Bất ngờ trước lý do đường đi của bão thường tuân theo quy luật nhất định

Dự báo của các đài khí tượng thủy văn chủ yếu dựa trên quy luật di chuyển này của bão. Có hai loại lực khiến bão di chuyển: nội lực và ngoại lực. Nội lực xuất phát từ chính cơn bão. Vì bão là một khối khí xoáy ngược chiều kim đồng hồ, phương hướng di chuyển của từng chất điểm trong khối khí bị ảnh hưởng bởi sự tự quay của Trái đất, tạo ra hiệu ứng lệch phương.

Hiệu ứng lệch phương này ở bán cầu Bắc làm cho các chất điểm trong khối khí có xu hướng lệch về bên phải. Khi vĩ độ càng cao, hiệu ứng lệch càng mạnh, khiến gió bão từ Bắc thổi về Tây mang theo các chất điểm không khí dịch chuyển một phần về Bắc; gió bão từ Nam thổi về Đông lại đẩy các chất điểm dịch chuyển một phần về Nam. Điều này dẫn đến trọng lượng không khí phía Nam cơn bão lớn hơn phía Bắc, khiến bão có xu hướng dịch chuyển về hướng Bắc. Trọng lượng này có thể coi là nội lực chủ yếu trong quá trình di chuyển của bão. Ngoài ra, không khí trong vùng bão thường có xu hướng bay lên cao.

Ảnh minh họa

Không khí trên cao, dưới tác động của lực Coriorit (lực lệch phương do Trái đất quay), di chuyển về hướng Tây. Đây cũng là một phần nội lực của bão. Sự kết hợp của hai nội lực này tạo ra xu hướng di chuyển của bão về phía Bắc lệch Tây.

Ngoại lực là lực thúc đẩy bão khi khối không khí bao quanh nó di chuyển trên diện rộng. Vào mùa hạ và mùa thu, vùng biển Thái Bình Dương có luồng khí áp cao độc lập (thường gọi là áp cao phụ nhiệt đới), và hướng gió ở bốn phía của áp cao này liên quan mật thiết đến đường đi của bão. Bão hình thành ở phía Nam vùng khí áp cao này, nơi có gió Đông thổi, khiến bão có xu hướng đi về phía Tây.

Nội lực và ngoại lực kết hợp tạo ra quy luật di chuyển của bão. Tuy nhiên, đường đi của bão chịu tác động mạnh mẽ từ áp cao phụ nhiệt đới ở Thái Bình Dương.

Ban đầu, bão ở phía Nam của áp cao phụ nhiệt đới di chuyển theo hướng Tây Bắc. Khi tới phía Tây của dải khí áp cao phụ nhiệt đới, nó sẽ tiếp tục đi vào vùng phía Bắc của trung tâm áp cao, lúc này ngoại lực thay đổi, thúc đẩy bão di chuyển về hướng Đông, kết hợp với nội lực tạo ra xu hướng đi về Tây Bắc.

Do cường độ của áp cao phụ nhiệt đới thay đổi, kéo dài về phía Tây hoặc thu hẹp ở phía Đông, đường đi của bão cũng có sự khác biệt. Nếu áp cao phụ nhiệt đới mở rộng về phía Tây và tăng cường, bão sẽ đi lệch về Nam và tiến thẳng về phía Tây; nếu áp cao phụ nhiệt đới thu hẹp hoặc đứt đoạn về phía Bắc, bão sẽ di chuyển về Bắc qua điểm đứt hoặc vùng Tây của áp cao, sau đó quay về phía Đông Bắc.

Tóm lại, đường di chuyển của bão thường có hình parabol. Khi di chuyển, bão vừa xoay vừa tiến, và vùng gió mạnh xung quanh nó ngày càng mở rộng. Khi hình thành trên vùng biển nhiệt đới, đường kính của bão khoảng 100.000 mét, sau đó tiếp tục phát triển. Khi tới vĩ độ 30 độ Bắc, đường kính bão tăng gấp 10 lần, nhưng tiếp tục di chuyển về phía trước, sức mạnh của bão giảm dần và phạm vi gió yếu đi, cuối cùng bão tan biến.

Thông thường, bão chỉ đi qua biên giới Trung Quốc rồi chuyển hướng sang Nhật Bản, ảnh hưởng đến các tỉnh như Quảng Đông, Hải Nam, Quảng Tây, Đài Loan, Phúc Kiến, Triết Giang, Giang Tô và Thượng Hải. Duyên hải Sơn Đông và bán đảo Liêu Đông thỉnh thoảng cũng bị ảnh hưởng, nhưng rất hiếm khi bão ảnh hưởng đến các tỉnh phía Bắc và nội địa Trung Quốc. Chỉ khi vùng áp cao phụ nhiệt đới đổ vào khu vực Giang Nam, bão mới tiến vào duyên hải Đông Nam và nội địa.

Bão hình thành trên biển, và khi trưởng thành, nó có sức gió cực mạnh, từ cấp 12 trở lên, đủ sức nâng ngọn sóng cao hàng chục mét, cuốn bay xe tải có trọng lượng cả tấn.

Sau khi đổ bộ, bão tiếp tục tàn phá các vùng ven biển, làm đổ cây, phá hủy nhà cửa và tàn phá mùa màng. Nhưng khi bão tiến sâu vào đất liền, do lực ma sát với mặt đất, tốc độ gió giảm dần, cường độ cũng yếu đi. Lúc này, bão thường gây mưa lớn, dẫn đến lở núi, ngập lụt trên diện rộng, phá hủy đê kè và làm đồng ruộng chìm trong nước. Có lần, khi bão đổ bộ vào đất liền, một tỉnh cách biển như Hà Nam đã hứng chịu lượng mưa lên tới 1000mm trong vài ngày, gây ngập lụt nghiêm trọng tại nhiều huyện.