Tam quốc diễn nghĩa: Lý do Triệu Tử Long đi theo phò tá Lưu Bị

Vào cuối thời Đông Hán và thời Tam quốc, những cuộc chiến tranh giữa các thế lực chư hầu nổi lên ở khắp nơi trên lãnh thổ Trung Hoa. Giai đoạn loạn lạc ấy cũng vì vậy mà thường được ví như một bệ đỡ giúp cho các vị quân chủ như Tào Tháo, Lưu Bị và Tôn Quyền làm nên đại nghiệp. Trong đó, khi nhắc tới Lưu Bị, hậu thế không thể không nhớ tới câu chuyện gây dựng đại nghiệp đã trở thành huyền thoại của ông.

Lưu Bị trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2010.

Năm xưa trước khi gặp được ông, Quan Vũ vốn là một kẻ phạm tội giết người, Trương Phi cũng chỉ là phường đồ tể, ngay tới nhân vật trọng yếu như Khổng Minh sau này thực chất cũng từng mang xuất thân nông phu.

Thế nhưng hết thảy những nhân tài ẩn mình trong thời loạn thế ấy đều nhờ Lưu Bị mà trở nên nổi danh giữa buổi quần hùng tranh bá.

Trong số những nhân vật thuộc tập đoàn chính trị Thục Hán, có một người hết sức đặc biệt. Ông chính là vị tướng làm nên kỳ tích một mình cứu chúa trong trận Trường Bản, Thường Sơn Triệu Tử Long – Triệu Vân.

Năm 191, liên minh chống Đổng Trác tan rã, các chư hầu quay sang đánh lẫn nhau. Viên Thiệu đoạt Ký châu của Hàn Phức, nhiều người đến quy phục. Nhưng Triệu Vân không đến theo Viên Thiệu, lại đến theo Công Tôn Toản. Ông theo Công Tôn Toản chinh chiến, trong đó có những trận đụng độ với Viên Thiệu.

Tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung thêu dệt ra việc Triệu Vân giúp Công Tôn Toản đánh thắng Viên Thiệu, đâm chết Khúc Nghĩa. Trong khi đó chính sử ghi rằng Khúc Nghĩa nhiều lần giúp Viên Thiệu đánh thắng Công Tôn Toản ở Giới Kiều, sau quá kiêu ngạo nên bị Viên Thiệu giết đi.

Lưu Bị khi đó lực lượng còn mỏng, cũng đến nhờ Công Tôn Toản. Lưu Bị gặp Triệu Vân, rất quý mến ông và kết giao.

Năm 193, Công Tôn Toản giao tranh với Viên Thiệu, cử Điền Khải đi làm thứ sử Thanh châu để chống Viên Thiệu và sai Lưu Bị đi giúp Điền Khải. Triệu Vân cũng được cử đi tháp tùng.

Sau đó Triệu Vân trở về với Công Tôn Toản. Giữa lúc Công Tôn Toản và Viên Thiệu giao tranh ác liệt, anh cả của Triệu Vân qua đời, ông cáo từ Công Tôn Toản về quê để tang anh. Lưu Bị đoán Triệu Vân nhân dịp này sẽ đi luôn, nên tìm gặp ông và cầm tay hẹn ngày gặp lại.Nhưng một thời gian sau Triệu Vân trở lại và làm cho Lưu Bị thấy Triệu Vân là một người trung thành và thán phục.

Năm 199, Công Tôn Toản bị Viên Thiệu tiêu diệt và chiếm cứ U châu. Năm 200, Lưu Bị giao tranh với Tào Tháo ở Từ châu thua trận, chạy đến Ký châu nương nhờ. Triệu Vân đến tìm Lưu Bị, hai người cùng nhau lưu tại Nghiệp Thành (thủ phủ Ký châu). Triệu Vân theo lệnh của Lưu Bị, ngầm chiêu tập binh mã được vài trăm người, Viên Thiệu không hay biết.

Ít lâu sau Viên Thiệu và Tào Tháo đánh lớn, Lưu Bị bỏ Viên Thiệu chạy về phía nam, gặp lại được Quan Vũ và Trương Phi, cùng về Kinh châu theo Lưu Biểu. Triệu Vân theo đi.

Tam quốc diễn nghĩa kể rằng Triệu Vân và Lưu Bị chưa gặp lại nhau khi Lưu Bị còn ở chỗ Viên Thiệu. Hai người gặp lại nhau sau khi anh em Lưu Bị đã đoàn tụ sau thất bại Từ châu.

Trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2010, Triệu Vân ban đầu làm việc cho Công Tôn Toản, nhưng lại không được đánh giá cao. Sau khi gặp Lưu Bị, hai người cảm thấy như "nhân duyên tiền kiếp". Khi Tào Tháo tấn công Từ Châu, Đào Khiêm cầu cứu, Lưu Bị cầu cứu Công Tôn Toản. Công Tôn Toản muốn điều ba ngàn binh lính và ngựa đến giúp đỡ nhưng Lưu Bị đã từ chối, chỉ muốn mượn Triệu Vân. Triệu Vân từ lâu đã ngưỡng mộ nhân phẩm và con người của Lưu Bị nên đã nhận lời đi theo phò tá.

Sau khi đến Từ Châu, Triệu Vân đơn thương độc mã lao vào Tào doanh, trong chớp mắt, đã giết chết không biết bao nhiêu binh tướng của Tào Tháo. Tào Tháo rất kinh ngạc, liền hỏi thủ hạ của mình đây là tướng của ai, khi biết được Triệu Vân là tướng dưới trướng Lưu Bị, Tào Tháo đã rất ngưỡng mộ.

Sau này ở trận Trường Bản, Triệu Vân bị hàng ngàn binh lính của Tào Tháo bao vây. Tào Tháo lúc này vì yêu mến tài năng của Triệu Vân mà không nhẫn tâm giết, kêu thủ hạ bắt sống Triệu Vân, không ngờ Triệu Vân lại là một mãnh tướng hiếm thấy, một mình xông ra khỏi vòng vây, lúc rời đi còn không quên để lại danh tính của mình, điều này khiến Tào Tháo vô cùng ngưỡng mộ.