Cơ hội từ CPTPP để khai thác tiềm năng thị trường Australia

Đây là nội dung được tập trung trao đổi tại Hội thảo “Tiềm năng thị trường Australia từ CPTPP”, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, ngày 12/4.

Trao đổi thương mại còn hạn chế

Bà Phùng Thị Lan Phương – Trưởng phòng FTA, Trung tâm WTO và hội nhập, VCCI cho biết, Australia là một trong 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới và một trong 10 điểm đến hấp dẫn nhất của FDI (vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài) toàn cầu. Do đó, Australia đã và đang trở thành thị trường XK hàng hóa, dịch vụ rất tiềm năng của Việt Nam.

Australia cũng là đối tác của Việt Nam theo hiệp định thương mại tự do (FTA) ASEAN – Australia/New Zealand (AANZFTA) từ năm 2010. Tuy nhiên, đến nay giá trị XK của Việt Nam sang Australia vẫn còn khá hạn chế.

Cụ thể, trong tổng kim ngạch XK của Việt Nam năm 2018 thì kim ngạch XK sang Australia chỉ chiếm 1,84% - một tỷ lệ khá nhỏ so với một thị trường khá lớn như Australia. So sánh với các đối tác XK khác của Việt Nam, Australia chỉ là thị trường XK lớn thứ 13 của Việt Nam năm 2017, với giá trị XK thấp hơn nhiều so với các thị trường XK trọng điểm của Việt Nam như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Ngược lại, về phía Australia, Việt Nam cũng chỉ là nước nhập khẩu (NK) đứng thứ 14 của Australia, với tỷ trọng NK từ Việt Nam chỉ chiếm 1,74% tổng kim ngạch NK của Australia năm 2017. Trong số 10 nước ASEAN cùng có FTA với Australia (AANZFTA) thì Việt Nam chỉ xếp thứ 4 sau Singapore, Thái Lan và Malaysia về kim ngạch XK sang thị trường Australia.

Toàn cảnh hội thảo

Đặc biệt, Việt Nam có cơ cấu hàng XK không thật sự bổ sung với cơ cấu hàng NK của Australia. So sánh trong top 10 sản phẩm NK của Australia và top 10 sản phẩm XK của Việt Nam năm 2017, thì chỉ có 3 sản phẩm NK của Australia trùng với sản phẩm XK của Việt Nam. Hơn nữa, một số sản phẩm XK chủ lực truyền thống của Việt Nam (như nông sản, dệt may) lại là các sản phẩm mà Australia NK rất ít.

Tận dụng cơ hội từ CPTPP

Cũng theo bà Phùng Thị Lan Phương, Việt Nam và Australia vừa có thêm một FTA mới là CPTPP – FTA có mức độ tự do hóa và phạm vi cam kết lớn nhất từ trước tới nay của Việt Nam, có hiệu lực từ đầu năm 2019. Trong CPTPP, Australia có thêm nhiều cam kết mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ, đầu tư… cho Việt Nam so với AANZFTA, mở ra những cơ hội mới cho XK của Việt Nam sang thị trường này.

Trước hết, đó là cơ hội từ các cam kết cắt giảm thuế quan của Australia trong CPTPP. Theo đó, Australia cam kết xoá bỏ thuế quan đối với 93% số dòng thuế ngay sau khi hiệp định có hiệu lực. Gần như toàn bộ các dòng thuế còn lại sẽ được xóa bỏ trong vòng 3 đến 4 năm.

Như vậy, chỉ trong vòng 1, 2 năm tới toàn bộ hàng hóa của Việt Nam sẽ rộng đường vào thị trường Australia với thuế quan bằng 0%. Tất nhiên để được hưởng các mức thuế quan ưu đãi này thì hàng hóa phải đáp ứng được quy tắc xuất xứ quy định trong CPTPP.

Bên cạnh các cam kết về cắt giảm thuế quan, CPTPP cũng bao gồm một số các cam kết về cắt giảm các hàng rào phi thuế quan, giúp tạo thuận lợi hơn cho hàng hóa của Việt Nam XK sang Australia. Đơn cử, các cam kết trong CPTPP đã mở rộng ở nhiều nội dung liên quan đến các biện pháp cấm/hạn chế NK. Các cam kết này sẽ đảm bảo cho hàng hóa XK của Việt Nam sang Australia tránh gặp phải các biện pháp cấm/hạn chế NK áp dụng đối với các hàng hóa XK.

Hay các cam kết về hải quan và thuận lợi hóa thương mại của CPTPP có nhiều nội dung quan trọng giúp tạo thuận lợi hơn cho thương mại nội khối, đặc biệt có lợi cho các doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ vốn gặp nhiều khó khăn trong việc tìm hiểu và đáp ứng các quy định hải quan của các nước. Do đó, các cam kết này được đánh giá là sẽ đem lại nhiều lợi ích cho các DN XK của Việt Nam, với trên 90% là DN vừa và nhỏ, khi XK hàng hóa sang các thị trường CPTPP trong đó có Australia…

Để có thể tận dụng các cơ hội từ CPTPP khi thâm nhập, khai thác thị trường Australia, theo bà Phương, điều đầu tiên và tiên quyết là DN phải hiểu nội dung của hiệp định, đặc biệt là những điều khoản liên quan đến sản phẩm hàng hóa của mình. Chẳng hạn như đối với DN XK sang thị trường Australia thì cần tìm hiểu mức thuế quan ưu đãi mà Australia dành cho Việt Nam trong CPTPP, quy tắc xuất xứ áp dụng đối với hàng hóa đó để được hưởng ưu đãi thuế, các quy định khác về hải quan… liên quan.

Bên cạnh việc tìm hiểu nội dung của CPTPP, theo bà Đinh Thị Mỹ Loan – nguyên Tham tán Thương mại Việt Nam tại Australia, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, DN cũng cần nghiên cứu các quy định pháp lý nội địa của nước NK mà không được giải quyết, đề cập tới trong CPTPP. Chẳng hạn như các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật, quy định về ghi nhãn hàng hóa, tiêu chuẩn kỹ thuật đối với hàng hóa, quy định về giấy phép NK….

Cùng với đó, DN cần nghiên cứu sở thích, thị hiếu, thói quen mua sắm của người tiêu dùng… Bởi, hàng hóa XK, dù vượt qua các rào cản NK để tiếp cận thị trường nước NK, nhưng không tiếp cận được các kênh phân phối, không được ưa chuộng bởi người tiêu dùng thì cũng không thể tồn tại lâu dài.