Hé lộ mâu thuẫn 'động trời' nhưng ít ai biết của Gia Cát Lượng và Lưu Bị

Ảnh minh họa

Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Gia Cát Lượng được xem là cánh tay phải đắc lực của Lưu Bị. Dưới trướng Lưu Bị không thiếu những danh tướng kiệt xuất như Quan Vũ hay Trương Phi, nhưng chính Gia Cát Khổng Minh mới là vị quân sư được Lưu Bị tuyệt đối tin tưởng. Khi Tào Phi xưng đế, nhiều người cho rằng Hán Hiến Đế đã mất và khuyên Lưu Bị xưng vương. Ban đầu, ông nhiều lần từ chối, nhưng chỉ một câu nói của Gia Cát Lượng đã khiến Lưu Bị đổi ý.

Suốt thời gian tại vị, Lưu Bị và Khổng Minh dường như ít khi xảy ra bất đồng lớn. Tuy nhiên, thực tế, giữa họ tồn tại những mâu thuẫn ngầm mà người ngoài khó có thể nhận thấy. Điểm bất đồng sâu sắc nhất chính là cách tiếp cận quan hệ với Đông Ngô.

Theo Tam Quốc Chí, khi Tào Tháo tiến đánh Kinh Châu, Lưu Bị thất bại tại cầu Trường Bản. Trong tình thế nguy nan, Gia Cát Lượng xin ý kiến Lưu Bị để cầu viện Tôn Quyền. Được sự đồng thuận, Thục Hán và Đông Ngô lập tức liên minh, cùng nhau đánh bại đại quân Tào Tháo. Từ đó, Gia Cát Lượng luôn giữ quan điểm kiên định về việc duy trì mối quan hệ hòa hảo với Đông Ngô. Nhưng với Lưu Bị, liên minh này chỉ đơn thuần là một bước đi chiến lược phục vụ lợi ích trước mắt.

Về sau, những khúc mắc trong thỏa thuận với Đông Ngô đã tạo nên bước ngoặt bi kịch. Tôn Quyền bất ngờ dẫn quân đánh úp Kinh Châu, khiến Quan Vũ tử trận. Từ đây, liên minh giữa Thục Hán và Đông Ngô chính thức tan vỡ.

Năm 221 Công nguyên, Lưu Bị thống lĩnh đại quân tiến đánh Tôn Quyền nhằm báo thù cho Quan Vũ. Thế nhưng, quân Thục bị quân Đông Ngô đánh bại thảm hại, buộc phải lui về giữ Vĩnh An. Một năm sau, Lưu Bị lâm bệnh nặng rồi qua đời. Điều này đặt ra không ít nghi vấn: Vì sao dưới trướng Lưu Bị có một quân sư xuất chúng như Gia Cát Lượng mà vẫn không thể lường trước kết cục bi thương này? Phải chăng Gia Cát Lượng không ủng hộ chiến dịch này của Lưu Bị? Nếu không, vì sao trong một trận đánh mang tính quyết định như vậy, cả hai dường như không hề bàn bạc đối sách? Hay Lưu Bị đã tự đưa ra quyết định mà không thông qua triều nghị? Và liệu Gia Cát Lượng đã phản đối hay đồng tình với chủ trương này?

Thực tế, Gia Cát Lượng luôn muốn duy trì hòa khí với Đông Ngô, nhưng điều này không hề dễ dàng. Dù quan điểm trái ngược, dù trong lòng có thể không đồng tình với Lưu Bị, song rất có thể Gia Cát Lượng đã không ra sức can ngăn. Ông hiểu rõ chủ nhân của mình hơn ai hết. Có lẽ Gia Cát Lượng biết rằng Lưu Bị đã quyết tâm giành lại Kinh Châu bằng mọi giá, nên việc khuyên nhủ chỉ là vô ích. Không thể lay chuyển được ý chí của Lưu Bị, Gia Cát Lượng cũng không muốn ông phải bận lòng thêm, mà để Lưu Bị toàn tâm Đông chinh.

Bất kỳ một liên minh nào cũng tồn tại những mâu thuẫn nội tại, chỉ khác nhau ở mức độ thể hiện ra bên ngoài. Trong xã hội phong kiến, mối quan hệ Quân - Thần lại càng khó bộc lộ rõ sự bất đồng.

Gia Cát Lượng không chỉ là một chiến lược gia kiệt xuất mà còn là một chính trị gia tài ba. Ông thấu hiểu rằng khi không thể ngăn cản ý định Đông chinh của chủ nhân, điều duy nhất có thể làm chính là dốc toàn lực ủng hộ.