Nơi nào ở Việt Nam là địa điểm đầu tiên tổ chức chiếu phim?

Ngày 28/12/1895 được xem là ngày khai sinh ra điện ảnh thế giới khi vào ngày này, anh em Auguste và Louis Lumière - hai kỹ sư người Pháp là những nhà làm phim đầu tiên của thế giới - đã tổ chức buổi chiếu phim chuyển động và có thu tiền đầu tiên tại Salon Indien (Phòng Ấn Độ) nằm dưới tầng hầm của quán cà phê Grand Café ở Paris, Pháp. Không ngoa khi nói Pháp chính là quê hương của nền điện ảnh thế giới.

Những năm cuối thế kỷ 19, Việt Nam là thuộc địa của Pháp nên cũng nhanh chóng được tiếp xúc với loại hình nghệ thuật đặc biệt này. Tuy nhiên, có khá nhiều thông tin trái chiều về nơi đầu tiên ở Việt Nam tổ chức chiếu phim. Cụ thể, theo tờ L'Avenir du Tonkin (Tương lai xứ Bắc Kỳ) phát hành ngày 29/4/1899, học trò của anh em Auguste và Lumière là Gabrielle Veyre đã từ Thượng Hải tới Hà Nội để tổ chức buổi chiếu đầu tiên miễn phí cho công chúng.

Trong khi đó, tờ tuần báo Nam Kỳ số ra ngày 6/10/1898 lại đăng tải bài quảng cáo có tiêu đề là "Hát hình máy", quảng bá buổi chiếu phim có bán vé trước nhà Tổng đốc Chợ Lớn của người đàn ông Pháp có tên D'Arc. Thậm chí sau đó còn có nhiều bài viết bày tỏ sự kinh ngạc trước loại hình nghệ thuật "lạ kỳ quá sức" này. Nếu sự kiện này là có thật thì nơi đầu tiên chiếu phim tại Việt Nam chính là trước nhà Tổng đốc Chợ Lớn, nay là đường Lê Quang Liêm ở TP. Hồ Chí Minh.

Được biết, rạp chiếu phim đầu tiên tại Việt Nam là rạp Pathé, do một người Pháp có tên Aste xây dựng ngay cạnh hồ Hoàn Kiếm, HÀ Nội, khánh thành ngày 10/8/1920. Hãng Phim và Chiếu bóng Đông Dương (Indochine Films et Cinéma, IFEC) là hãng phim đầu tiên ở nước ta được người Pháp thành lập vào ngày 11/9/1923. Người Việt Nam đầu tiên bỏ tiền xây rạp chiếu bóng là nhà tư bản Vạn Xuân (rạp chiếu bóng Olimpia, nay là nhà hát Hồng Hà, Hàng Da, Hà Nội).