Chiếc chén được chế tác từ hộp sọ người tiền sử

Trong số những gì còn sót lại có chiếc chén được làm từ hộp sọ của người, được tách ra khỏi hộp sọ phía dưới bằng cách bẻ xương ở các cạnh và cạo để loại bỏ thịt. (Ảnh: Z. Laffranchi)

Ăn thịt đồng loại?

Theo một nghiên cứu mới, xương người cổ đại được chôn cách đây hàng ngàn năm trong một hang động ở miền nam Tây Ban Nha có dấu hiệu bị thao túng - và thậm chí có thể bị ăn thịt trong những đợt ăn thịt đồng loại.

Những phát hiện này gồm một xương ống chân người được sử dụng làm công cụ và một chiếc cốc uống nước được chế tác từ hộp sọ người. Các bằng chứng tương tự cũng được tìm thấy trên khắp khu vực, cho thấy mối quan hệ giữa người sống và người chết là nền tảng của xã hội loài người vào thời điểm đó, các nhà nghiên cứu báo cáo trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS One.

Các nhà nghiên cứu cho biết: “Cách con người đối xử và tương tác với hài cốt [con người] có thể dạy chúng ta về khía cạnh văn hóa và xã hội của các quần thể trong quá khứ, bao gồm cả việc thao túng, thu hồi và cải táng họ".

Các tác giả Zita Laffranchi và Marco Milella, đều là nhà khảo cổ sinh học tại Đại học Bern ở Thụy Sĩ, và Rafael Martínez Sánchez, nhà khảo cổ học tại Đại học Córdoba ở Tây Ban Nha, đã nghiên cứu hài cốt của con người từ ít nhất 12 ngôi mộ cổ từ hang Mármoles, khoảng 70 km về phía đông nam Córdoba. Hang động này đã được người tiền sử cư trú vào những thời điểm khác nhau và một số ngôi mộ cổ đã được khai quật ở đó từ những năm 1930.

Dấu hiệu bị cố tình bẻ gãy

Phân tích xương bằng kính hiển vi trong nghiên cứu mới cho thấy nhiều xương có dấu hiệu bị cố tình bẻ gãy, có lẽ để ăn tủy và cạo để loại bỏ thịt.

Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy xương ống chân hoặc xương chày của con người. Dựa trên lớp sơn bóng và vết rỗ trên các phần của xương, nó dường như đã được sử dụng như một loại công cụ nguyên thủy nào đó.

Có lẽ vật thể nổi bật nhất mà họ nghiên cứu là một chiếc "chén sọ" được làm từ hộp sọ người, có lẽ là của một người đàn ông trong độ tuổi từ 35 đến 50 khi ông qua đời.

Phân tích cho thấy người cổ đại đã cố tình tách hộp sọ ra khỏi hộp sọ dưới bằng cách làm gãy xương ở các cạnh của nó, sau đó cạo nhiều lần để loại bỏ thịt.

Các tác giả cho biết, những chiếc cốc sọ người tương tự đã được tìm thấy tại một số địa điểm thời kỳ đồ đá mới khác ở miền nam Tây Ban Nha. Mặc dù họ có thể đã cố gắng tiếp cận bộ não để có thể ăn được, nhưng một số hộp sọ có dấu hiệu phù hợp với việc sử dụng sau này, có lẽ là dùng để đựng đồ uống.

Sự sống và cái chết

Các nhà nghiên cứu cũng đã kiểm tra xương ống chân của người. Lớp sơn bóng và các vết rỗ trên các bộ phận của nó cho thấy nó đã được sử dụng như một loại công cụ nguyên thủy.

Các nhà nghiên cứu cho biết, họ không thể biết chính xác bằng cách nào hoặc tại sao nhiều hài cốt của con người trong Hang Mármoles được sử dụng sau khi chết, nhưng họ cho rằng một số xương đã bị gãy để lấy tủy, một nguồn dinh dưỡng quý giá, trong khi những xương khác có thể có được biến đổi thành công cụ, vũ khí hoặc được sử dụng cho các nghi lễ.

Các tác giả cho biết, có bằng chứng về những thao tác tương tự từ các ngôi mộ hang động khác trên khắp miền nam Iberia vào thời điểm đó, cho thấy xã hội cổ đại này có chung niềm tin văn hóa phức tạp về cái chết và thế giới bên kia.

Nhà khảo cổ học Christian Meyer, người đứng đầu Trung tâm nghiên cứu khảo cổ xương khớp ở Goslar, Đức, cho biết các quá trình tự nhiên trong hang động đôi khi có thể làm hỏng xương mà không có sự can thiệp của con người, nhưng dữ liệu này cho thấy một số hoạt động có chủ đích.