Nhìn lại toàn bộ sai phạm tại Tập đoàn xăng dầu Việt Nam

Như Doanh Nghiệp Việt Nam đã đưa tin, Thanh tra Chính phủ vừa có Thông báo kết luận số 2280/TB-TTCP về việc thực hiện kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn,tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và một số đơn vị thành viên.

Theo đó, tại kết luận thanh tra, ngoài chỉ ra những mặt ưu điểm, Thanh tra Chính phủ cũng đã chỉ ra hàng loạt sai phạm tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các đơn vị thành viên.

Đầu tiên, Thanh tra Chính phủ chỉ ra những khuyết điểm, vi phạm trong công tác, quản lý sử dụng vốn, tài sản và cổ phần hóa doanh nghiệp tại Tập đoàn.

Cụ thể, Công ty mẹ - Tập đoàn đã đầu tư tài chính ngoài ngành nghề với số tiền 2.255 tỷ đồng, trong đó đầu tư với giá trị lớn không đúng quy định ở những hạng mục khác nhau: Tăng vốn đầu tư vào PG Bank 400 tỷ đồng và Công ty CP Bảo hiểm Petrolimex 171 tỷ đồng không có sự chấp thuận của Bộ Công thương và Thủ tướng Chính phủ.

Bênh cạnh đó, Tập đoàn cũng tăng vốn đầu tư 51 tỷ đồng vào Công ty CP Bất động sản Petrolimex  không có sự chấp thuận của Bộ Công thương. Petrolimex cũng đã sử dụng vốn kinh doanh để đầu tư 231 tỷ đồng vào lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản không đúng với Nghị quyết của HĐQT.

Ngoài ra, Petrolimex còn ủy thác cho các đơn vị thành viên vay dài hạn để đầu tư xây dựng các công trình, dự án 414,6 tỷ đồng từ vốn chiếm dụng trong thanh toán, chưa bố trí được nguồn vốn cho đầu tư xây dựng. Một số khoản đầu tư của công ty mẹ hiệu quả thấp như: đầu tư 178,5 tỷ đồng vào Công ty Cổ phần Nhiên liệu bay Petrolimex và Công ty Bất động sản Petrolimex kém hiệu quả.

Thanh tra Chính phủ cũng đã phát hiện vi phạm nghiêm trọng trong việc hợp tác đầu tư tại Công ty CP Vận tải Xăng dầu Vipco (Cty Vipco) – đơn vị thành viên của Petrolimex.

Cụ thể, năm 2008, Vipco đã chuyển 72,5 tỷ đồng vào tài khoản chung do Công ty Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản. Sau đó, Vipco có văn bản cho phép Công ty Thiên Lộc Phú rút ra từ ngân hàng 20,2 tỷ đồng nhưng khong có căn cứ, số tiền rút ra không sử dụng vào việc thực hiện hợp đồng và hoạt động của Công ty Thiên Lộc Phú (thực tế công ty này không hoạt động kinh doanh).

Công ty Thiên Lộc Phú mới trả lại Vipco 1,5 tỷ đồng, số còn lại gần 19 tỷ đồng đến nay không thu hồi được. Thanh tra Chính phủ xác định đây là việc làm thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, ngày 10/4/2008 ông Nguyễn Đạo Thịnh và ông Nguyễn Quang Khánh – nguyên Kế toán trưởng Vipco đã chuyển 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân của bà Nguyễn Thị Mỹ Dung, đến nay cũng không thu hồi được. Hành vi này vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, tổng số tiền chưa thu hồi được là 19,1 tỷ đồng.

Theo Kết luận Thanh tra, năm 2006, Giám đốc Công ty Xăng dầu Khu vực III và Phó Chủ tịch UBND xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m2 đất trái thẩm quyền, làm phát sinh công nợ 540 triệu đồng, nguy cơ mất vốn.
Thứ hai, Thanh tra Chính phủ tiếp tục chỉ ra những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam và các Công ty xăng dầu thành viên.

Theo đó, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam và các Công ty xăng dầu thành viên đã chưa thực hiện đúng quy định tại Thông tư số 234/2009/TT-BTC trong việc trích quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Cụ thể, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam xác định sai sản lượng xăng dầu tiêu thụ thực tế, dẫn đến trích thiếu Quỹ bình ổn giá gần 5 tỷ đồng. Năm 2011, tập đoàn chỉ đạo các công ty xăng dầu thành viên kinh doanh có lãi trích lập Quỹ bình ổn, thực tế 11 công ty đã trích lập số tiền 221,3 tỷ đồng, không đúng đối tượng theo quy định.

Petrolimex hạch toán vào chi phí xăng dầu hao hụt vượt định mức, không đúng quy định của Quy chế kinh doanh xăng dầu, làm giảm hiệu quả kinh doanh gần 7 tỷ đồng. Việc tập đoàn này thuê tàu vận tải xăng dầu cho Vipco theo phương pháp thuê định hạn là chủ yếu, tuy đảm bảo được sự chủ động trong vận chuyển xăng dầu, song theo đánh giá của TTCP, đơn giá thuê định hạn cao hơn nhiều so với thuê chuyến, dẫn đến tăng giá vốn, giảm hiệu quả kinh doanh.

