Cá heo "thù dai nhớ lâu" chỉ sau con người

Nhà nghiên cứu về hành vi động vật Jason Bruck ở Đại học Chicago nảy ra ý tưởng nghiên cứu về khả năng lưu giữ ký ức của cá heo mũi chai (bottle-nosed dolphin) sau khi gặp lại chú chó của em trai mình sau 4 năm trời.

Bruck cho biết con chó này ghét tất cả đàn ông, tuy nhiên nó vẫn nhận ra được Bruck sau ngần ấy thời gian xa cách.

Sau đó Bruck đã khi lại tiếng gọi của 43 loài cá heo khác nhau trên khắp nước Mỹ và bỏ ra 5 năm trời đi tới các bể nuôi cá heo khác nhau và phát những đoạn băng ghi âm này để ghi nhận phản ứng của lũ cá heo.

Cá heo mũi chai có trí nhớ lâu dài chỉ sau con người

Kết quả cho thấy cá heo có thể nhận ra tiếng gọi của người bạn cũ từng ở chung một hồ nuôi trong khi phớt lờ những tiếng gọi xa lạ đối với chúng.

Một ví dụ về khả năng lưu giữ ký ức đầy ấn tượng này là hai chú cá heo Allie và Bailey. Đây là hai chú cá heo đã từng sống chung trong một hồ nuôi ở Florida Keys cách đây hơn 20 năm. Allie hiện đang ở trong vườn thú Brookfield ở Chicago và Bailey đang sống ở Bermuda.

Bruck cho biết 2 chú cá heo này đã nhận ra tiếng gọi của nhau khi nó được phát ra qua hệ thống loa ở dưới nước và bơi đến xem xét cái loa này để tìm người bạn cũ.

Bruck cho rằng chìa khóa cho mối liên hệ lâu dài này chính là tiếng gọi của chúng, một kiểu định danh độc đáo giống như tên của con người. Là một loài vật có tính xã hội cao, cá heo sử dụng những tiếng gọi này theo nhiều cách khác nhau, từ việc mô phỏng lại tiếng gọi của bạn bè cho đến việc phân biệt bạn hay thù.

Lý giải về việc cá heo thường lựa chọn tiếng gọi của mình trước khi được một tuổi, Bruck cho hay: “Nếu bạn đem tên và khuôn mặt của mình kết hợp lại làm một, đó chính là cách mô tả chuẩn nhất cho tiếng gọi định danh của cá heo.”

Cá heo phản ứng lại với băng ghi âm do Bruck phát ra theo nhiều cách khác nhau, bày tỏ sự thân mật nếu đó là tiếng gọi của họ hàng, bạn cũ hay bạn tình. Khi Bruck cũng phát tiếng gọi của đối thủ cạnh tranh cho những con cá heo đực nghe, chúng lập tức chuyển sang tư thế công kích hoặc kêu đáp trả lại. Nghiên cứu này cũng cho thấy cá heo đực có trí nhớ tốt hơn so với cá heo cái.

Các nhà nghiên cứu khác đã lên tiếng ca ngợi công trình nghiên cứu của Bruck. Một số nhà khoa học cho rằng đây là một bước tiến quan trọng trong việc hiểu được trí nhớ xã hội trong thế giới động vật có vú không phải con người và mối liên hệ với khả năng ghi nhớ của chúng ta.