, choại rừng toàn thân và lá có màu xanh lẫn chút màu hồng tươi hoặc hồng thẩm. Choại rừng bò đến đâu bám rễ đến đó. Choại vườn thường mọc tự nhiên ở bờ tre hoặc bờ mương, xen lẫn trong vườn tạp, thân cao, to và mập hơn choại rừng. Choại vườn có vị ngọt, giòn, mùi vị hấp dẫn.

Xưa kia, đọt choại là món ăn của người nghèo, là loại rau rừng chỉ quanh quẩn trong các bếp nghèo. Bây giờ thì loại rau này đã trở thành món ăn thời thượng, một loại rau sinh thái, rau sạch hoàn toàn không nhiễm hóa chất. Do vậy mà đọt chọai ngày nay không chỉ dành cho người bình dân kiếm hái, mà còn hấp dẫn đối với tất cả mọi người, nhất là trong những nhà hàng đặc sản quê. 

Hằng năm sau mùa khô hạn, những cơn mưa đầu mùa bắt đầu rớt hột, mặt đất xâm xấp nước, cây cỏ mát mình là loại dây rừng này sinh sôi nẩy nở, bò vượt lên cao, bám vào thân cây tạo thành bụi rậm um tùm, người đi rừng tha hồ mà ngắt đọt như hái rau.          

Đọt choại có thể chế biến thành nhiều món ăn, phổ biến nhất là ăn sống hoặc luộc chấm nước cá kho, chấm tương, chao, tuy mộc mạc quê mùa nhưng càng ăn càng ghiền, không chê vào đâu được.

Thời chiến tranh ác liệt, đồng bào và chiến sĩ ta ở U Minh, Đồng Tháp coi đọt choại là loại rau rừng bổ dưỡng, nhất là trong những lúc thiếu lương thực thì nó trở thành loại rau cứu đói.                         

Nếu muốn cầu kỳ hoa mỹ hơn, người sành điệu có thể dùng đọt choại tươi nấu canh chua với cá rô mề hoặc xào thịt bò, thịt heo hay tôm tép… món nào cũng hấp dẫn, đặc biệt là món luộc chấm mắm kho, ăn mãi ăn hoài vẫn thấy đói.   

Với bàn tay khéo léo của người nội trợ, món đọt choại làm món gì cũng ngon, vừa thơm thơm, giòn giòn, vừa mát dạ. Một dĩa đọt choại vừa dọn ra bốc mùi thơm phức là nhờ biết chăm chút từ cách xào, cách chọn gia vị và nêm nếm sao cho vừa miệng của người chế biến. Đọt choại vừa ngon, ngọt, vừa đậm đà, mùi vị đặc trưng, hấp dẫn nhất là chấm với nước mắm chua cay. Món này có thể dùng nhâm nhi hoặc làm món chính trong bữa cơm gia đình, hay làm bữa "đặc sản quê" đãi khách. Chỉ cần thưởng thức một lần thôi cũng sẽ nhớ mãi món ăn vừa dân dã quê mùa vừa thời thượng vì ngon lạ miệng.

Nên đọc