Tào Tháo lập nên đại nghiệp nhờ… Hai lần được trời giúp

Nhưng quan trọng hơn, Tào Tháo không chỉ Hay mà còn May. Mà vận may của Tào Thao, được đặc tả rõ nét ở 2 thắng lợi để đời trong sự nghiệp của ông: Trận đại chiến Quan Độ năm 200 và chiến dịch đánh chiếm Đông Xuyên năm 215.

Trận chiến Quan Độ và thế kẹt của Tào Tháo

Trận Quan Độ là trận đánh diễn ra trong lịch sử Trung Quốc vào năm 200 tại Quan Độ thuộc bờ nam Hoàng Hà giữa Tào Tháo và Viên Thiệu là 2 thế lực quân sự mạnh nhất trong thời kì tiền Tam Quốc. Nguyên nhân sâu xa của trận Quan Độ là giải quyết cuộc tranh chấp từ lâu giữa 2 thế lực quân sự mạnh nhất thời kì Tiền Tam quốc là Viên Thiệu và Tào Tháo.

Kết quả trận chiến là Tào Tháo đã tiêu diệt gần như hoàn toàn quân số của đối thủ lớn nhất Viên Thiệu, tiến tới đánh bại nốt các thế lực chống đối ở Trung Nguyên, tạo điều kiện xây dựng nên nhà Tào Ngụy đồng thời chấm dứt thời kì Tiền Tam Quốc.

Tháng 8 năm 199, Thiệu chọn 10 vạn tinh binh, một vạn ngựa chiến, tám nghìn kỵ binh người Hồ, tiến xuống phía Nam dự định đánh lấy Hứa Xương. Tào Tháo điều hai vạn tinh binh và tiến quân đến Lê Dương chủ động chặn đánh địch.

Đầu năm 200, Thiệu chính thức phát binh giao tranh với Tào Tháo, chia quân một mặt tấn công thành Bạch Mã, mặt khác đóng ở bến Diên Tân. Tháng 4 năm 200, Tào Tháo dẫn Trương Liêu và Quan Vũ đi cứu Bạch Mã và cũng chia quân ra Diên Tân để phân tán sự chú ý của Thiệu. Quả nhiên Thiệu tăng cường thêm quân cho Diên Tân mà không chú ý Bạch Mã. Tào Tháo nhân đó đột ngột thúc quân đánh mạnh ở Bạch Mã, sai Quan Vũ ra trận giết chết mãnh tướng của Thiệu là Nhan Lương, giải vây thành Bạch Mã.

Tháng 5 năm 200, Tào Tháo cùng Quan Vũ và Trương Liêu đi men theo Hoàng Hà về phía tây đến cứu Diên Tân. Viên Thiệu cùng Lưu Bị và Văn Xú mang quân đuổi theo. Tào Tháo đánh bại Viên Thiệu một trận nữa tại đây, giết chết Văn Xú. Vì lực lượng ít hơn địch nên sau đó ông lui quân về phía nam Tế Thủy, tức là bến Quan Độ đóng đồn, còn Viên Thiệu đóng lại ở Diên Tân.

Sau trận Diên Tân, hai bên tạm hưu chiến. Tháng 8/200, hai bên tái chiến trong trận thư hùng ở Quan Độ. Bị thua và mất hai tướng, Viên Thiệu điều đại quân đến Dương Vũ, phía tây bắc Trung Mâu, men theo đồi cát dọc bờ sông, dựng vài chục doanh trại kéo dài từ đông qua tây, định triển khai hai cánh bao vây quân Tào rồi tiêu diệt.

Tào Tháo không lui binh, cũng chia quân làm nhiều nhóm chống cự, nhưng vì ít quân hơn nhiều nên không đủ phân ra các vị trí có địch. Viên Thiệu mang quân ra khỏi luỹ, giao chiến với quân Tào. Quân Tào thua trận phải lùi lại mấy lần. Tào Tháo ra lệnh tướng sĩ cố giữ vững trận địa, quân địch khiêu chiến nhiều lần nhưng không ra đánh.

Vị cứu tinh của Tào Tháo: Hứa Du

Hai bên giữ nhau lâu ngày, Tào Tháo sắp hết lương, muốn rút lui, bèn hỏi ý kiến Tuân Úc đang trấn thủ Hứa Xương. Tuân Úc viết thư trả lời, khuyên Tào Tháo kiên trì giữ, nhất định không được rút lui, nếu không hậu quả tai hại khôn cùng. Tào Tháo nghe theo, lệnh cho các tướng sĩ cố sức giữ thế trận.

