Những điều thú vị về 'loài khát máu' xinh đẹp nhất thế giới

Nếu bị một con muỗi xinh đẹp đốt, bạn có muốn đập nó không?

Thế giới tự nhiên có một loài muỗi, tên khoa học là Sabethes cyaneus, sống trong các khu rừng nhiệt đới ở Nam và Trung Mỹ. Sabethes cyaneus được mệnh danh là loài muỗi đẹp nhất thế giới.

Có khoảng 3.500 loài muỗi đã được phát hiện trên khắp thế giới. Song hầu hết chúng đều có thuộc tính hút máu nên thật sự khó chiếm được sự ưu ái của con người. Đơn cử chính là muỗi vằn, thuộc chi Aedes, gây ra căn bệnh sốt xuất huyết.

Song muỗi Sabethes hoàn toàn ngược lại. Màu sắc tuyệt đẹp khiến con người khó lòng chấp nhận được chúng là một loài muỗi. Màu sắc tươi sáng khác với nhiều loài muỗi này có liên quan đến thị giác phát triển của chúng.

Được biết, khi những con muỗi mà chúng ta thường thấy tìm kiếm bạn tình, con đực xác định vị trí con cái bằng tần số đập cánh. Nhưng muỗi Sabethes thì khác, chúng có thể xác định vị trí của nhau trực tiếp bằng mắt. Ngay cả khi con cái đứng yên, con đực vẫn có thể tìm thấy chúng.

Muỗi Aedes, muỗi Culex... đều hoạt động trong thời gian trời mát mẻ. Nhưng muỗi Sabethes thường hoạt động vào ban ngày và hoạt động mạnh nhất khi nhiệt độ, độ ẩm cao nhất.

Loài muỗi Sabethes belisarioi cũng sở hữu “vẻ ngoài” khá lộng lẫy

Những con muỗi thuộc chi Sabethes thường xinh đẹp, có màu sắc sáng sủa. Trong đó loài được đánh giá cao về độ lộng lẫy nhất chính là Sabethes cyaneus.

Phần lưng có màu xanh tím lấp lánh ánh kim loại, phần bụng có màu trắng bạc tương phản. Tiêu biểu nhất là đôi chân giữa của chúng (côn trùng có 3 đôi chân).

Côn trùng sống trong các môi trường khác nhau, chân của chúng có hình dạng và chức năng khác nhau, như bò, nhảy và săn mồi. Chân giữa của muỗi Sabethes khác với các loài côn trùng khác, nó không chỉ có màu sắc lộng lẫy mà còn được bao phủ bởi lớp lông dày giống như hai mái chèo.

Cận cảnh đôi chân mái chèo đầy lông của muỗi Sabethes

Công dụng của bàn chân giữa hình mái chèo lấp lánh là gì?

Tất nhiên là để tán tỉnh bạn tình.

Khi con muỗi đực Sabethes gặp muỗi cái, nó sẽ thử tiếp cận và cùng đậu trên một cành cây. Muỗi đực sẽ đặt một trong hai chiếc chân mái chèo lên trên cánh của con cái để không cho bạn tình bay đi. Kế tiếp, con đực bắt đầu nhảy, vẫy chiếc mái chèo còn lại. Ngay sau đó, muỗi đực sẽ cử động chân trước và phần thân một cách nhịp nhàng và có quy luật.

Điệu nhảy tán tỉnh này rất tốn năng lượng và ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ của muỗi đực. Nhưng đối với chúng, đẻ ra thế hệ sau quan trọng hơn rất nhiều. Hơn nữa, để có cơ hội giao phối, muỗi đực cũng rất kiên trì. Nếu con cái không đáp lại, muỗi đực lặp lại toàn bộ điệu nhảy không ngừng, cho đến khi con cái chấp nhận hoặc đá nó đi.

