Bí ẩn đằng sau sự hình thành bức tượng Nhân sư 4.500 tuổi khổng lồ ở Ai Cập

Một nghiên cứu mới đây cho thấy người Ai Cập cổ đại có thể đã tạo ra Tượng Nhân sư, một tượng đài 4.500 năm tuổi ở Giza từ 1 khối đá khổng lồ có hình dạng tương tự.

Theo đó, trong một nghiên cứu được công bố vào ngày 17 tháng 10 trên tạp chí Physical Review Fluids, một nhóm nhà nghiên cứu từ Đại học New York cho rằng một rặng đá khổng lồ bị gió thổi nhô lên khỏi mặt đất, từ đó bị bào mòn tự nhiên và tạo thành một hình dạng giống nhân sư. Dù vậy, ngay cả khi người Ai Cập cổ đại tạo ra tượng Nhân sư từ một khối đá có hình dạng tương tự thì họ vẫn phải tạo ra những nét đặc trưng mang tính biểu tượng của tượng Nhân sư một cách tinh tế để tồn tại cho đến ngày nay.

Nhóm nghiên cứu cho biết, để điều tra hình dạng của tượng Nhân sư, nhóm nghiên cứu đã lấy một ụ đất sét mềm và đặt nó trong một đường hầm có dòng nước chảy xiết nhằm mô phỏng quá trình xói mòn do gió hàng nghìn năm. Khi bắt đầu thí nghiệm, họ đã nặn đất sét thành hình "nửa elip" hoặc nửa hình bầu dục. Khi nước ăn mòn một phần đất sét, nó để lại hình dạng giống nhân sư. Họ phát hiện ra rằng "vật liệu cứng hơn hoặc có khả năng chống chịu cao hơn đã trở thành 'đầu' của con sư tử", tuyên bố cho biết, với các đặc điểm phía trước trông hơi giống cổ và bàn chân cũng xuất hiện.

Tác giả cấp cao của nghiên cứu Leif Ristroph , phó giáo sư toán học tại NYU, nói với Live Science qua email: "Chúng tôi đã chứng minh rằng quá trình xói mòn tự nhiên thực sự có thể tạo ra một hình dạng trông giống như một con sư tử đang nằm với một cái đầu ngẩng lên”.

Ristroph lưu ý rằng ngay cả khi một đặc điểm tự nhiên như thế này tồn tại, thì người Ai Cập cổ đại vẫn phải thực hiện một khối lượng công việc đáng kể để tạo ra cấu trúc mang tính biểu tượng này. Ristroph nói: “Không còn nghi ngờ gì nữa, các đặc điểm trên khuôn mặt và các chi tiết khác đều do con người thực hiện”.

Các nhà Ai Cập học và các nhà khoa học khác không tham gia vào nghiên cứu cho biết, mặc dù những phát hiện này rất thú vị nhưng điều đó không có nghĩa là một đặc điểm tự nhiên có hình dạng giống nhân sư thực sự tồn tại ở Giza.

Kathryn Bard , giáo sư danh dự về khảo cổ học và nghiên cứu cổ điển tại Đại học Boston, người đã tiến hành nghiên cứu sâu rộng ở Ai Cập, cho biết: “Có khả năng về sự hình thành đá có hình dạng giống nhân sư”. Tuy nhiên, Bard cho biết dù cô đã nhìn thấy nhiều rặng đá tại Ốc đảo Dakhla ở sa mạc phía Tây của Ai Cập, nhưng cô chưa bao giờ nhìn thấy một rặng đá có hình dạng trông giống như hình dạng mà nhóm nghiên cứu đã tạo ra trong nghiên cứu của họ.

Bard nói với Live Science trong email rằng, ngay cả khi một rặng đá hình nhân sư tồn tại ở Giza, người Ai Cập sẽ "phải thêm vào cấu tạo tự nhiên bằng các khối đá vôi để hoàn thiện phần phía trước chân và bàn chân sư tử".

Judith Bunbury, một nhà địa chất học tại Đại học Cambridge, người đã tiến hành nghiên cứu sâu rộng ở Ai Cập, nói với Live Science trong một email rằng “trước đây đã có giả thuyết cho rằng hình dạng phác thảo của Nhân sư được tạo ra bởi sự xói mòn tự nhiên”. Nghiên cứu hiện tại là "một mô hình khá hay để cho thấy một rặng đá hình nhân sư”.

Laura Ranieri Roy, một nhà Ai Cập học và là người sáng lập kiêm giám đốc của Ancient Egypt Alive đề cập đến nghiên cứu thực địa do nhà khảo cổ học Émile Baraize thực hiện vào những năm 1930 cho thấy rằng Tượng Nhân sư thực sự được xây dựng trên hai rặng đá nằm gần nhau, với phần sau của Tượng Nhân sư được xây dựng trên một khối đá, trong khi đầu và ngực của Nhân sư ở trên một khối đá khác. Nghiên cứu những năm 1930 cho thấy công việc mà người Ai Cập thực hiện để xây dựng Tượng Nhân sư trải dài trên hai rặng đá là rất rộng lớn.