Giải mật Thủy Hử: Cái chết của Tiều Cái và luật nhân quả

Sát thủ ẩn mặt phóng độc tiễn hại trại chủ Lương Sơn Tiều Cái trong trận chiến Tăng Đầu thị, nằm trong số bảy viên đầu lĩnh Từ Ninh, Mục Hoằng, Trương Thuận, Dương Hùng, Thạch Tú, Đặng Phi, Dương Lâm. Ai là hung thủ? Quả là rất khó. Ngoài Đặng Phi và Dương Lâm xuất thân giang hồ, không có động cơ rõ rệt trong việc phế lập trại chủ Lương Sơn, thì năm người còn lại đều có thể. Từ Ninh muốn được chiêu an; Mục Hoằng, Trương Thuận thân với Tống Giang; Dương Hùng, Thạch Tú có hiềm với Tiều Cái.

Để tránh vu oan cho người tốt, ta chỉ có cách hỏi ý kiến tác giả. May thay Thi Nại Am tiên sinh đã cài mật ngữ trong bộ truyện này để chúng ta tham khảo. Thậm chí ta còn thấy cả dấu hiệu “phi tang xóa án” của Kim Thánh Thán tiên sinh.

Chúng ta đều biết tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc thường viết về nhân quả tuần hoàn. Tiều Cái mưu sát Vương Luân thì bị Tống Giang mưu sát, Tiều Cái mượn tay Lâm Xung để giết Vương Luân thì cũng bị Tống Giang mượn tay huynh đệ Lương Sơn sát hại. Vậy để truy tìm hung thủ trong năm người trên, ta hãy xem mật ngữ của tác giả thể hiện trong cái chết của bọn họ.

Mục Hoằng ốm chết. Trương Thuận bị mắc lưới rồi bị loạn tiễn bắn chết (vong cá báo oán chăng?). Dương Hùng bị nhọt độc ở lưng chết. Thạch Tú bị loạn tiễn bắn chết ở ải Dục Linh. Còn Từ Ninh bị tên độc bắn chết. Tới đây chắc là độc giả đã dễ dàng đoán ra hung thủ dùng độc tiễn hại Tiều Cái chính là Từ Ninh, ta cùng đọc lại đoạn miêu tả cái chết của họ Từ nhé (hồi 114-hậu Thủy Hử):

Nếu không phải mật ngữ của tác giả để lại cho chúng ta biết ai bắn Tiều Cái thì hà tất phải dụng công dựng nên đại cảnh giống nhau nhường vậy.

Đặt bên cạnh trận thua Tăng Đầu thị, cái chết của Từ Ninh được mô tả hệt như cái chết của Tiều Cái: cổng thành mở toang không có địch, gặp phục binh khi chạy về, trúng tên vào đầu, được Quan Thắng cứu đem về trại, tên có độc, không có thần y cứu, và chết. Nếu không phải mật ngữ của tác giả để lại cho chúng ta biết ai bắn Tiều Cái thì hà tất phải dụng công dựng nên đại cảnh giống nhau nhường vậy.

Câu hỏi đặt ra tiếp theo là Từ Ninh có biết bắn tên không? Theo lẽ thường mà nói thì giáo đầu cấm quân hẳn nhiên phải thông đủ thập bát ban võ nghệ và tinh nghề xạ kỵ, nhưng Thủy Hử chưa từng viết Từ Ninh bắn cung nên chắc mọi người còn đôi chút hồ nghi. Vậy ta cùng xem bối cảnh lần đầu Từ Ninh lên sân khấu. Hồi 55 Thủy Hử, Thời Thiên trộm bảo giáp có đoạn: “Chàng lại quay ra trèo lên cột cái, nấp ở đằng sau chỗ bức màn, dòm vào trong lầu, thấy Từ Ninh cùng vợ ngồi ở cạnh lò lửa, tay ẵm đứa trẻ lên sáu tuổi, lại nom vào phòng ngủ, quả thấy một hòm da treo ở bên trên, cửa phòng treo một cây cung, một túi tên và một con dao lưng sáng nhoáng, trên mắc áo có ba thứ áo mầu, rất là lịch sự.”

Rõ ràng Từ Ninh có dùng cung tên. Tiếp đến khi Từ Ninh ra mắt sơn trại, đoạn này bản Thủy Hử do Thánh Thán san định cắt đi một bài từ Tây Giang nguyệt mô tả Từ Ninh. Bộ Thủy Hử toàn truyện thì có đủ. Hai câu đầu của bài đó là “Tí kiện khai cung hữu chuẩn, thân khinh thượng mã như phi.” (tạm dịch: Tay khỏe giương cung bắn chuẩn, nhẹ nhàng cưỡi ngựa như bay). Có thể thấy Thi Nại Am tiên sinh vẽ nên một Từ Ninh thiện nghệ mã chiến, đánh thương cũng giỏi mà bắn tên cũng tài.

Tiếp đến hồi 76 Thủy Hử, đây là một thiệt thòi lớn cho bạn đọc tiếng Việt vì bản dịch cắt sạch các bài thơ trong hồi này. Chỉ vỏn vẹn mấy chữ “Tiếp sau là đội quân thương vàng thương bạc, bên trái là mười hai quân sĩ cầm thương vàng, viên kiện tướng ngồi trên lưng ngựa là Kim thương thủ Từ Ninh”.

Nguyên bản mỗi khi mô tả một vị tướng còn kèm một bài thơ. Bài thơ tả Từ Ninh có câu sau: Tước họa cung huyền nhất loan nguyệt, Long tuyền kiếm quải cửu thu sương. Như vậy Từ Ninh ra trận đeo cung tước họa (cung vẽ hình chim thước) và song hành cùng đội 12 tay kim thương bên tả của Từ Ninh chính là đội 12 tay ngân thương bên hữu của Hoa Vinh. Sự tương đồng này có thể khẳng định tài bắn cung của Từ Ninh dẫu không bằng Hoa Vinh, nhưng cũng thuộc hàng thiện nghệ.

Từ đó trở ngược về trước, ta thấy Từ Ninh có đôi lần được xếp cặp với Hoa Vinh ra trận. Lần thu phục đám Phàn Thụy, Hạng Sung, Lý Cổn: “Bọn Sử Tiến nghe báo bèn đem ngựa ra nom, thì thấy bóng cờ Lương Sơn phất phới rồi có hai viên Thượng Tướng là Tiểu Lý Quảng Hoa Vinh, và Kim Ban Sang Từ Ninh dẫn quân đi đến.”

Để kết thúc một kỳ đầy mật ngữ ám hiệu này, xin phép chốt lại bằng một điểm ít người để ý. Ta đều biết trong 108 vị Thiên cang, Địa sát, Tống Giang là Thiên khôi tinh, đứng đầu. Cửu thiên huyền nữ gọi Tống là Tinh chủ - chủ của các tinh tú. Ta lại thấy hai viên hộ vệ tả hữu của Tống Giang, không phải Lý Quỳ hay Hoa Vinh mà là Tiểu Ôn Hầu Lã Phương và Trại Nhân Quý Quách Thịnh. Lã là Địa tá tinh, Quách là Địa hựu tinh, một tá (phò tá) một hựu (bảo hộ) cho Tinh chủ.

Còn Từ Ninh thì sao? Vô tình chàng lại là Thiên hựu tinh, há chẳng mật ngữ rành rành chàng là đệ tử tâm phúc của Tống Giang đó sao?