Cần đặc biệt ưu tiên các DN, HTX quy mô lớn đầu tư mạnh hơn vào nông nghiệp

Trong Sách trắng Hợp tác xã Việt Nam năm 2020 - ấn phẩm lần đầu tiên được Bộ Kế hoạch & Đầu tư biên soạn và công bố mới đây, HTX nông nghiệp chiếm trên 50% tổng số HTX trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã phát triển rất mạnh kinh tế Tập thể, trong đó lấy kinh tế HTX là nòng cốt. HTX trong năm qua được Bộ Chính trị đánh giá là đã vượt qua thời kỳ yếu kém kéo dài. Đây là thành tích và điều đó cho thấy nhiều năm trước kinh tế tập thể nói chung và HTX nói riêng phát triển triển rất kém, ì ạch.

Tuy nhiên, ông Phạm Đình Thúy - Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp đánh giá: Những năm gần đây, HTX đã vượt qua tình trạng yếu kém kéo dài. Điều này thể hiện qua số liệu trong Sách trắng HTX Việt Nam 2020. Số liệu cho thấy nhiều chỉ tiêu: như số lượng HTX thành lập mới hay doanh thu, lợi nhuận đều tăng rất cao, có chỉ tiêu tăng tới 40% giữa thời kỳ 2016 - 2018 so với 2011 - 2015. Và nhiều chỉ tiêu tăng cao hơn DN. Đây là tín hiệu rất mừng.

"Nhưng đi sâu vào chỉ tiêu của kinh tế HTX thì nhiều chỉ tiêu khác hạn chế và thấp như chỉ tiêu lao động giảm, số lượng HTX tăng mới năm 2018 so với 2017 giảm, và nhiều chỉ tiêu khác còn giảm hoặc các chỉ tiêu về lợi nhuận dù tăng nhưng rất thấp", ông Phạm Đình Thúy cho biết.

Trong số HTX, riêng khu vực HXT Nông nghiệp có tốc độ tăng trưởng thấp hơn các HTX của hai khu vực còn lại là HTX công nghiệp - xây dựng HTX và thương mại - dịch vụ. Có chỉ tiêu như thu nhập bình quân của người lao động chưa bằng 5% thu nhập bình quân của NLĐ ở khu vực HTX công nghiệp - xây dựng và thương mại - dịch vụ... Các chỉ tiêu khác cho kết quả tương tự. Điều đó nói lên rằng khu vực kinh tế HTX trong nông lâm nghiệp - thủy sản phát triển kém chất lượng hơn khá nhiều các khu vực còn lại.

Lý giải tình trạng này, Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp đưa ra hai nguyên nhân chính. Thứ nhất HTX trong lĩnh vực nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. Ví dụ, nhìn chung đầu tư vào ngành nông lâm nghiệp thủy sản ở Việt Nam rủi ro khá cao thời tiết khí hậu, và các điều kiện khác dẫn đến rủi ro cho mùa màng, sản xuất kinh doanh.

Nguyên nhân thứ hai liên quan nhiều đến chính sách đất đai. Việt Nam là 1 trong những nước có diện tích đất nông nghiệp tính theo đầu người thấp nhất thế giới và diện tích dành cho phát triển nông nghiệp quy mô lớn như trang trại, cánh đồng mẫu lớn là gần như rất khó phát triển. Đặc biệt là các tỉnh phía Bắc hiện nay gần như việc quản lý đất đai theo kiểu manh mún, mỗi gia đình phụ trách, quản lý một mảnh vườn, mảnh ruộng nhưng không hợp nhất được. Việc dồn ruộng đồn thửa không thực hiện được tốt dẫn đến không có đất đai để phát triển quy mô lớn cho nông nghiệp. Với tình trạng này, nông nghiệp không có đất đai để phát triển quy mô lớn, kể cả DN và HTX không thể có điều kiện nâng cao kỹ thuật với quy mô lớn, do đó hiệu quả thấp.

"Tôi cho rằng, trong thời gian tới, một trong những chính sách quan trọng là Đảng, Nhà nước tiếp tục đẩy mạnh ưu tiên phát triển lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt ưu tiên cho các DN, HTX quy mô lớn đầu tư mạnh hơn vào phát triển nông nghiệp. Hiện, Đảng, Chính phủ đang có chủ trương này. Tuy nhiên, thực hiện chưa được nhiều và cần quyết liệt hơn nữa để nông nghiệp Việt Nam phát triển mạnh hơn", ông Phạm Đình Thúy đề xuất.

Theo ông Phạm Đình Thúy, 1 chính sách cũng đặc biệt quan trọng của Nhà nước là làm sao giải quyết được việc tích tụ ruộng đất rộng lớn để mở đường cho các DN và HTX quy mô lớn có thể đầu tư phát triển nông nghiệp chất lượng cao.