Nữ đại tá là huyền thoại giỏi nhất ngành tình báo Việt Nam, tên được lấy đặt cho 2 con đường

Bà Đinh Thị Vân (1916-1995), tên thật là Đinh Thị Mậu, sinh ra tại làng Đông An, tổng Cát Xuyên, huyện Giao Thủy, phủ Thiên Trường, nay thuộc xã Xuân Thành, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Mồ côi cha từ sớm, bà cùng anh em được ông nội Đinh Mẫn Cấp nuôi dưỡng và dạy dỗ.

Năm 17 tuổi, nhờ sự dẫn dắt của hai người anh cùng cha khác mẹ là Đinh Lai Hạp và Đinh Thúc Dự – những đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương, bà Vân bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng. Được cấp trên giao nhiệm vụ liên lạc và cất giữ tài liệu bí mật, bà còn tích cực tổ chức nhóm “Ái hữu tương tế” nhằm bảo vệ và nuôi dưỡng cán bộ cách mạng. Bà lấy tên Đinh Thị Vân sau khi kết hôn với một người cùng quê trong thời gian làm nhiệm vụ.

Tháng 8/1945, bà là cán bộ Việt Minh huyện Xuân Trường, vận động nhân dân tham gia tổng khởi nghĩa ở Xuân Trường và Giao Thủy. Khi chính quyền mới được thành lập, bà tiếp tục hoạt động và chính thức gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương ngày 30/6/1946. Sau đó, bà giữ nhiều chức vụ quan trọng như Huyện ủy viên huyện Xuân Trường, Ủy viên Ban Thường vụ Phụ nữ cứu quốc tỉnh Nam Định, Hội trưởng Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nam Định (1951-1953).

Trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, nữ tình báo này xây dựng mạng lưới tình báo tinh nhuệ, đóng góp nhiều chiến công quan trọng. Một trong những nhiệm vụ lớn mà bà đảm nhận là điều tra hệ thống phòng thủ của quân đội Sài Gòn ở nam vĩ tuyến 17 giai đoạn 1959-1960, giúp quân ta nắm rõ tình hình trước khi mở đường Trường Sơn.

Những chiến công tiêu biểu của Đại tá Đinh Thị Vân có thể kể đến như: Cung cấp thông tin kịp thời về việc Mỹ chuẩn bị đổ quân vào Nam Việt Nam sau khi chiến lược chiến tranh đặc biệt thất bại; nắm trước kế hoạch cuộc hành quân Junction City, giúp quân ta chủ động đối phó và làm thất bại âm mưu của địch. Ngoài ra, bà còn có công dìu dắt nhiều thế hệ tình báo viên và hỗ trợ lực lượng không quân Việt Nam.

Với những cống hiến to lớn, bà được Nhà nước trao tặng nhiều danh hiệu cao quý, bao gồm danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, 2 Huân chương Độc lập hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, Huân chương Chiến công hạng Nhất và Huân chương Quân kỳ Quyết thắng.

Sau khi về hưu, bà Vân sống cuộc đời bình dị và được nhân dân địa phương kính trọng. Ngày 12/11/1995, bà qua đời tại Hà Nội, hưởng thọ 79 tuổi. Để ghi nhận công lao của nữ đại tá tình báo huyền thoại, tên bà đã được đặt cho một con đường tại phường Hạ Long, thành phố Nam Định và một con đường khác tại quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.