Bí ẩn về xác ướp của những ‘người muối’ ở Iran

Chehrabad là một mỏ muối ngầm khổng lồ nằm ở phía Tây thành phố Zanjan, miền Bắc đất nước Iran.

Khu mỏ này đã được con người phát hiện và khai thác từ hàng ngàn năm trước để cung cấp cho cư dân của cả một vùng rộng lớn không giáp biển, và trữ lượng của nó mãi cho đến ngày nay vẫn chưa hề suy giảm.

Thời gian gần đây trong khi làm việc tại khu mỏ, người ta đã tình cờ phát hiện được nhiều xác ướp có niên đại hàng ngàn năm. Những xác ướp được đặt tên là “người muối” này hầu như đều còn khá nguyên vẹn do được bảo quản trong môi trường khô và mặn của khu mỏ.

Xác ướp đầu tiên với râu tóc dài và bạc trắng mà một số nhà nghiên cứu cho rằng
giống với nguyên mẫu của “thần rừng Satyrs”.

Những “người muối” hiện vẫn đang được trưng bày công khai tại bảo tàng khảo cổ Iran.

Những thành phần bên ngoài cơ thể của xác ướp như tóc, da thịt và xương đều còn nguyên vẹn. Thậm chí cả những cơ quan nội tạng dễ phân hủy như dạ dày và ruột kết trong một số xác ướp vẫn còn phân biệt được một cách dễ dàng.

Xác ướp đầu tiên được phát hiện vào năm 1993, có niên đại vào khoảng năm 200 sau Công nguyên. Đó là một người đàn ông lớn tuổi với bộ râu dài bạc trắng, bên cạnh thi thể còn tìm thấy một con dao sắt và một đôi bông tài bằng vàng.

Đến năm 2004, người ta tiếp tục tìm thấy một xác ướp khác cách xác ướp đầu tiên chỉ chừng 15 mét. Tiếp đến là một xác ướp khác vào năm 2005 rồi một năm sau là xác ướp của một cậu thiếu niên vào năm 2006. Lần lượt có đến 6 xác ướp đã được phát hiện tại các hầm muối nơi đây.

Phương pháp xác định niên đại bằng đồng vị phóng xạ Carbon đã cho thấy, xác ướp lâu đời nhất được tìm thấy tại khu mỏ đã sinh sống trong khoảng những năm 9.550 trước Công nguyên.

Những vật dụng như quần áo, trang sức, vũ khí… cũng được bảo quản hoàn hảo.

Xác ướp của “người muối” thiếu niên được phát hiện vào năm 2006.

Các nhà khoa học cho rằng những người đàn ông (?) cổ đại này, có thể đã bị giết hay là gặp tai nạn trong khi đang ở trong khu mỏ. Sau đó thi thể của họ bị hàng ngàn tấn muối chôn vùi và vô tình đã trở thành những xác ướp tự nhiên.

Một số nhà nghiên cứu văn hóa dân gian lại liên tưởng ngoại hình khá kì dị của những “người muối” này với các nhân vật thần thoại cổ xưa. Người ta cho rằng những xác ướp này có thể là nguồn gốc của “thần rừng Satyrs” được miêu tả trong thần thoại của Hy Lạp và La Mã.

Xác ướp cuối cùng hiện vẫn còn nguyên vị do một phần cơ thể kẹt trong lớp muối rắn.

4 xác ướp đầu tiên đã được khai quật và chuyển giao cho Bảo tàng Khảo cổ học Zanjan. Xác ướp thứ 5 do Bảo tàng quốc gia Iran cất giữ. Những xác ướp này hiện vẫn đang được trưng bày cho công chúng chiêm ngưỡng tự do.

Tuy nhiên “người muối” cuối cùng hiện vẫn đang còn nguyên vị, một nửa cơ thể mắc kẹt trong lớp muối kết tinh cứng rắn.

Năm 2008, Bộ Công nghiệp và Khai mỏ Iran đã hủy giấy phép khai thác tại mỏ muối Chehrabad và tuyên bố khu vực này là một trung tâm nghiên cứu khảo cổ học. Hiện nay các hoạt động tìm kiếm khai quật vẫn đang được tiến hành với hi vọng sẽ tìm thấy những “người muối” khác.