Con người sẽ tiến hóa như nào sau 1 triệu năm nữa?

Liệu hậu duệ của chúng ta có phải là những cyborg nửa người nửa máy, với chân tay có thể tự mọc lại khi bị thương, hay đôi mắt sẽ được thay thế bằng camera như trong những phim khoa học viễn tưởng?

Liệu con người có thể biến thành một loài lai giữa sinh vật và những gì thuộc về nhân tạo? Liệu chúng ta có thể trở nên nhỏ hơn hoặc cao hơn, gầy hơn hoặc béo hơn, hoặc thậm chí với các đặc điểm khuôn mặt và màu da khác nhau?

Tất nhiên chúng ta sẽ không thể biết được câu trả lời chính xác của những câu hỏi trên. Tuy nhiên chúng ta có thể quay ngược lại một triệu năm trước để xem con người trông như thế nào khi đó. Một triệu năm trước, Homo sapiens lúc đó còn chưa tồn tại. Đó là khoảng thời gian mà một vài loài người khác đã thống trị Trái Đất, bao gồm Homo heidelbergensis, một loài người có những điểm tương đồng với cả Homo erectus và người hiện đại, nhưng nguyên thủy hơn so với người Neanderthal sau này.

Quay trở lại quãng thời gian gần hơn, 10.000 năm trước đây, con người đã có những thay đổi đáng kể để thích nghi với cuộc sống. Với sự xuất hiện của nông nghiệp, nó đã đem đến cho chúng ta một nguồn thực phẩm dồi dào hơn, giúp con người vượt qua nạn đói, gia tăng dân số và phát triển chiều cao cũng như cân nặng. Có điều, thực phẩm dư thừa cũng dẫn đến những vấn đề sức khỏe mà chúng ta phải giải quyết, chẳng hạn như nạn thừa cân, béo phì.

Vì vậy theo Thomas, để thích nghi trở lại con người có thể sẽ tiến hóa để thu nhỏ kích thước cơ thể mình, qua đó tiêu tốn ít năng lượng hơn.

Sự gia tăng về dân số cũng là một khía cạnh mà con người sẽ càng ngày phải thích nghi. Trở lại so sánh với thời kỳ săn bắn hái lượm, rõ ràng ngày nay chúng ta phải tương tác với nhiều người hơn, chúng ta cần nhớ tên, nhớ mặt của họ nhiều hơn.

Thomas gợi ý trong tương lai sẽ có các công nghệ cải thiện não bộ giúp chúng ta làm điều đó một cách nhàn hạ. "Một bộ phận cấy ghép vào não sẽ cho phép chúng ta nhớ tên của mọi người. "Chúng ta cũng sẽ biết những gen nào cho phép bộ não ghi nhớ tốt hơn. Và rồi chúng ta chỉ cần thay đổi nó. Nghe có vẻ giống khoa học viễn tưởng. Nhưng chúng ta đã có thể làm điều đó ngay bây giờ", Thomas chia sẻ.

Con cháu của chúng ta sẽ là cyborgs nửa người nửa máy (Ảnh: BBC Earth)

Đến đây, con người sẽ như thế nào trong 1 triệu năm tới không còn là một câu hỏi sinh học nữa, nó là một câu hỏi của công nghệ, Thomas nói.

Hiện tại, con người đã có khả năng cấy ghép một số bộ phận nhân tạo cho cơ thể mình, chẳng hạn như máy tạo nhịp tim hoặc cấy ghép xương hông. Có lẽ trong tương lai, cấy ghép bộ phận nhân tạo không chỉ dừng lại ở việc chữa bệnh, mà còn cho phép thế hệ con cháu của chúng ta nâng cấp cơ thể mình. Chẳng hạn như viếc cấy những con mắt nhân tạo được trang bị có thể đọc các tần số khác nhau của màu sắc và hình ảnh.

Theo Thomas trong tương lai con người thậm chí có thể thay đổi cả bộ gen của mình. Chúng ta biết các nhà khoa học đã và đang nghiên cứu các công nghệ chỉnh sửa gen người, bao gồm cả chỉnh sửa phôi thai. Mặc dù tại thời điểm này đó vẫn đang là một vấn đề gây tranh cãi về mặt đạo đức, nhưng theo Thomas, trong tương lai chính việc không chỉnh sửa gen mới trở thành phi đạo đức.

Con người sẽ tiến đến một trình độ ở đó họ có thể chỉnh sửa gen người một cách chính xác và an toàn tuyệt đối. Lúc đó, bậc cha mẹ nào để con mình sinh ra với các khiếm khuyết di truyền không được sửa chữa mới là một hành động khó chấp nhận.

