Chuyện đau lòng về lăng mộ tuyệt mỹ nhất thế giới cổ đại

Được xây dựng giai đoạn 353 TCB–350 TCN tại Halicarnassus (Bodrum, Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay), lăng mộ của Mausolus, hay Lăng Halicarnassus là một trong 7 kỳ quan của thế giới cổ đại. Công trình này được xây cho Mausolus, vị vương hầu một tỉnh thời Đế chế Ba Tư cùng vợ và chị ông.

Theo các sử liệu, khu lăng mộ cổ này được hai kiến trúc sư Hy Lạp Satyrus và Pythius thiết kế. Công trình cao gần 45 mét, diện tích hơn 1.216 m2 và mỗi mặt được một trong bốn nhà điêu khắc nổi tiếng Hy Lạp là Bryaxis, Leochares, Scopas và Timotheus trang trí.

Khi hoàn thành, công trình được coi là một thành công lớn về nghệ thuật, được coi là lăng mộ hoàn mỹ nhất thế giới thời bấy giờ.

Thậm chí từ mausoleum thời đó được sử dụng chung với nghĩa là một ngôi mộ lớn, dù nguyên nghĩa "Mausol–eum" là "để vinh danh Mausol".

Lăng được xây vuông góc, các cạnh hướng Đông và Tây dài hơn các cạnh hướng Bắc và Nam một chút. Lăng nằm trên một bậc đài vòng có kích thước 38x32 m, phía trên bậc đài vòng là dãy cột Ionic bao quanh tất cả bốn mặt, một kim tự tháp gồm 24 bậc thang nằm trên đỉnh của toàn bộ công trình.

Đá vôi trắng và đá cẩm thạch trắng dùng để ốp mặt tiền, trong khi phần lõi làm bằng đá núi lửa màu xanh lục. Một hệ thống gồm các ống thoát nước và hành lang ngầm giúp cho công trình luôn khô ráo và vững chãi. Quanh lăng là tường thành bao bọc chiếm một diện tích 2,5 hécta, có cổng vào ở hướng Đông.

Trên đỉnh kim tự tháp bậc thang có hình chiếc xe ngựa tứ mã kéo khổng lồ. Hai trụ chạy liên tục quanh các mặt của lăng mộ, một trụ mô tả trận đấu giữa người Lapith và Centaur, trụ còn lại mô tả trận chiến giữa người Hy Lạp và Amazon.

Đáng tiếc rằng lăng Mausolus đã bị xóa sổ vào thế kỷ 15 khi các kỵ sĩ Thánh John tràn vào, đốt đá cẩm thạch để làm vữa vôi và dùng đá công trình để gia cố thành trì của họ ở Bodrum.

Theo sử sách, các chiến binh này đã đặt chân đến phòng để thi hài Mausolus nằm dưới đáy của công trình vào năm 1522. Toàn bộ của cải, tài sản trong lăng đã bị cướp mất.

Cho đến ngày nay, không còn một dấu vết nào của lăng mộ Mausolus được lưu lại, thậm chí cả địa điểm của lăng cũng không còn xác định được.