Loài động vật từng bị tuyệt chủng 23 năm trời trong tự nhiên được chuyên gia giải cứu thành công

Ảnh minh họa

Linh dương sừng kiếm (Tên khoa học là Oryx dammah), một loài linh dương được IUCN tuyên bố là Tuyệt chủng trong tự nhiên đã bị hạ cấp xuống mức Có nguy cơ tuyệt chủng. Các nỗ lực bảo tồn nhằm bảo vệ các loài động vật khác nhau thường áp dụng phương pháp tiếp cận ex situ, nghĩa là động vật được chăm sóc cách xa môi trường tự nhiên của chúng hoặc phương pháp tiếp cận tại chỗ có nghĩa là động vật được chăm sóc tại quê hương hoặc môi trường sống xung quanh. Loài này đã thay đổi tình trạng do kết quả trực tiếp của cả hai nỗ lực bảo tồn này.

Linh dương sừng kiếm là loài linh dương lớn thích nghi với cuộc sống sa mạc. Loài này có cặp sừng thanh lịch được uốn cong theo kiểu thanh kiếm đại đao, khiến chúng có tên như vậy. Trước đây, những con linh dương này có mặt ở hầu hết Bắc Phi tuy nhiên, hạn hán kéo dài và nạn săn bắt sừng và thịt của chúng vào những năm 1980 đã khiến số lượng loài linh dương này giảm mạnh. Năm 2000, loài này được tuyên bố là Tuyệt chủng trong tự nhiên và chỉ tồn tại trong các bộ sưu tập nuôi nhốt trên khắp thế giới.

May mắn thay, vào năm 1985, một dự án phục hồi đầy tham vọng đã được bắt đầu với các đối tác như Sở thú ZSL London và Quỹ bảo tồn Sahara (SCF). Dự án đã thực hiện một cách tiếp cận chuyên sâu để cố gắng tìm hiểu xem liệu một chương trình tái thả có tiềm năng có thể thành công trong tương lai hay không. Trong năm 2009 và 2013, các cuộc khảo sát đã được thực hiện cho thấy các khu vực tái thả thích hợp, cụ thể là Khu bảo tồn động vật hoang dã Ouadi Rimé-Ouadi Achim của Tchad.

Tim Wacher, chuyên gia bảo tồn cấp cao của ZSL cho biết: “Sự trở lại của linh dương sừng kiếm là kết quả của nỗ lực bảo tồn lâu dài cho loài này sau quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, kỹ lưỡng và được Cơ quan Môi trường Abu Dhabi ủng hộ và hỗ trợ… Tất cả các loài linh dương Sahara đều bị đe dọa nghiêm trọng, nhưng dự án này là bằng chứng cho thấy với ý chí và nguồn lực đúng đắn, chúng ta có thể đảm bảo tương lai cho tất cả chúng”.

Vào năm 2016, 21 con linh dương sừng kiếm đã được trả về tự nhiên ở Chad trong một khu vực có hàng rào được bảo vệ, mỗi con đều được gắn vòng cổ vệ tinh GPS để cho phép các chuyên gia theo dõi chúng. Nhóm nghiên cứu rất vui mừng khi, khoảng sáu tháng sau khi được thả, con linh dương sừng kiếm đầu tiên được sinh ra trong tự nhiên sau hơn 30 năm. Năm sau, vào tháng 1 năm 2017 có thêm 14 con linh dương được thả vào cùng khu vực.

Mục tiêu của dự án luôn là tạo ra một đàn linh dương dừng kiếm khỏe mạnh và tự duy trì. Kể từ khi thả linh dương trở lại Tchad, 510 con bê đã được sinh ra trong tự nhiên.

Việc xuất bản một bài báo nghiên cứu trên tạp chí Khoa học kiểm tra 95 loài thực vật và động vật đã được tuyên bố là Tuyệt chủng trong tự nhiên nhưng đã được con người chăm sóc trong điều kiện nuôi nhốt kể từ năm 1950, bao gồm cả linh dương sừng thẳng, cùng với quần thể ở Chad đến các loài bị liệt vào danh sách giảm từ Tuyệt chủng trong tự nhiên đến có nguy cơ tuyệt chủng.

Tiến sĩ Tania Gilbert cho biết: “Sự thay đổi trạng thái của linh dương sừng kiếm từ tuyệt chủng trong tự nhiên sang có nguy cơ tuyệt chủng là một minh chứng cho sức mạnh của hành động hợp tác bảo tồn và mang đến cho tất cả chúng ta niềm hy vọng có thể tạo ra sự khác biệt thực sự và khôi phục thiên nhiên”.

Nghiên cứu cho thấy rằng chỉ 1/4 số loài đã tuyệt chủng trong tự nhiên hiện nay là một phần của chương trình tái thiết lập, nhưng sự thành công của dự án cho thấy các chương trình tái thả có thể hoạt động với các nỗ lực hợp tác và bảo tồn quốc tế từ nhiều tổ chức.

Giáo sư John Ewen, nhà nghiên cứu tại Viện Động vật học của ZSL và là tác giả chính của nghiên cứu Tuyệt chủng trong tự nhiên của ZSL nhận định: “Các dự án như linh dương sừng sừng Scimitar cho thấy rằng việc đảo ngược số phận của những loài này là có thể - chúng ta chỉ cần có thể cung cấp cùng một nguồn lực và cam kết cho các loài Tuyệt chủng trong Hoang dã khác chỉ tồn tại dưới sự chăm sóc của con người”.