Vì sao phụ nữ đanh đá bị ví như 'sư tử Hà Đông'? Hà Đông ở đây có phải địa danh tại Việt Nam?

Người xưa quan niệm, phụ nữ đức hạnh chính là chốn bình yên để người đàn ông tìm về sau những bộn bề ngoài xã hội. Những phẩm chất truyền thống như dịu dàng, nhu thuận, nhân hậu, đảm đang và khéo léo luôn được đề cao. Người vợ lý tưởng không chỉ chăm lo chu đáo cho chồng con, mà còn luôn thấu hiểu và cảm thông với những vất vả của người bạn đời, dùng ánh mắt nhẹ nhàng, lời nói ân cần và cử chỉ gần gũi để vun đắp tổ ấm. Chính sự dịu dàng ấy khiến người đàn ông luôn cảm thấy yên tâm, mong ngóng trở về sau mỗi ngày tan ca.

Theo quan niệm Nho giáo, người phụ nữ tuy không tham gia chính sự nhưng là chủ nhân của gia đình, giữ vai trò phong thủy, quán xuyến mọi việc trong nhà, hỗ trợ chồng, dạy dỗ con cái. Đàn ông là dương, đại diện cho sự mạnh mẽ; phụ nữ là âm, tượng trưng cho sự mềm mại. Sự hài hòa âm dương ấy tạo nên mối quan hệ “thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn”, đem lại hạnh phúc viên mãn cho hôn nhân.

Ảnh minh họa.

Trái ngược với hình mẫu ấy là những người phụ nữ dễ nổi cơn tam bành, không kiểm soát được cảm xúc, dễ cáu giận và hành xử thiếu lý trí. Khi tâm trí đầy ắp những suy nghĩ tiêu cực, họ dễ trút giận lên người khác mà không phân biệt đúng sai. Nếu phụ nữ trở nên la hét, mắt trợn, mặt đỏ như “sư tử Hà Đông”, thì phong thái dịu dàng, thiện lương cũng từ đó mà tan biến. Ngược lại, nếu đàn ông bị trấn áp trong mối quan hệ, họ sẽ dần mất đi bản lĩnh, đánh mất vị thế vốn có.

Do đó, câu thành ngữ “Sư tử Hà Đông” được lưu truyền như một lời cảnh tỉnh, ngầm chỉ những người vợ có tính khí đanh đá, không nhường nhịn, khiến chồng khiếp sợ. Người xưa vốn coi trọng quy phạm “Tứ đức” dành cho nữ giới: Công - Dung - Ngôn - Hạnh. Nếu phụ nữ hành xử đi ngược chuẩn mực đạo đức, họ không chỉ bị lên án mà còn đánh mất sự tôn trọng từ chồng. Vì vậy, “Sư tử Hà Đông” không đơn thuần là một lời chê bai mà còn là lời răn dạy về cách cư xử của người vợ trong gia đình.

Nguồn gốc của thành ngữ “Sư tử Hà Đông” không liên quan đến địa danh Hà Đông của Việt Nam như nhiều người lầm tưởng. Hà Đông trong câu thành ngữ này là một vùng đất thuộc tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Còn “sư tử” ở đây chỉ loài thú dữ có lông màu vàng hung, biểu tượng cho sự hung hãn, uy nghi. Thành ngữ bắt nguồn từ một giai thoại liên quan đến Tô Đông Pha (1037–1101), tên thật là Tô Thức, tự Tử Chiêm, hiệu Đông Pha cư sĩ – một danh sĩ nổi tiếng thời Tống, được ngưỡng mộ nhờ tài năng trên nhiều lĩnh vực như văn học, thư pháp, hội họa, ẩm thực, y học, trị thủy…

Trong một bài thơ, Tô Đông Pha từng dùng hình ảnh “sư tử Hà Đông” để nói về sự đanh đá, ghen tuông của người vợ họ Liễu. Cụm từ “sư tử hống” – vốn xuất phát từ Phật giáo – dùng để ví với uy lực mạnh mẽ trong lời giảng pháp của Phật, có thể trấn áp mọi tà thuyết. Giống như tiếng gầm của sư tử trong rừng, khiến muông thú phải khuất phục.

Chính vì thế, để gìn giữ một mái ấm hạnh phúc và mối quan hệ hài hòa, phụ nữ cần biết tiết chế cảm xúc, cư xử nhu thuận, tránh trở thành “sư tử Hà Đông” khiến chồng khiếp vía. Bởi sự dịu dàng vẫn luôn là sức mạnh mềm khiến người đàn ông muốn quay về nhà, nơi có hình bóng người vợ hiền đang chờ đợi.