Vì sao máu luôn đỏ nhưng tĩnh mạch lại xanh?

Mỗi phân tử hemoglobin - một loại protein trong tế bào hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy - chứa 4 nguyên tử sắt và có khả năng phản xạ ánh sáng đỏ. Chính yếu tố này khiến máu của chúng ta luôn mang màu đỏ đặc trưng.

Tùy theo lượng oxy, màu đỏ của máu sẽ thay đổi. Khi hemoglobin lấy oxy từ phổi, máu sẽ có màu đỏ tươi và được đưa vào các động mạch để nuôi dưỡng các mô trên khắp cơ thể. Ngược lại, sau khi oxy được phân phối, máu nghèo oxy chảy qua tĩnh mạch trở lại phổi sẽ chuyển sang màu đỏ sẫm - chứ không phải xanh lam, theo TS. Kleber Fertrin, trợ lý giáo sư huyết học tại Trường Y khoa Washington (Mỹ).

Ảnh minh họa.

Vậy vì sao khi nhìn qua da, tĩnh mạch lại có màu xanh?

TS. Fertrin cho biết, đây thực chất là một “ảo giác thị giác” do hiện tượng tán xạ ánh sáng gây ra.

Ông lý giải: “Màu sắc mà mắt người nhìn thấy phụ thuộc vào bước sóng ánh sáng mà võng mạc cảm nhận được. Khi ánh sáng chiếu lên da, các lớp mô khác nhau sẽ làm tán xạ và hấp thụ ánh sáng theo cách khác nhau, khiến tĩnh mạch trông như có màu xanh”.

Cụ thể, ánh sáng đỏ có bước sóng dài hơn nên xuyên qua mô da sâu hơn, trong khi ánh sáng xanh lam và xanh lục có bước sóng ngắn hơn nên dễ bị phản xạ lại. Do đó, mắt người sẽ nhận thấy tĩnh mạch có màu xanh lam hoặc xanh lục tùy vào tông màu da.

“Những người có làn da sáng thường thấy tĩnh mạch có màu xanh lam hoặc tím nhạt, còn với da tối màu, tĩnh mạch có thể trông như xanh lục”, TS. Fertrin cho biết.

Các mao mạch nhỏ nằm sát bề mặt da sẽ không chịu nhiều ảnh hưởng từ hiện tượng tán xạ này, nên thường có màu hồng - như ở đầu ngón tay.

Hiện tượng tương tự cũng xảy ra với vết bầm trên da. Nếu vết thương nằm gần bề mặt, nó sẽ có màu đỏ hoặc đỏ tía; còn nếu sâu hơn, màu sắc sẽ chuyển sang xanh tím.

Tóm lại, màu của máu không hề thay đổi - nó luôn đỏ, chỉ khác nhau ở sắc độ sáng hay sẫm tùy vào lượng oxy. Mắt người bị đánh lừa bởi cách ánh sáng xuyên qua và phản xạ từ lớp da, tạo nên “ảo giác” rằng máu trong tĩnh mạch có màu xanh.