Bí kíp để tồn tại trong xã hội La Mã xưa là 'mặt dày', vì 'gạch đá online' ngày nay không bằng một góc

"Người La Mã ngày xưa chẳng quan tâm lắm đến chuyện miệt thị và vu khống lẫn nhau. Có tội ác, có bất công, nhưng không có điều luật nào quy định về ngôn từ." - ông cho biết.

Các trường hợp vu khống trong đế chế La Ma (506 TCN đến năm 27) có thể xem là cực kỳ kinh khủng, kể cả khi so với tiêu chuẩn thời hiện đại.

"Marcus Tullius Cicero - chính trị gia nổi tiếng trong một lần bảo vệ tay sai của mình là Sestius, đã sẵn sàng vu khống đối thủ là Clodius ngay trước bàn dân thiên hạ, rằng người này đã loạn luân với cả anh trai lẫn em gái" - giáo sư chia sẻ. Dĩ nhiên, đó đều là những hành vi trái pháp luật tại La Mã cổ.

Để đáp trả, Clodius bảo rằng Cicero đang hành động như thể mình là vua - cũng là một cáo buộc có tính chất nghiêm trọng. Những lời nói công kích nặng nề như vậy bị cấm vào ngày nay, nhưng hoàn toàn được phép ở thời điểm đó.

Theo Jehne, chính trường thời La Mã là rất tàn khốc. Các ứng viên miệt thị lẫn nhau. Và trong các buổi hội đồng trước công chúng, người có địa vị còn phải hứng chịu một tràng sỉ vả của người dân mà không được trả thù - một biện pháp được cho là để xóa nhòa khác biệt tư tưởng giữa người giàu và người nghèo.

Cũng theo nghiên cứu, người La Mã dường như rất tự hào về cách mà họ khẩu nghiệp với nhau. "Họ coi đây là một hành động hết sức quan trọng về mặt văn hóa, là cách để công dân giao tiếp với nhau. Khi bị xúc phạm, bạn phải cố mà đứng vững, rồi phản công lại nếu có thể,"