Điều đáng ngạc nhiên là những con muỗi đực trong giai đoạn sinh sản không chỉ tìm muỗi cái, mà còn “bày tỏ sự hân hoan vui vẻ với những người bạn đồng giới đẹp trai”, tiếp cận và nhảy vũ điệu tán tỉnh. Những con đực bị "ve vãn bởi bạn đồng giới" chủ yếu im lặng, đôi khi đá thẳng vào con đực hiếu động, làm phiền đến mình.

Có một sự bất công trong thế giới tự nhiên là hầu như những con vật giống đực đều có bộ lông đẹp đẽ và đầy màu sắc hơn giống cái. Ví dụ như loài gà, chim công… Tuy nhiên, loài Sabethes cyaneus lại khác, muỗi cái xinh đẹp không kém con đực, điều này khiến các nhà nghiên cứu sự tiến hóa vô cùng ngạc nhiên.

Muỗi cái (trái) và muỗi đực (phải), cả hai đều có đôi chân giữa đầy lông lấp lánh, nhưng phần bụng khác nhau: bụng con đực hơi to ở cuối, con cái thu hẹp

Muỗi đực kém hấp dẫn có thể tìm được bạn tình?

Trong tự nhiên, con cái thường là nguồn tài nguyên tương đối khan hiếm và con đực phải trải qua sự cạnh tranh gay gắt để có cơ hội giao phối hạn chế. Một số con đực quyết định chiến thắng bằng cách chiến đấu, chẳng hạn như nai sừng tấm; một số con đực giành được trái tim bằng cách liên tục thể hiện vẻ đẹp của chúng, chẳng hạn như chim công. Dưới áp lực lựa chọn giới tính này, con cái có xu hướng trông không nổi bật, con đực thì quyến rũ và hấp dẫn.

Tuy nhiên, Sabethes cyaneus không chỉ là loài “vừa thích nam vừa thích nữ” hiếm gặp trong tự nhiên; muỗi đực cũng có thể tìm bạn tình ngay cả khi không có đôi chân mái chèo hào nhoáng.

Muỗi Sabethes giao phối

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Uppsala (Thụy Điển) đã tiến hành một loạt thí nghiệm để tìm hiểu lý do tại sao cả muỗi đực và muỗi cái Sabethes cyaneus đều đẹp. Họ phát hiện ra rằng việc loại bỏ đôi chân mái chèo bắt mắt của con đực không làm giảm đáng kể sự thành công trong giao phối của chúng. Những con đực không có mái chèo vẫn có thể nhảy để thu hút con cái, và xác suất được con cái chấp nhận không thua kém những con muỗi đực có đôi chân mái chèo.

Nhưng ngược lại, nếu con cái không có đôi chân mái chèo, tỷ lệ được con đực ưa thích sẽ giảm mạnh. Nói cách khác, mặc dù có vẻ như con đực thực hiện điệu nhảy tán tỉnh con cái và phô diễn mái chèo lớn của mình, trên thực tế, chúng đã ngắm nghía lựa chọn mái chèo của con cái trước khi thực hiện điệu nhảy.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy kích thước chân mái chèo của con cái tỷ lệ thuận với khả năng sinh sản. Khi con cái có đôi chân mái chèo lớn, điều này chứng tỏ chúng có khả năng sinh sản mạnh mẽ và thu hút nhiều con đực đến ve vãn hơn.

Ba con muỗi trong hình: con đực ở ngoài cùng bên trái đang tán tỉnh con cái ở giữa, và một con đực ở ngoài cùng bên phải chỉ đứng quan sát

Trong cuộc thi "Nhiếp ảnh gia Cuộc sống hoang dã của năm" năm 2021, nhiếp ảnh gia Gil Wizen đã chụp ảnh một con muỗi Sabethes và đặt tên cho bức ảnh là "Kẻ hút máu tuyệt đẹp"

Tuy nhiên, Sabethes cyaneus tuy đẹp nhưng thực ra chúng cũng giống như hầu hết các loài muỗi khác. Con cái cần ăn nhiều trước khi sinh sản. Hơn nữa, khả năng hút máu của loài muỗi này không thua gì loài muỗi vằn Aedes hung dữ, chúng còn có thể truyền bệnh sốt vàng.