Giải mã nguyên nhân Vạn Lý Trường Thành có thể tồn tại hơn 2.000 năm mà không bị sụp đổ

Kéo dài hàng ngàn cây số xuyên qua núi đồi, sa mạc và đồng bằng, Vạn Lý Trường Thành không chỉ là một trong những công trình vĩ đại nhất do con người tạo ra, mà còn là một biểu tượng sống động của sức mạnh, ý chí và sự trường tồn. Nhưng điều khiến giới khoa học và cả nhân loại kinh ngạc hơn cả là: sau hơn 2.000 năm, phần lớn công trình này vẫn đứng vững – bất chấp thời gian, chiến tranh và thiên nhiên khắc nghiệt. Vậy điều gì đã làm nên kỳ tích đó?

1. Vật liệu xây dựng độc đáo từ lòng đất

Không giống những công trình hiện đại được xây dựng bằng xi măng cốt thép, Vạn Lý Trường Thành chủ yếu được xây dựng từ vật liệu tự nhiên có sẵn tại địa phương. Ở những vùng đất khan hiếm đá, người xưa đã tận dụng đất nện, sỏi, gỗ, đá tảng, thậm chí là... gạo nếp để làm chất kết dính.

Ảnh minh họa.

Một trong những bí quyết trường tồn đáng kinh ngạc nằm ở việc người Trung Hoa cổ đại đã dùng “vữa gạo nếp” – hỗn hợp giữa nước cơm nếp và vôi sống – có độ dính và độ bền cực kỳ cao. Hỗn hợp này khi khô lại sẽ trở nên rắn chắc và chống thấm nước, giúp tường thành không bị sụp đổ dưới mưa bão hay thời tiết khắc nghiệt.

2. Thiết kế thông minh, thích ứng với địa hình

Vạn Lý Trường Thành không được xây theo một đường thẳng, mà uốn lượn, gấp khúc theo địa hình tự nhiên. Công trình bám vào những sườn núi, men theo các dãy đồi, vượt qua thung lũng và sa mạc – khiến nó không chỉ khó bị phá hủy, mà còn tận dụng chính địa hình để tăng cường khả năng phòng thủ.

Cách xây dựng này cũng giúp phân tán lực tác động từ các hiện tượng như động đất, mưa lũ, tránh tình trạng sập đổ dây chuyền như ở các công trình xây dựng thẳng tắp hiện đại.

3. Kỹ thuật xây dựng thủ công nhưng tỉ mỉ đến từng chi tiết

Người xưa đã xây Vạn Lý Trường Thành hoàn toàn bằng sức người, nhưng họ không hề làm qua loa. Mỗi lớp tường đều được nện chặt thủ công, từng viên đá được xếp chính xác và chắc chắn, các chốt gỗ, lỗ thông khí, hệ thống thoát nước… đều được tính toán cẩn thận.

Sự tỉ mỉ này đã giúp công trình có khả năng chống chọi thời tiết, mưa gió, và đặc biệt là ăn mòn theo thời gian.

4. Được bảo tồn, trùng tu qua nhiều triều đại

Dù được khởi công từ thời Xuân Thu – Chiến Quốc, Vạn Lý Trường Thành không ngừng được xây dựng bổ sung và tu sửa qua hàng chục triều đại – nổi bật nhất là dưới thời nhà Tần, Hán và Minh.

Đặc biệt, nhà Minh đã xây lại bằng gạch đá và vôi vữa cao cấp hơn, giúp nhiều đoạn tường thành tồn tại nguyên vẹn đến ngày nay. Sự tiếp nối và bảo trì liên tục đã giúp công trình “sống sót” qua thời gian dài.

5. Vạn Lý Trường Thành không phải một bức tường, mà là một hệ thống sống

Khác với suy nghĩ thông thường, Vạn Lý Trường Thành không chỉ là một bức tường dài, mà là một hệ thống phòng thủ phức tạp gồm: tường thành, đồn gác, pháo đài, tháp canh, hệ thống truyền tin bằng khói và cờ hiệu...

Cấu trúc phân tán này giúp công trình khó bị phá hủy hoàn toàn, mà dù có một phần bị hỏng, các phần khác vẫn có thể tiếp tục thực hiện chức năng phòng thủ.

Kết luận

Sau hơn 2.000 năm, Vạn Lý Trường Thành vẫn là minh chứng hùng hồn cho trí tuệ và tầm nhìn của người xưa. Không chỉ là biểu tượng văn hóa, công trình này còn là bài học quý báu về kỹ thuật xây dựng, thiết kế thích ứng với thiên nhiên và tư duy bền vững.