Chụp CT xác ướp cá sấu để hiểu cách cư xử của con người hơn 3.000 năm trước

Xác ướp cá sấu được đưa vào máy quét CT để chụp và xác định đồ vật trong dạ dày của nó. Con cá sấu cổ đại đã được ướp xác, có lẽ là để dâng lên Sobek. (Ảnh: Lidija McKnight)

Xác ướp động vật là vật cúng tế

Đối với người Ai Cập, động vật đóng vai trò quan trọng trong tôn giáo vì nó có thể di chuyển giữa thế giới trần gian và thế giới thần thánh. Diều hâu gắn liền với thần mặt trời Horus vì chúng bay cao trên bầu trời, gần mặt trời hơn. Mèo gắn liền với nữ thần Bastet , một hình tượng người mẹ dũng cảm và mãnh liệt.

Hầu hết xác ướp động vật được tạo ra như một vật cúng tế. Chẳng hạn, người Ai Cập cổ đại coi ibis, loài chim lội nước chân dài có mỏ cong, sống dọc theo bờ sông Nile là con vật thiêng liêng. Hàng triệu con chim được ướp xác để dâng lên Thoth, vị thần của trí tuệ và chữ viết. Những con chim này không còn ở Ai Cập nữa vì biến đổi khí hậu và tác động của sa mạc hóa.

Một loài động vật ướp xác phổ biến là cá sấu. Cá sấu gắn liền với Sobek, Chúa tể sông Nile và là vị thần báo hiệu trận lũ sông Nile hàng năm , cung cấp nước và phù sa giàu dinh dưỡng cho đất nông nghiệp của họ. Một số lượng lớn cá sấu được ướp xác để dâng lên Sobek.

Xác ướp cá sấu được sử dụng như bùa hộ mệnh trên khắp Ai Cập để xua đuổi tà ma

Hình ảnh chụp CT cho thấy, lưỡi câu vẫn còn mắc kẹt bên trong bụng cá sấu.(Ảnh: Lidija McKnight)

Nghiên cứu về xác ướp của cá sấu đã tiết lộ bằng chứng về việc cá sấu bị chấn thương sọ não do con người gây ra. Hành động này có thể nhằm giết chết con vật. Các kỹ thuật chụp ảnh y khoa cho phép các nhà khoa học nghiên cứu các hiện vật mà không phá hủy chúng , giống như cách mà các nghiên cứu về xác ướp đã từng làm.

Chụp X-quang và chụp CT cho thấy đường tiêu hóa của cá sấu chứa đầy những viên sỏi nhỏ được gọi là "gastrolith". Cá sấu thường nuốt những viên sỏi nhỏ để giúp chúng tiêu hóa thức ăn và điều chỉnh độ nổi. Các gastrolith cho thấy những người ướp xác cá sấu đã không thực hiện moi ruột để loại bỏ các cơ quan nội tạng.

Hình ảnh chụp CT còn cho thấy sự hiện diện của một lưỡi câu bằng kim loại với mồi câu là con cá. Điều này làm tăng thêm sức thuyết phục cho lời kể của nhà sử học Hy Lạp, Herodotus , người đã đến thăm Ai Cập vào thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên và viết về việc cá sấu bị sập bẫy như thế nào. Những con cá sấu đã bị sập bẫy bằng những lưỡi câu được đặt dọc sông Nile.