Loài người sẽ tiến đến một kỷ nguyên chọn lọc nhân tạo chứ không còn là chọn lọc tự nhiên, Thomas nói. "Tất nhiên, đó vẫn là một sự chọn lựa. Các công nghệ chọn lọc nhân tạo hiện đã xuất hiện. Chẳng hạn như những gì chúng ta đang làm với các giống chó, rồi chúng ta cũng sẽ làm nó với con người".

Liệu công nghệ có ảnh hưởng đến sự tiến hóa của chúng ta? (Ảnh: BBC Earth)

Tiến sĩ Jason A. Hodgson, giảng viên môn Sinh học con người tại Đại học Cambridge cho biết: "Dự đoán trước một triệu năm là một suy đoán thuần túy. Nhưng dự đoán trước một khoảng thời gian ngắn hơn chắc chắn là có thể, nếu chúng ta sử dụng những kiến thức chúng ta biết về sự biến đổi gen đang xảy ra hiện nay kết hợp với các mô hình thay đổi nhân khẩu học trong tương lai".

Ngày nay, các nhà khoa học đã thu thập được nhiều bộ gen hoàn chỉnh của những người sống ở khắp nơi trên khắp thế giới. Và họ đang làm việc để tìm hiểu rõ hơn quá trình thay đổi của bộ gen trong quần thể người. Chúng ta không thể dự đoán chính xác sự biến đổi gen sẽ thay đổi như thế nào, nhưng các nhà khoa học đang nhìn vào xu hướng nhân khẩu học để có được một số ý tưởng.

Tiến sĩ Hodgson dự đoán khu vực thành thị và nông thôn sẽ ngày càng trở nên phân hóa trên khía cạnh gen và nhân khẩu. "Tất cả các cuộc di cư đều diễn ra một hướng, từ các vùng nông thôn vào thành phố. Do đó, sự đa dạng di truyền ở các thành phố sẽ tăng lên và giảm xuống ở các vùng nông thôn".

Tiến sĩ Hodgson khẳng định những người sống ở thành thị và nông thôn trong tương lai có thể rất khác nhau. "Bạn có thể thấy những khác biệt dọc theo tuyến đường di dân của họ", ông nói.

Đa dạng di truyền sẽ tăng lên ở các thành phố và giảm ở các vùng nông thôn (Ảnh: BBC Earth)

Ngoài ra, trên phạm vi toàn thế giới, có một số nhóm đang sinh sản với tỷ lệ cao hơn và ngược lại một số nhóm đang giảm tỷ lệ sinh sản. Ví dụ, dân số ở Châu Phi đang mở rộng nhanh chóng vì vậy những gen Châu Phi đang tăng với tần suất cao hơn trên phạm vi toàn cầu. Ngược lại, ở các nước da trắng và sáng màu, tỷ lệ sinh giảm khiến gen của họ sẽ xuất hiện với tần suất thấp hơn. Tiến sĩ Hodgson dự đoán với đà này, màu da của con người cuối cùng sẽ đậm hơn trên quy mô toàn thế giới.

"Gần như chắc chắn thế giới đang ngày càng có nhiều người da tối hơn da sáng. Tôi đoán rằng chỉ vài thế hệ nữa, một con người điển hình sẽ có màu da sẫm hơn bây giờ", ông nói.

Còn vấn đề không gian thì sao? Nếu con người thực sự thuộc địa hóa được Sao Hỏa, chúng ta sẽ tiến hóa như thế nào trong một môi trường có trọng lực thấp hơn? Liệu các cơ quan nội tạng trong cơ thể chúng ta có bị thay đổi?

Có lẽ thế hệ con cháu của chúng ta sẽ có tay và chân dài hơn? Một khí hậu lạnh hơn có thể khiến chúng ta mọc lông trở lại, giống như những người Neanderthal sống sau kỷ băng hà?

Chúng ta không biết, nhưng chắc chắn, gen của con người đang ngày càng biến đổi. Tiến sĩ Hodgson cho biết trung bình mỗi người trên Trái Đất sẽ tích lũy 2 đột biến mới mỗi năm trên tổng số 3,5 tỉ cặp bazơ trong bộ gen của mình. Với tốc độ biến đổi này, chắc chắn thế hệ con cháu của chúng ta trong 1 triệu năm nữa sẽ rất khác so với chúng ta của hiện tại.