Khủng hoảng Hanoimilk: Gian nan đường về

Con đường khủng hoảng

Thành lập năm 2001, CTCP Sữa Hà Nội (Hanoimilk - HNX: HNM) từng là một trong những doanh nghiệp hàng đầu của ngành sữa Việt Nam, với các sản phẩm mang nhãn hiệu Izzi, Yotuti, sữa tươi Hanoimilk 100%, sữa chua Hanoimilk...

Tuy nhiên, chuỗi thành công vang dội tạm chấm dứt ở thời điểm cuối năm 2008 khi “cơn bão melamine” tràn vào Việt Nam, Hanoimilk trở thành tâm bão và chịu ảnh hưởng nặng nề mà đến nay vẫn chưa thể vực dậy.

Không chỉ đối mặt với khủng hoảng truyền thông liên quan đến melamine, Hanoimilk còn mắc sai lầm trong việc phát triển nhãn hiệu chủ lực Izzi cũng như thực hiện đầu tư dàn trải.

Việc thử nghiệm bao bì kiểu hộp Wed (hình tam giác) cho ngay sản phẩm chủ lực Izzi đã mang tác dụng ngược. Dấu ấn khác biệt so với các sản phẩm khác là có, song khi sử dụng lại dễ gây trào sữa ra ngoài và khi xếp trên kệ, tủ thì không tối ưu diện tích nên hiệu quả kinh doanh không đạt kỳ vọng.

Trong thực tế, sản phẩm bán được phần lớn là dạng hộp Brik (hình khối chữ nhật) nhưng công ty chỉ có 3 máy rót hộp Brik. Ngược lại, HNM lại đầu tư cùng một lúc 7 máy rót hộp Wed đã ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, do đó HNM phải dừng sản xuất Izzi hộp Wed từ đầu năm 2015.

Ngoài ra, đầu tư dàn trải cũng khiến Hanoimilk đi xuống. HNM từng đầu tư vào rất nhiều lĩnh vực như bất động sản, ô tô, siêu thị, chứng khoán,… Đầu tư vào lĩnh vực ‘nóng’ trong khi thiếu hiểu biết về các lĩnh vực này nên Hanoimilk nhận thêm trái đắng.

Sa lầy trong thua lỗ

Sau giai đoạn có lãi 2011-2016, những tưởng Hanoimilk phục hồi trở lại thì doanh nghiệp sữa này lỗ năm 2017 và lỗ 11,5 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2018. Biên lợi nhuận của Hanoimilk nửa đầu năm nay cũng giảm mạnh từ 29,4% về còn 15,5%.

Lý giải cho kết quả thua lỗ 6 tháng đầu năm, Hanoimilk cho biết do sản xuất ít và khuyến mại cao dẫn đến doanh thu giảm và chi phí giá vốn tăng.

Không chỉ hiệu quả kinh doanh đi xuống, chất lượng tài sản của HNM cũng đang đặt ra nghi vấn. Tính đến 30/6, tổng tài sản của HNM đạt 476 tỷ; chủ yếu được đóng góp bởi 189 tỷ phải thu ngắn hạn và 165 tỷ hàng tồn kho.

Dễ dàng nhận thấy 2 khoản mục trên đã chiếm phần lớn cơ cấu tài của công ty với tỷ lệ 74%/tổng tài sản. Liên quan đến vấn đề này trong báo cáo bán niên gần nhất, kiểm toán đã đưa ý kiến ngoại trừ về tính đầy đủ và giá trị có thể thu hồi của khoản mục hàng tồn kho; giá trị có thể thu hồi của khoản trả trước cho người bán và tạm ứng; tính hiện hữu và giá trị có thể thu hồi của một số tài sản khác.

Chất lượng nguồn vốn cũng đặt nghi vấn. Tại thời điểm 30/6, công ty có 304 tỷ nợ phải trả, tăng 13% so với đầu năm; trong đó nợ vay đã chiếm đến 213 tỷ đồng, tương đương 45% tổng nguồn vốn. Doanh nghiệp cũng đang có lỗ lũy kế 36,8 tỷ đồng.

Dòng tiền là một thách thức khác cho HNM, từ năm 2010 đến nay, dòng tiền hoạt động kinh doanh chưa bao giờ ghi nhận con số dương, thậm chí mức âm ngày càng tăng. Nguyên nhân chủ yếu là dòng vốn bị chiếm dụng tại các khoản phải thu và tồn kho. Hoạt động đầu tư thấp trong nửa đầu năm khi doanh nghiệp chỉ còn 1,7 tỷ tiền mặt.

Gian nan đường về

Với kết quả kinh doanh những năm qua, Hanoimilk vẫn đi trong vòng lẩn quẩn thua lỗ và chưa giải quyết được khủng hoảng của doanh nghiệp. Những đối thủ như Vinamilk, TH True milk, Nutifood đã lớn mạnh nhiều lần, còn Hanoimilk cơ hội nào để doanh nghiệp này quay lại cạnh tranh?

Một trong những vấn đề của HNM hiện tại là cần nguồn vốn để đầu tư mở rộng. Tuy nhiên nợ vay đã ở mức cao, nếu vay thêm sẽ tạo áp lực lên chi phí lãi vay, do đó phương án huy động vốn qua trái phiếu chuyển đổi và cổ phiếu được HNM đề ra.

Vốn dĩ, HNM đã lên kế hoạch phát hành 200 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi theo hình thức phát hành riêng lẻ để thực hiện các dự án đầu tư. Tuy nhiên, giá cổ phiếu giảm quá thấp (3.400 đồng/cp) và HNM bị lỗ trong năm 2017, nên kế hoạch này chưa thực hiện được; do vậy Hanoimilk đã phải gia hạn sang năm 2019-2020.

Với kết quả nửa đầu năm đã thua lỗ hơn 11 tỷ thì câu chuyện có lãi trong năm 2018 để đủ điều kiện phát hành trái phiếu chuyển đổi vẫn còn bỏ ngỏ. Mặc cho Chủ tịch Hà Quang Tuấn cam đoan trong Đại hội thường niên 2018 rằng việc phát hành trái phiếu ít nhất sẽ hoàn thành một nửa, bởi nếu không có ai mua, ông sẽ đứng ra mua 100 tỷ đồng trái phiếu.

Về kế hoạch phát hành 30 triệu cổ phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược. Câu chuyện cũng tương tự khi thị giá cổ phiếu quá thấp sẽ khó tìm được nhà đầu tư tiềm năng bởi mức giá phát hành không thấp hơn 10.000 đồng/cp.

Ông Tuấn cho biết Hanoimilk hiện có 5ha nhà máy, đội ngũ giỏi, hơn 30.000 cửa hàng và hàng trăm ha đất trang trại…đây là điều hấp dẫn với nhà đầu tư chiến lược.

Mặc dù vẫn lận đận trong kinh doanh nhưng Hanoimilk đang đặt kế hoạch 2018-2020 khá quyết tâm với việc phát triển Izzi thành thương hiệu sữa trẻ em hàng đầu Việt Nam. Tái định vị thương hiệu với sản phẩm chính là sữa chua ăn. Công ty còn thực hiện dự án trồng cỏ chăn nuôi bò sữa tự nhiên tại Mê Linh.

Chiến lược là có nhưng khủng hoảng nhiều mặt, nhất là nguồn vốn đang khiến những bước đi của Hanoimilk chưa thể khiến các cổ đông an tâm. Đường trở lại thời vàng son của thương hiệu sữa lâu đời này vẫn còn nhiều gian truân.