Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử

Chiều ngày 23/9, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử". Sự kiện nhằm thảo luận về các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế trong lĩnh vực TMĐT, một lĩnh vực đang bùng nổ và trở thành phần quan trọng trong nền kinh tế số hiện nay.

Tọa đàm về "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử". Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Doanh thu thuế từ TMĐT tăng trưởng mạnh

Chia sẻ tại tọa đàm, bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, TMĐT Việt Nam đã phát triển nhanh chóng trong 10-15 năm qua, đặc biệt là 5 năm gần đây với tốc độ tăng trưởng từ 20-25% mỗi năm. Cách đây khoảng 10 năm, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ chỉ đạt 2,2 tỷ USD, nhưng đến năm 2023, con số này đã tăng lên 20,5 tỷ USD, chiếm 8% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng toàn quốc, dự đoán sẽ đạt 10% vào năm 2025.

Theo bà Lại Việt Anh, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ đã đạt mức 20,5 tỷ USD. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Số liệu trên cho thấy doanh thu thuế từ hoạt động TMĐT cũng sẽ tăng đáng kể. Cụ thể, doanh thu thuế từ hoạt động TMĐT đã tăng đều qua các năm, từ 83.000 tỷ đồng năm 2022 lên 97.000 tỷ đồng năm 2023, và chỉ trong 7 tháng đầu năm 2024, con số này đã đạt hơn 78.000 tỷ đồng.

Sự gia tăng này không chỉ đến từ các doanh nghiệp trong nước mà còn từ các nền tảng quốc tế như Google, Facebook và Amazon, minh chứng rõ ràng cho sự phát triển nhanh chóng của TMĐT tại Việt Nam.

Tuy nhiên, tính linh hoạt và giao dịch xuyên biên giới của TMĐT vẫn đặt ra những thách thức mới, đặc biệt là việc tối ưu hóa giải pháp quản lý thuế và thúc đẩy sự phát triển TMĐT bền vững.

Kinh nghiệm khai, nộp thuế TMĐT trên thế giới

Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng cục Thuế - Bộ Tài chính), qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế từ World Bank và OECD, một số quốc gia đã yêu cầu các sàn TMĐT và nền tảng số khai thuế và nộp thuế thay cho nhà cung cấp, đồng thời thu thập dữ liệu từ các đơn vị trong hệ sinh thái TMĐT.

Việc yêu cầu sàn TMĐT thực hiện nghĩa vụ kê khai và nộp thuế GTGT cho các giao dịch của nhà cung cấp nước ngoài đã được áp dụng phổ biến, giúp giảm gánh nặng cho nhà cung cấp và nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan thuế.

Một số quốc gia, như Bỉ và Uruguay, đã áp dụng cơ chế thuế khấu trừ tại nguồn cho người nộp thuế trong nước. Ở Mỹ, nhiều bang yêu cầu các sàn TMĐT lớn thu hộ và nộp thuế cho người bán, bao gồm cả trong nước và nước ngoài.

Thực tiễn cho thấy nhiều quốc gia áp dụng quy định thu thập dữ liệu từ các sàn TMĐT nước ngoài. Vào tháng 7/2020, OECD công bố các quy tắc mẫu nhằm thu thập và chia sẻ thông tin về nhà cung cấp sử dụng nền tảng kỹ thuật số. Đến tháng 3/2021, Liên minh châu Âu đã yêu cầu các nhà vận hành nền tảng số báo cáo thông tin thu nhập của người bán cho các quốc gia thành viên.

Một số quốc gia còn yêu cầu các nhà vận hành nền tảng nước ngoài cung cấp dữ liệu về doanh nghiệp trong nước. Tại Trung Quốc, các sàn TMĐT phải khai báo thông tin về hoạt động mua bán và lưu trữ dữ liệu liên quan tối thiểu 3 năm.

Giải pháp đồng bộ cho quản lý thuế

Để cải thiện hiệu quả thu thuế, Tổng cục Thuế đã triển khai nhiều biện pháp, như xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế, phối hợp với các bộ, ngành trong việc chia sẻ dữ liệu và kết nối với UBND các tỉnh, thành phố. Việc đồng bộ hóa cơ sở dữ liệu từ các ngành ngân hàng và viễn thông đã giúp công tác quản lý và thu thuế đạt hiệu quả cao hơn.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, ngành Thuế đã đề xuất giải pháp sửa đổi chính sách thuế một cách đồng bộ, thống nhất. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Theo Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân, Tổng cục Thuế đã thực hiện nhiều giải pháp lớn nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với TMĐT.

Đầu tiên, Tổng cục Thuế đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế trong việc kê khai và nộp thuế theo quy định. Phối hợp với các sàn giao dịch TMĐT để phổ biến nghĩa vụ thuế cho các tổ chức và cá nhân kinh doanh.

Thứ hai là cung cấp các dịch vụ thuế điện tử, bảo đảm người nộp thuế có thể thực hiện tất cả các nghĩa vụ thuế qua hình thức trực tuyến. Tổng cục Thuế sẽ ra mắt Cổng thông tin điện tử cho các cá nhân, hộ kinh doanh TMĐT, giúp họ thực hiện nghĩa vụ thuế một cách thuận tiện.

Thứ ba, ngành thuế sẽ đề xuất sửa đổi chính sách thuế theo hướng đồng bộ, yêu cầu các sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho các cá nhân kinh doanh. Điều này sẽ giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Thứ tư, ngành Thuế sẽ tiếp tục “làm giàu” cơ sở dữ liệu lớn về TMĐT từ nhiều nguồn như thông tin do sàn cung cấp, các nền tảng xuyên biên giới, công tác kiểm tra và từ Internet. Cơ quan sẽ khai thác và xử lý thông tin để rà soát người nộp thuế, yêu cầu kê khai phù hợp và điều chỉnh doanh thu khi cần thiết.

Thứ năm, ngành sẽ xây dựng mô hình quản lý rủi ro cho tổ chức, cá nhân kinh doanh TMĐT, áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xử lý dữ liệu lớn và đưa ra cảnh báo về rủi ro thuế.

Thứ sáu, ngành sẽ triển khai công tác thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh TMĐT, doanh nghiệp chủ sàn, đơn vị vận chuyển và trung gian thanh toán.

Cuối cùng, ngành Thuế sẽ phối hợp với các bộ, ngành, để chia sẻ và kết nối dữ liệu theo Chỉ thị 18 của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, Bộ Công an và cơ quan Thuế sẽ rà soát và đồng nhất cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với mã số thuế; Bộ Công Thương cung cấp dữ liệu về sàn giao dịch TMĐT; Bộ TT&TT sẽ chia sẻ thông tin về các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực viễn thông; và Ngân hàng Nhà nước sẽ cung cấp thông tin về dòng tiền thanh toán và tài khoản cá nhân.

Bên cạnh đó, theo bà Nguyễn Thị Lan Anh, dựa trên nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và đánh giá tính khả thi tại Việt Nam, Tổng cục Thuế đã đề xuất sửa đổi Luật Quản lý thuế, Luật Thuế và các văn bản hướng dẫn nhằm tăng cường trách nhiệm khai thuế và nộp thuế thay cho người bán tại các sàn giao dịch TMĐT, cũng như tăng cường trách nhiệm cung cấp thông tin của các sàn TMĐT và dịch vụ logistics.