Vì sao AWATEN kiến nghị sớm hoàn thiện thị trường carbon?

Xây dựng khung pháp lý cho năng lượng tái tạo

Trong tháng 5 và 6 vừa qua, Trung ương Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cùng các đơn vị liên quan lần lượt tổ chức diễn đàn "Điện gió và mục tiêu Net Zero vào năm 2050” tại Hà Nội và Lễ phát động Chiến dịch RACE TO NET ZERO, diễn đàn “Cơ hội đầu tư, thương mại và trách nhiệm của doanh nghiệp trong thị trường carbon” tại TP Hồ Chí Minh.

Trên cơ sở tổng hợp những trao đổi, kiến nghị những nội dung quan trọng từ 2 sự kiện này, AWATEN đưa ra một số đề xuất, kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ và một số bộ, ngành liên quan.

Cụ thể, với Bộ Công thương, AWATEN đề nghị làm rõ đóng góp của ngành năng lượng vào tổng phát thải của Việt Nam, khả năng đáp ứng mục tiêu trung hoà carbon trong thời gian tới. Minh bạch về giá và về lâu dài cần thiết nghiên cứu sự tham gia xã hội hóa trong chuyển dịch năng lượng.

Qua đó, với Quy hoạch điện VIIII cần phải xây dựng các chiến lược, nội dung, hạng mục cụ thể để đưa ra lộ trình, phát triển các dự án năng lượng tái tạo theo Quy hoạch điện VIII vừa ban hành. Đồng thời đề xuất các kết quả thu được theo các mốc thời gian và tổ chức, cá nhân nào chịu trách nhiệm.

Đối với các vấn đề liên quan tới phát triển điện gió ngoài khơi (ĐGNK), cần xây dựng khung pháp lý cho năng lượng tái tạo (NLTT) và ĐGNK; tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chính sách quản lý rác thải, tái chế, thu gom từ NLTT.

Tháo gỡ những nội dung khác cho phát triển ĐGNK như: quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch không gian cho năng lượng gió ngoài khơi (NLGNK), Vốn, tài chính xanh cho ĐGNK, hạ tầng cho ĐGNK…. Có chính sách quốc gia dài hạn về ĐGNK, tích hợp NLGNK và hydrogen xanh...

Đơn giản hóa quy trình kiểm kê khí nhà kính

Liên quan tới thực hiện kiểm kê khí nhà kính, AWATEN cho rằng, quy trình thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính và kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đang có nhiều thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp và vẫn chưa gắn liền với thực tế diễn ra. Trong đó với số lượng doanh nghiệp lớn (trước mắt là 2.000 doanh nghiệp) thuộc diện phải thực hiện các báo cáo về kiểm kê và kế hoạch giảm nhẹ thì quá trình thẩm định kết quả các báo cáo này cần phải đơn giản hóa và tăng tính áp dụng những ứng dụng, giải pháp công nghệ để thực hiện quá trình theo dõi, đo đạc, thẩm định.

Bộ TN&MT cần thực hiện ban hành sớm các tiêu chí về đơn vị, tổ chức đủ điều kiện thẩm định các báo cáo về giảm nhẹ phát thải, kiểm kê khí nhà kính. Các tiêu chí cần phải cụ thể, rõ ràng, minh bạch và phù hợp với thực tế. Xem xét cụ thể với tiến độ thực hiện thẩm định thực tế và những thuế, phí liên quan trong quá trình thẩm định , cần thiết mở rộng thêm các tiêu chí để các tổ chức, doanh nghiệp chịu trách nhiệm cho các kết quả, báo cáo của mình, qua đó góp phần tổng thể đơn giản, tinh gọn hóa quy trình, thủ tục và chi phí cho các cơ sở doanh nghiệp...

Sớm xây dựng và hoàn thiện thị trường carbon

Theo AWATEN, các hoạt động kiểm kê khí nhà kính và kết quả từ quá trình này cần phải được thực hiện sớm để xây dựng các quy định về hạn ngạch và phân bổ hạn ngạch cho từng cơ sở, doanh nghiệp. Theo kinh nghiệm và thực tế trên thế giới, cần phải sớm đưa ra quy trình trao đổi, mua bán hạn ngạch phát thải, tín chỉ carbon và vận hành thí điểm trên thị trường vào cuối năm 2023. TP Hồ Chí Minh đã có Nghị quyết về hoạt động này. Từ đó đẩy sớm tiến độ và cần thiết có thể điều chỉnh, sửa đổi trong năm 2024.

Hoàn thiện và xây dựng sớm thị trường carbon trong nước theo hướng tiếp cận để trao đổi, thượng mại với quốc tế. Nghiên cứu các phương pháp luận về dự án hình thành tín chỉ carbon. Chủ động kết hợp, hợp tác, liên thông với các quốc gia, tổ chức thẩm định dự án tín chỉ carbon tự nguyện để tăng thêm kinh nghiệm, mở rộng hình thức trao đổi bù trừ, hội nhập thị trường và tăng tính cạnh tranh qua hoạt động trao đổi, trung hòa carbon.

Với Bộ Tài chính, AWATEN kiến nghị bộ đẩy mạnh các hoạt động tài chính xanh, thực hiện phát hành trái phiếu, tín dụng xanh cho các địa phương, doanh nghiệp đặc biệt cho các dự án có quy mô lớn như năng lượng tái tạo, điện gió, điện mặt trời, tái chế chất thải thúc đẩy các hoạt động áp dụng công nghệ xanh, mô hình kinh tế tuần hoàn…

Xây dựng các quy định về quản lý sàn giao dịch tín chỉ carbon, xây dựng thị trường carbon bắt buộc. Nghiên cứu và đưa ra các giải pháp về thuế carbon và lộ trình triển khai tại Việt Nam. Xem xét và cần thiết đẩy sớm tiến độ vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon từ ngày 1/1/2024 để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và tăng khả năng cạnh tranh khi các thị trường như EU, My…áp dụng mức thuế, phí carbon biên giới.

Được biết, đây là lần thứ hai AWATEN kiến nghị các giải pháp phát thải khí nhà kính và phát triển thị trường carbon. Tháng 4/2023, hiệp hội này cũng có kiến nghị tương tự sau khi tập hợp các ý kiến, đề xuất từ sự kiện chuyên đề “Trách nhiệm của cộng đồng và doanh nghiệp trong việc thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050” và diễn đàn "Thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam trong thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0” tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12 năm ngoái.