Đánh lâu ngày không hạ được, nội bộ của Viên Thiệu bộc lộ sự mâu thuẫn. Thiệu sai Thuần Vu Quỳnh mang 1 vạn quân đi về nhận lương để chở ra mặt trận. Mưu sĩ Hứa Du hiến kế cho Viên Thiệu, cho ông ta nhân lúc Hứa Đô phòng thủ lỏng lẻo, phái một cánh binh đi vòng qua Quan Độ tập kích Hứa Đô. Viên Thiệu không nghe.

Đúng lúc đó Hứa Du có người nhà bị tội vào ngục, xin Viên Thiệu tha không được nên bất mãn càng thêm bất mãn. Trước đó, Hứa Du từng vài lần nhắc nhở Viên Thiệu không nên sử dụng Thuần Vu Quỳnh – vốn là kẻ nóng tính lại thêm nghiện rượu – vào việc lớn, Thiệu không nghe còn trách phạt, nghi kị Du.

Hứa Du là bạn thuở thiếu thời của Tào Tháo. Sẵn ấm ức trong lòng, lại thêm chuyện bị Thiệu khinh thường sau khi vụ việc người nhà ăn chặn quân lương, tham ô của công bị bại lộ, Du đang đêm rời bỏ doanh trại Viên Thiệu, thẳng tiến tới chỗ Tào Tháo.

Tình cảnh của quân Tào lúc ấy ngặt nghèo vô cùng, lương thảo cạn kiệt, quân sĩ mệt mỏi nhưng sự xuất hiện của Hứa Du cùng kế sách mà cựu mưu sĩ Viên Thiệu bày cho Tào Tháo đã giúp quân Tào lật ngược thế cờ, chuyển nguy thành an, tạo ra bước ngoặt trọng nhất cho thắng lợi ở đại chiến Quan Độ.

Theo kế sách của Hứa Du, Tào Tháo đích thân mang 5000 kị binh thẳng tiến kho lương của Viên Thiệu ở Ô Sào. Đang đêm, quân Tào bất ngờ tập kích, Nhạc Tiến chém chết Thân Vu Quỳnh. Tào Tháo đốt sạch kho lương của Viên Thiệu. Trong hơn 1 vạn quân của Quỳnh thì hơn 1.000 bị giết, số còn lại đầu hàng.

Viên Thiệu thấy lửa cháy từ xa, biết tin Ô Sào bị đánh, một mặt điều quân cứu Quỳnh, mặt khác sai Trương Cáp, Cao Lãm đi cướp doanh trại Tào. Nhưng Tào Tháo đã bố trí quân phòng bị trước. Cáp và Lãm không hạ được trại Tào, lại nghe tin Tào Tháo phá tan Ô Sào trở về, bèn quyết định đầu hàng Tào.

Viên Thiệu liên tiếp nghe tin thua trận, kho lương bị mất, tướng sĩ náo loạn, kéo nhau bỏ chạy. Tào Tháo thừa cơ dẫn quân tập kích khiến quân Thiệu đại bại tan nát. Thiệu hốt hoảng, cùng con là Viên Đàm dẫn 800 quân kỵ chạy một mạch, qua sông Hoàng Hà mới dám dừng lại nghỉ. Hơn 7 vạn quân của Viên Thiệu không theo kịp chủ, đều xin hàng Tào Tháo. Tào Tháo sợ phát sinh hậu hoạ bèn ra lệnh chôn sống cả bảy vạn hàng binh.

Nhờ kế sách đánh vào Ô Sào của Hứa Du, Tào Tháo đã tạo ra bước ngoặt quyết định cho thắng lợi kinh điển ở trận Quan Độ. Chiến thắng Quan Độ đánh dấu sự suy yếu và từ đó đi tới chấm dứt hoàn toàn quyền lực của tập đoàn phong kiến Viên Thiệu, mở đường cho Tào Tháo làm chủ cả miền Bắc Trung Quốc, chiếm thế "thượng phong" trong cục diện "quần hùng" khi đó.

Trận Quan Độ cho thấy tài năng quân sự tuyệt vời của Tào Tháo và sự yếu kém về khả năng lãnh đạo và quân sự của Viên Thiệu đồng thời để lại bài học lớn về lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh. Nhưng rõ ràng nếu không có kế sách của kẻ xin hàng Hứa Du, Tào chắc chắn sẽ thân bại danh liệt ở Quan Độ, chứ đừng nói đến chuyện đại thắng. Nói Hứa Du như “vị cứu tinh” của Tào Tháo, rõ ràng là không ngoa vậy!

