Vì sao ‘thứ Hai’ mới là ngày đầu tuần, chứ không phải ‘thứ Một’?

Tuần 7 ngày có từ hàng nghìn năm trước

Tuần lễ 7 ngày lần đầu tiên được sử dụng rộng rãi bởi người Babylon và người Do Thái, dựa trên chu kỳ Mặt Trăng và việc quan sát các hành tinh. Người La Mã sau này tiếp nhận ý tưởng này và đặt tên từng ngày trong tuần theo các hành tinh, đồng thời gắn với các vị thần trong hệ thống tôn giáo của mình.

Chủ Nhật và sự khác biệt giữa các nền văn hóa

Trong tiếng Latin, Chủ Nhật được gọi là dies solis - nghĩa là “ngày của Mặt Trời”. Khi truyền sang tiếng Đức cổ, từ này biến đổi thành sunnon-dagaz và sau cùng trở thành Sunday trong tiếng Anh hiện đại.

Trong truyền thống Cơ Đốc giáo, Chủ Nhật gắn với chương đầu tiên trong Kinh Thánh Sáng Thế ký, khi Chúa tạo ra ánh sáng. Tuy nhiên, nhiều ngôn ngữ thuộc hệ Slavic coi Chủ Nhật là ngày cuối tuần, còn tuần mới bắt đầu vào thứ Hai.

Ảnh minh họa.

Thứ Hai - “ngày của Mặt Trăng”

Thứ Hai trong tiếng Latin có tên dies lunae - ngày của Mặt Trăng, sau này biến đổi thành Mōnandæg trong tiếng Anh cổ và Monday trong tiếng Anh hiện đại.

Ở Trung Quốc, tên gọi “星期-” (xīngqīyī) có nghĩa đen là “ngày thứ nhất trong tuần”. Nhiều hệ ngôn ngữ khác, như Syriac, Georgian hay Slavic, cũng xác định thứ Hai là ngày khởi đầu của tuần lễ.

Ý nghĩa các ngày còn lại

Thứ Ba: gắn với thần chiến tranh. Người Hy Lạp gọi là Hemera Areos (ngày của Ares), người La Mã gọi là dies Martis. Trong tiếng Anh cổ, nó là Tiwesdaeg, theo tên thần chiến tranh Tiwaz của Bắc Âu.

Thứ Tư: ban đầu là ngày của Hermes (Hemera Hermu), sau này trong Latin là dies Mercurii. Khi sang vùng Anglo-Saxon, ngày này gắn với thần Odin (Woden), tạo nên tên Wednesday.

Thứ Năm: gắn với sao Mộc (dies Jovis trong Latin). Người Bắc Âu gọi đây là ngày của thần Thor - thurresdaeg, nay là Thursday.

Thứ Sáu: là ngày của Venus (dies Veneris). Trong thần thoại Bắc Âu, Venus tương ứng với nữ thần Frigg, từ đó hình thành tên gọi Friday.

Thứ Bảy: gắn với thần Saturn (dies Saturni), sau này trở thành Saturday. Nhiều nền văn hóa, đặc biệt trong Do Thái giáo và Hồi giáo, vẫn coi thứ Bảy là ngày nghỉ lễ chính.

Chuẩn quốc tế ISO 8601

Năm 1988, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành chuẩn ISO 8601, chính thức quy định thứ Hai là ngày đầu tiên trong tuần. Kể từ đó, chuẩn này nhanh chóng được áp dụng trong hệ thống lịch toàn cầu, các công ty đa quốc gia và cả trong các nền tảng công nghệ.

Tuy vậy, vẫn còn một số quốc gia như Mỹ hay Canada duy trì thói quen coi Chủ Nhật là ngày đầu tuần. Trong khi đó, phần lớn các nước châu Âu, châu Á, trong đó có Việt Nam, đều mặc định thứ Hai là ngày khởi đầu cho tuần làm việc mới.

Lý do thực tiễn trong xã hội hiện đại

Ngoài yếu tố lịch sử và tôn giáo, đời sống hiện đại càng củng cố vị trí của thứ Hai. Đây là ngày mà người trưởng thành trở lại công việc, học sinh quay lại trường lớp sau kỳ nghỉ cuối tuần. Vì vậy, việc công nhận thứ Hai là ngày đầu tuần không chỉ dựa trên chuẩn mực quốc tế mà còn phù hợp với nhịp sống lao động toàn cầu.

“Chính sự kết hợp giữa truyền thống lịch sử, quy chuẩn tôn giáo và nhu cầu xã hội hiện đại đã khiến thứ Hai trở thành ngày mở đầu của tuần lễ trên phạm vi toàn thế giới”.