Giải mã phần xương mặt xa xưa nhất của loài người tiền sử

Một mảnh vỡ của xương hàm trên và xương gò má được phát hiện trong cuộc khai quật khảo cổ học tại Sierra de Atapuerca, miền Bắc Tây Ban Nha hôm 30-6. Khám phá tiết lộ thành viên của nhóm người đầu tiên xuất hiện tại châu Âu chỉ mới được công bố trong buổi họp báo vào tuần trước.

Các nhà khoa học nói rằng các xương mặt này có niên đại khoảng 1,4 triệu năm và dường như đây là hoá thạch lâu đời nhất của tổ tiên loài người từng được phát hiện tại cựu lục địa, vượt xa kỷ lục 200.000 năm trước đó.

"Với niên đại khoảng 1,4 triệu năm tuổi chắc chắn đây không phải loài người tinh khôn Homo Sapien chúng ta ngay nay mà có khả năng thuộc về tổ tiên loài người đã tuyệt chủng và bí ẩn" - các nhà khoa học cho biết trong buổi họp báo.

Phần xương mặt 1,4 triệu năm tuổi vừa được phát hiện ở Tây Ban Nha. Ảnh: Shutterstock.com

Sierra de Atapuerca là địa điểm từng biết đến như cái nôi của tổ tiên người tiền sửtại châu Âu. Vào năm 1994, cũng tại đây các nhà khoa học đã phát hiện ra tàn tích của người tiền sử. Một số nhà nghiên cứu cho rằng đây có thể là một trong những tổ tiên chung cuối cùng giữa người Homo Sapiens và người Neanderthal.

Nhóm nghiên cứu hiện chưa xác định rõ xương hàm và xương gò má vừa được tìm thấy thuộc về loài người nào trong lịch sử. Họ cũng đang tìm hiểu xem chúng có liên hệ gì với người Homo antecessor hay không và sự thay đổi trên khuôn mặt trong quá trình tiến hoá của loại người tiền sử so với ngày nay.

Một phát hiện mang tính đột phá khác tại Sierra de Atapuerca diễn ra vào năm 2007 khi họ tìm thấy tàn tích loài người cổ hominin có niên đại 1,2 triệu năm trước. Khám phá này được tìm thấy ở tầng địa chất thậm chí còn sâu hơn cho thấy các hoá thạch người có niên đại khoảng 200.000 năm trước.

Các mảnh xương mặt vừa tìm thấy sẽ được xác định niên đại bằng carbon phóng xạ tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia Tây Ban Nha về Sự tiến hóa của Con người ở Burgos. Dự kiến, kết quả sẽ được công bố sau khoảng từ 6-8 tháng.

Tất cả những khám phá này đều nhằm làm sáng tỏ một trong những chương quan trọng của lịch sử loài người cổ xưa: Làn sóng di cư ra khỏi châu Phi. Phần xương mới phát hiện có thể thuộc về một cá nhân là thành viên của quần thể người đầu tiên sinh sống ở châu Âu.

Các nhà nghiên cứu làm việc tại địa điểm khảo cổ Atapuerca ở Tây Ban Nha. Ảnh: Shutterstock.com

Người tinh khôn Homo Sapiens hiện đại về mặt giải phẫu đã tiến hóa ở châu Phi khoảng 300.000 năm trước. Tổ tiên của những quần thể người hiện nay bên ngoài châu Phi đã không rời lục địa này cho đến khoảng 60.000 năm trước.

Họ có thể đã vào châu Âu khoảng 45.000 năm trước và nhanh chóng thay thế quần thể lâu đời của người Neanderthal, vốn đã bị tuyệt chủng khoảng 40.000 năm trước.