Thuật thôi miên và những bí ẩn tâm trí ngoài sức tưởng tượng

Thôi miên, từ gốc Hy Lạp “Hypnos” nghĩa là “giấc ngủ” không hoàn toàn là một trạng thái ngủ say. Theo định nghĩa tâm thần học, đây là trạng thái tinh thần đặc biệt, nơi sự tập trung, tưởng tượng và thư giãn được đẩy lên mức tối đa. Người bị thôi miên không mất hoàn toàn ý thức, ngược lại, họ tỉnh táo một cách khác thường và hoàn toàn có khả năng từ chối hành động nếu cảm thấy trái với đạo đức hay niềm tin cá nhân.

Điều khiến thôi miên trở nên hấp dẫn chính là khả năng tác động lên tiềm thức, nơi lưu giữ ký ức, cảm xúc và hành vi mà lý trí thông thường khó có thể chạm đến.

Ảnh minh họa.

Nghiên cứu từ Đại học Stanford (Mỹ) cho thấy: khoảng 10–15% người trưởng thành rất dễ bị thôi miên, trong khi tỷ lệ này ở trẻ em dưới 12 tuổi lên tới 80–85%, độ tuổi mà não bộ chưa phát triển hoàn chỉnh. Ngược lại, khoảng 20% người trưởng thành gần như không thể bị thôi miên.

Phản ứng này không hoàn toàn ngẫu nhiên. Yếu tố như mức độ nhạy cảm, trí tưởng tượng phong phú và khả năng tập trung cao là những yếu tố khiến một người dễ bị thôi miên hơn.

Từ phòng khám đến sân khấu: Thôi miên có nhiều “bộ mặt”

1. Thôi miên y khoa (Hypnotherapy):

Ứng dụng của thôi miên trong điều trị tâm lý đang ngày càng được công nhận. Phương pháp này giúp bệnh nhân vượt qua nỗi ám ảnh, cơn đau mãn tính, chứng rối loạn lo âu, hoặc thay đổi hành vi tiêu cực như nghiện thuốc, mất ngủ... Trong trạng thái thôi miên, bệnh nhân dễ tiếp nhận các gợi ý tích cực từ nhà trị liệu, từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục tâm lý.

2. Thôi miên biểu diễn:

Đây là những màn “đọc tâm trí” đầy kịch tính trên sân khấu, nơi khán giả chứng kiến người tham gia múa may, hát hò hay làm những hành vi kỳ quái theo lệnh của nhà thôi miên. Nhưng thực tế, những màn biểu diễn này thường được dàn dựng kỹ lưỡng, chọn người phù hợp từ trước và kết hợp các kỹ thuật ảo thuật nhằm tăng tính giải trí. Chúng ít liên quan đến bản chất khoa học của thôi miên thực sự.

3. Tự thôi miên:

Nghe có vẻ lạ lẫm, nhưng hoàn toàn có thật: mỗi người đều có khả năng tự đưa mình vào trạng thái thôi miên. Phương pháp này được nhà nghiên cứu Émile Coué giới thiệu trong cuốn Self-Mastery Through Conscious Autosuggestion. Thông qua việc lặp lại những câu nói tích cực và kiểm soát hơi thở, người thực hành có thể “lập trình” lại tiềm thức để cải thiện hành vi, giảm căng thẳng hoặc tăng sự tự tin.

Ký ức và thôi miên: Phục hồi hay tạo ra?

Trong các bộ phim Hollywood, thôi miên thường được mô tả như chiếc chìa khóa để mở lại những ký ức đã mất – thậm chí bị kìm nén bởi chấn thương tâm lý. Trên thực tế, thôi miên có thể hỗ trợ phục hồi ký ức, nhưng những “ký ức” đó chưa chắc đã chính xác. Một số bệnh nhân từng mô tả những trải nghiệm như bị người ngoài hành tinh bắt cóc hoặc gặp quái vật. Khoa học hiện chưa chứng minh được đó là ký ức thật hay chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng bị dẫn dắt trong trạng thái vô thức.

Thôi miên: Bí thuật cổ xưa hay khoa học hiện đại?

Dù được ứng dụng nhiều trong thế kỷ 19 như một phương pháp gây mê (hypnoanesthesia), lịch sử của thôi miên có thể kéo dài đến hàng nghìn năm trước. Bằng chứng khảo cổ cho thấy người Ai Cập và Hy Lạp cổ đại từng sử dụng các nghi lễ thôi miên trong các đền thờ chữa bệnh – cách đây hơn 3000 năm.

Ngày nay, thôi miên vẫn là lĩnh vực nửa mê hoặc – nửa khoa học. Các nhà khoa học tiếp tục khám phá khả năng thực sự của tiềm thức và cách thôi miên có thể can thiệp tích cực vào đời sống tâm lý con người.

Câu hỏi lớn nhất vẫn là: Liệu con người có thể bị thôi miên đến mức mất hoàn toàn quyền kiểm soát? Câu trả lời là không. Một nhà thôi miên giỏi chỉ có thể đưa ra gợi ý, không thể ép buộc. Bản thân người bị thôi miên luôn giữ quyền từ chối hành động trái với đạo đức hay giá trị cá nhân.

Dù là một phương pháp điều trị tiềm năng hay chỉ là công cụ biểu diễn giải trí, thôi miên vẫn đang chứng tỏ rằng con người biết rất ít về tiềm năng của chính mình. Và đâu đó trong tâm trí, vẫn còn vô vàn điều bí ẩn chưa được khám phá.