Tại sao người châu Á lại sử dụng đũa và chúng xuất hiện từ khi nào?

Đũa bắt đầu xuất hiện phổ biến trong bữa ăn của người Trung Quốc khoảng năm 400 Công nguyên, dù thực tế nó đã tồn tại ở quốc gia này từ khoảng năm 1200 Trước Công nguyên. Qua hơn 3.000 năm, đũa ngày càng trở nên thịnh hành, đến mức hiện nay có hơn 20% dân số thế giới dùng đũa để ăn. Riêng ở Trung Quốc, mỗi năm tiêu thụ tới 45 tỷ đôi đũa dùng một lần. Vậy làm thế nào mà hai thanh gỗ mỏng manh lại có thể khởi xướng một cuộc cách mạng lớn trong văn hóa ẩm thực như vậy?

Ảnh minh họa.

Ban đầu, đũa được người Trung Quốc cổ đại sử dụng không phải để ăn mà để nấu nướng. Do có thể nhúng sâu vào nồi nước sôi mà không bị hỏng, đũa là công cụ nấu ăn rất hiệu quả. Sau này, khi dân số Trung Quốc tăng vọt, việc tiết kiệm tài nguyên trở nên quan trọng, dẫn đến việc cắt nhỏ thức ăn để nấu nhanh hơn và sử dụng ít nguyên liệu hơn. Những miếng thức ăn nhỏ gọn cùng với tư tưởng của Khổng Tử và các triết gia Trung Quốc về việc hạn chế sử dụng dao đã làm cho đũa trở nên phổ biến trong bữa ăn.

Đũa có sự khác biệt rõ rệt giữa các nền văn hóa châu Á. Ở Trung Quốc, đũa thường dài và dày để dễ dàng gắp thức ăn từ bàn. Ở Nhật Bản, đũa ngắn và sắc, phù hợp cho việc ăn cá và loại bỏ xương dễ dàng. Đũa dùng một lần bằng gỗ, được phát minh bởi người Nhật vào năm 1878, trở nên phổ biến và tiện lợi. Trong khi đó, ở Hàn Quốc, đũa thường được làm từ kim loại và có hình dạng phẳng, phù hợp cho việc ăn nướng.

Cách cầm đũa không chỉ mang tính cá nhân mà còn phản ánh tín ngưỡng và phong tục của từng vùng. Ở một số nơi, người ta tin rằng cách cầm đũa có thể ảnh hưởng đến tương lai của họ, như việc cưới ai gần nhà hay xa nhà. Dù vậy, phép lịch sự khi sử dụng đũa là điều không thể bỏ qua. Có những quy tắc cần tuân thủ như không gắp thức ăn từ đĩa lớn trực tiếp vào miệng, không dùng đũa để xiên thức ăn, và không đặt đũa trực tiếp lên bàn.

Đối với những người không quen, việc sử dụng đũa có thể khó khăn. Tuy nhiên, đũa mang lại nhiều lợi ích như giúp người ăn chậm lại, từ đó kiểm soát khẩu phần ăn và duy trì cân nặng hợp lý. Cách cầm đũa đúng là cầm một chiếc như cầm bút chì, sau đó dùng ngón cái và ngón trỏ để tạo lỗ cho chiếc đũa còn lại.

Sử dụng đũa không chỉ là một kỹ năng mà còn là một phần văn hóa, thể hiện sự tinh tế và truyền thống của các nền văn minh châu Á.