Giải mã hành vi kỳ lạ: Vì sao kiến thường bò theo một đường thẳng?

Ảnh minh họa.

Từ khi còn nhỏ, nhiều người đã dành hàng giờ để nhìn kiến bò thành vệt dài, thậm chí còn thử đặt vật cản trên đường đi của chúng để quan sát phản ứng. Nhưng cho đến nay, không phải ai cũng hiểu được lý do thực sự khiến kiến có thói quen di chuyển theo một đường thẳng rõ ràng như vậy.

Theo các nhà khoa học, hành vi này không chỉ đặc trưng ở loài kiến mà còn phổ biến với nhiều nhóm côn trùng khác như mối. Nguyên nhân chính nằm ở việc sử dụng chất hóa học đặc biệt gọi là pheromone – một loại chất dẫn đường do chính các cá thể trong đàn tiết ra.

Cụ thể, khi một con kiến tìm thấy nguồn thức ăn, nó sẽ không mang hết về tổ mà chỉ lấy một phần nhỏ. Trên đường trở về, nó tiết ra pheromone để đánh dấu lối đi. Mỗi đàn kiến sẽ có loại pheromone mang mùi đặc trưng riêng, giúp phân biệt với các đàn kiến khác hoặc loài kiến khác.

Vệt pheromone do kiến tiết ra có tác dụng như một “bản đồ mùi hương” để các cá thể khác trong đàn lần theo và nhanh chóng tìm được vị trí thức ăn. Do đây là chất dễ bay hơi nên kiến đi đầu luôn phải liên tục tiết pheromone để duy trì đường dẫn cho đồng loại phía sau. Chính vì vậy, việc kiến di chuyển theo một đường thẳng thực chất là kết quả của việc lần theo vệt mùi mà cá thể đi trước để lại.

Ngoài ra, khi đi thành hàng, các con kiến có thể dễ dàng tiếp xúc với nhau bằng cách chạm đầu hoặc cơ thể. Đây là một cơ chế giúp chúng xác định đâu là thành viên trong đàn thông qua việc kiểm tra mùi pheromone. Nếu phát hiện một cá thể có mùi lạ, khác biệt với mùi đặc trưng của bầy, lập tức cả đàn sẽ xua đuổi kẻ lạ nhằm bảo vệ tổ khỏi những mối đe dọa tiềm ẩn.

Hành vi di chuyển theo hàng lối chặt chẽ không chỉ giúp đàn kiến tối ưu hóa việc tìm kiếm và vận chuyển thức ăn mà còn đảm bảo an ninh nội bộ thông qua cơ chế nhận diện mùi hương đặc trưng. Đây chính là một minh chứng sống động cho thấy loài côn trùng nhỏ bé này sở hữu hệ thống tổ chức và liên lạc vô cùng tinh vi trong thế giới tự nhiên.