Thắng lợi Đông Xuyên nhờ “thần binh” từ trên trời rơi xuống

Sau trận giao tranh với Tôn Quyền bất phân thắng bại năm 213, Tào Tháo nhận thấy thế chân vạc đã vững, chưa thôn tính Giang Đông hiểm yếu được. Sang năm 214, Lưu Bị từ Kinh châu tiến vào đánh chiếm Tây Xuyên của Lưu Chương khiến ông phải gấp rút hành động. Ông dự định đánh chiếm Hán Trung (Đông Xuyên) của Trương Lỗ, sau đó xuôi theo sông Hán Thuỷ xuống phía nam đánh Ích châu để trừ Lưu Bị.

Mưu sĩ Hứa Du.

Tháng 3 năm 215, Tào Tháo xuất phát qua Trần Thương, không tiến ngay về phía nam mà trước hết ra khỏi Tản Quan phía tây trừ nốt Hàn Toại đang liên minh với vua người tộc Chi là Đậu Mậu. Tháng 5, quân Tào đánh tan Đậu Mậu ở Hạ Trì, Hàn Toại bỏ chạy từ Kim Thành tới Tây Bình thì bị thủ hạ giết chết, mang đầu nộp cho Tào Tháo.

Trừ xong Hàn Toại, Tào Tháo mới quay trở lại đánh Hán Trung. Thấy quân Tào thế mạnh, Trương Lỗ muốn hàng nhưng em là Trương Vệ phản đối. Lỗ cho Vệ mang vài vạn quân ra địch. Trương Vệ ra trấn giữ ải Dương Bình, Tào Tháo đánh nhiều ngày không hạ được, lương cạn, binh mỏi đang tính đường rút thì lại nhận được… món quà Trời ban.

Ngụy Tấn thế ngữ chép rằng: Tào Tháo nản chí muốn lui binh, Quách Kham khuyên nên kiên trì; đúng đêm hôm đó có chuyện phát sinh bất ngờ: hàng ngàn con hươu tràn vào trại quân Trương Vệ nên quân Vệ náo loạn; cùng lúc đó tiền quân của Tào Tháo lại đi lạc đường, tiến vào trại của Vệ.

Viên trung hộ quân của Tào Tháo là Cao Tộ sợ quân chạy rải rác trong trại địch sẽ bị tiêu diệt, vội gióng trống thổi tù và làm hiệu; không ngờ điều đó khiến Trương Vệ sợ hãi, tưởng quân Tào đã vào đông nên hốt hoảng bỏ chạy, sau bị quân Tào bắt giết.

Nghe tin Trương Vệ thua trận, Trương Lỗ muốn hàng nhưng lại nghe theo thủ hạ Diêm Phố khuyên, chưa hàng ngay mà chạy ra núi Đại Ba, dựa vào các thủ lĩnh bộ tộc cố thủ, sau đó mới sai người đến xin Tào Tháo xin giảng hoà. Tào Tháo chính thức chiếm được Hán Trung!

Theo đánh giá của sử gia đời sau, trong trận chiến Đông Xuyên, Tào Tháo dù nắm thế chủ động nhưng về sau cũng rơi vào tình cảnh nản chí muốn lui binh vì đánh mãi không thành hệt như chiến dịch Quan Độ. Nhưng, rốt cuộc, trong thời điểm nghịch cảnh Tào Tháo lại được Trời giúp.

Ở trận Quan Độ, cứu tinh của Tháo là hàng sĩ Hứa Du còn ở trận chiến Đông Xuyên là sự kiện hàng ngàn con hươu bất ngờ từ trên rừng “đại phá” doanh trại Trương Vệ, mở ra bước ngoặt cho thắng lợi của chiến dịch giúp Tào thâu tóm Hán Trung. Đám hươu chạy loạn này nào có khác gì “thần binh” giúp Tào giành thắng lợi?

Thế mới thấy ngay cả anh hùng đệ nhất, mưu trí hơn người như Tào Thào, cũng cần phải có thêm cả sự may mắn để lập nên đại nghiệp. “Mưu sự tại Nhân, thành sự tại Thiên”, được đặc tả sâu sắc hơn bao giờ hết, ở 2 thắng lợi kinh điển trong sự nghiệp của Tào Tháo.