Nuôi mèo có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt?

Nhóm nghiên cứu của bác sĩ tâm thần John McGrath tại Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Tâm thần Queensland, Australia đã rà soát 17 nghiên cứu thực hiện trong 44 năm tại 11 quốc gia, bao gồm cả Mỹ, Anh. Kết quả cho thấy “mối liên hệ tích cực đáng kể giữa việc nuôi mèo và nguy cơ mắc các rối loạn liên quan đến tâm thần phân liệt.”

Tuy nhiên, các tác giả cũng nhấn mạnh: Cần nhiều nghiên cứu chất lượng cao hơn trước khi có thể đưa ra kết luận chắc chắn.

Ảnh minh họa.

Nghi ngờ bắt nguồn từ một ký sinh trùng quen thuộc

Giả thuyết rằng mèo có thể liên quan đến tâm thần phân liệt xuất hiện từ năm 1995, gắn với ký sinh trùng Toxoplasma gondii (T. gondii) thường có trong phân mèo, thịt nấu chưa chín hoặc nước bị nhiễm bẩn.

Ước tính, có khoảng 40 triệu người tại Mỹ nhiễm T. gondii, phần lớn không có triệu chứng. Nhưng loại ký sinh trùng tưởng chừng vô hại này có khả năng xâm nhập hệ thần kinh trung ương, tác động đến chất dẫn truyền thần kinh, và đã được liên hệ với thay đổi tính cách, triệu chứng loạn thần và một số rối loạn thần kinh.

Điều này khiến giới khoa học không khỏi đặt câu hỏi về vai trò của nó trong các rối loạn tâm thần, bao gồm tâm thần phân liệt. Tuy vậy, mối liên hệ không đồng nghĩa với nguyên nhân vì chưa có bằng chứng cho thấy mèo trực tiếp truyền ký sinh trùng gây bệnh tâm thần cho con người.

Kết quả nghiên cứu: Nhiều tín hiệu nhưng chưa đủ mạnh

Sau khi điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu, nhóm nghiên cứu nhận thấy người từng tiếp xúc với mèo có khả năng mắc rối loạn dạng tâm thần phân liệt cao gấp đôi. Nhưng không phải nghiên cứu nào cũng cho thấy cùng một xu hướng.

Một số nghiên cứu khẳng định tiếp xúc với mèo thời thơ ấu làm tăng nguy cơ rối loạn tâm thần khi trưởng thành, nhưng một số khác không thấy bất kỳ liên hệ nào.

Một nghiên cứu khác còn chỉ ra bị mèo cắn mới liên quan đến nguy cơ cao hơn chứ không phải việc nuôi mèo.

Đặc biệt, 15 trong số 17 nghiên cứu trong phân tích tổng hợp là nghiên cứu bệnh, chứng - loại nghiên cứu không thể chứng minh được quan hệ nhân-quả.

Một số nghiên cứu chất lượng cao hơn cho thấy những liên hệ ban đầu có thể chỉ là ngụy tương quan, bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khác chưa được kiểm soát.

Nhiều câu hỏi vẫn bỏ ngỏ

Ngay cả khái niệm "tiếp xúc với mèo" cũng chưa được xác định rõ. Một nghiên cứu không tìm thấy liên hệ giữa việc nuôi mèo trước 13 tuổi và nguy cơ tâm thần phân liệt, nhưng lại phát hiện liên hệ khi chỉ xét giai đoạn 9-12 tuổi. Điều này cho thấy “cửa sổ nguy cơ” nếu có vẫn là bí ẩn.

Các tác giả cho biết, phân tích của họ “hỗ trợ sự tồn tại của mối liên hệ” giữa việc nuôi mèo và rối loạn liên quan đến tâm thần phân liệt, nhưng không đủ mạnh để đưa ra cảnh báo y tế hay thay đổi hành vi nuôi thú cưng.

Điều họ kêu gọi là những nghiên cứu quy mô lớn, chất lượng cao, đại diện hơn, để xác định liệu việc nuôi mèo thực sự là yếu tố nguy cơ hay chỉ là một trùng hợp ngẫu nhiên bị thổi phồng.

Nghiên cứu được công bố trên Schizophrenia Bulletin.