Tìm ra người phụ nữ biến đổi dở dang giữa người và vượn

Tờ Science Alert dẫn lời nhà cổ sinh vật học Lee Berger từ Đại học Witwatersrand (Nam Phi), thành viên nhóm nghiên cứu: "Issa đi bộ giống người nhưng có thể leo trèo như một con vượn".

Dòng giống của người phụ nữ mang tên Issa - người vượn phương Nam - là một trong những loài đầu tiên bắt đầu mang nét người với một số hóa thạch quý giá từng được khai quật. Trong đó việc phân tích khung xương của Issa đã đem về những mảnh ghép còn thiếu cuối cùng về cách cột sống và các phần khác của khung xương bắt đầu biến đổi để trở thành con người hoàn toàn.

Ảnh đồ họa mô phỏng chân dung người phụ nữ Issa - Ảnh: Elisabeth Daynes/S.Entressangle

Issa được tìm thấy ở Malapa, Nam Phi, với hóa thạch bao gồm các chuỗi đốt sống thắt lưng. "Chuỗi đốt sống thắt lưng cực kỳ hiếm trong hồ sơ hóa thạch hominin" - nhà hình thái học tiến hóa Scott Williams từ Đại học New York (Mỹ), thành viên nhóm nghiên cứu, giải thích.

Ngoài ra, hóa thạch còn gồm một phần quan trọng là vùng đầu gối, mà góc độ xương đùi nối với đầu gối cho thấy Issa đứng thẳng. Việc tái tạo một phần cột sống bằng quét vi CT xác nhận loài của Issa có đường cong vào trong ở cột sống thắt lưng giống như chúng ta, cũng là bằng chứng rõ ràng nhất của việc đứng thẳng.

Tuy nhiên các đặc điểm khác cho thấy Issa vẫn leo trèo giỏi như vượn.

Hài cốt hóa thạch của Issa chỉ gồm vài phần, nhưng lại bao gồm các phần quan trọn cho thấy bà là người đứng thẳng - Ảnh: Đại học New York/Đại học Witwatersrand

Trước đó, Homo erectus, một loài người cổ đã tuyệt chủng, xuất hiện trên Trái Đất khoảng 1,8-2 triệu năm trước có biệt danh là "người đứng thẳng" bởi là loài đầu tiên được xác nhận di chuyển bằng cách bước đi như chúng ta và gần như từ bỏ thói quen leo trèo, đôi tay bắt đầu thuần thục với việc sử dụng công cụ. Nhưng những bước tiến hóa nào đã tạo nên Homo erectus vẫn là bí ẩn.

Issa có thể là câu trả lời. Dòng họ người vượn phương Nam của bà có lịch sử hàng triệu năm với các cá thể có phần khác biệt nhau, tiến hóa qua từng thời kỳ. Và rõ ràng khả năng đứng thẳng đã được phát triển cơ lớp người vượn phương Nam thời kỳ sau như Issa, bước tiến quan trọng để họ thực sự trở thành con người.

Ngoài ra, nhóm tác giả cho biết hiểu được quá trình tiến hóa của vùng lưng dưới sẽ giúp ích rất nhiều cho y học trong việc ngăn ngừa chấn thương và duy trì vùng lưng khỏe mạnh, bởi đây là một trong những khu vực dễ bị chấn thương và đau trên cơ thể người.

Nghiên cứu được công bố trên eLife.