Công tác quản lý, điều hành giá bán xăng dầu nội bộ của công ty mẹ đối với các công ty xăng dầu thành viên chưa tuân thủ nguyên tắc, phương pháp xác định giá quy định trong Quy chế kinh doanh xăng dầu và chưa phù hợp với giá bán do Liên bộ Tài chính – Công Thương công bố, thể hiện ý chí chủ quan trong việc quyết định giá, dễ phát sinh tiêu cực.

Bên cạnh đó, Tập đoàn cũng chưa quản lý chặt chẽ xăng dầu tiêu thụ trước các thời điểm điều chỉnh giá, sản lượng xăng xuất bán trước thời điểm tăng giá tại một số công ty xăng dầu thành viên tăng bất thường từ 2,3 – 6,7 lần so với sản lượng bán bình quân”. Theo TTCP, đây là dấu hiệu sơ hở trong quản lý, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng nhưng tập đoàn chưa có biện pháp quản lý, khắc phục.

Công ty Xăng dầu Khu vực II và Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long đã buông lỏng điều kiện thanh toán khi ký hợp đồng bán tái xuất xăng dầu, cho phép bên mua chậm thanh toán nhưng không có điều kiện để đảm bảo thu hồi, làm phát sinh công nợ khó đòi hơn 278 nghìn USD, nguy cơ mất vốn….

Thứ ba, Thanh tra Chính phủ phát hiện trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, quản lý sử dụng đất, Petrolimex và các đơn vị thành viên cũng đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện trong việc quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước.

Đáng chú ý, cơ quan thanh tra cũng đã phát hiện nhiều khuyết điểm, vi phạm trong việc quản lý, điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước của Tập đoàn, Bộ Tài chính và Bộ Công Thương.

Cụ thể, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, quá trình thực hiện Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, trong thời gian từ tháng 1/2010-6/2013 khi xây dựng giá cơ sở để quyết định giá bán lẻ xăng dầu, Petrolimex và Liên Bộ Công Thương - Tài chính đã đưa chi phí vận tải và chi phí bảo hiểm vào giá cơ sở vào các mặt hàng xăng dầu theo mức cố định, thiếu cơ sở, cao hơn chi phí thực tế của Petrolimex.

Bên cạnh đó, trong các yếu tố cấu thành giá bán, giá xăng dầu thế giới là yếu tố chiếm tỷ trọng lớn và thường xuyên biến động làm ảnh hượng trực tiếp đến giá bán xăng dầu trong nước. Tuy nhiên, trong quý I/2010 các thương nhân đầu mối trực tiếp thực hiện điều chỉnh giá bán lẻ, Liên Bộ Công Thương - Tài chính không xác định và công bố giá xăng dầu thế giới để các thương nhân đầu mối sử dụng trong việc tính toán, xác định giá cơ sở xăng dầu là chưa thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP cua Chính phủ.

Ngoài ra, Petrolimex chưa chấp hành nghiêm chỉnh việc điều hành giá bán lẻ xăng dầu theo quy định tại Điều 27 Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, trong quý I/2010 thương nhân đầu mối được quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu, lần điều chỉnh giá ngày 21/2/2010, Tập đoàn không thực hiện điều chỉnh giá với mặt hàng dầu hỏa và dầu Mazut.

Tập đoàn xăng dầu Việt Nam còn quyết định mức tăng giá bán lẻ xăng dầu vùng 2 cao hơn giá bán lẻ do Liên Bộ điều hành trong giai đoạn hoạt động kinh doanh xăng dầu thực hiện theo quy định của Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, với mức tăng không quá 2% giá bán do Liên Bộ điều hành là phù hợp với thực tế và sau này đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định tại Điểm 1, Điều 5, Thông tư liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT-BTC ngày 29/10/2014 của Liên Bộ Công Thương - Tài chính.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, Bộ Tài chính đã có văn bản cá biệt cho phép Petrolimex áp dụng tỷ giá ngoại tệ theo tỷ giá bán ra của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam trong hạch toán kinh doanh xăng dầu là chưa phù hợp với quy định của chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2016 của Bộ Tài Chính. Tuy nhiên, nội dung nêu trên sau này đã được Chính phủ cho phép tại Điểm 9, Điều 3, Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 3/9/2014.

Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm đối với những khuyết điểm, vi phạm trên thuộc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các tổ chức cá nhân có liên quan thuộc Liên Bộ Công Thương - Tài chính.

Dựa trên những sai phạm, Thanh tra Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công thương chủ trì, chỉ đạo Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân thuộc Tập đoàn và các công ty liên quan đến khuyết điểm, vi phạm trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản, hoạt động kinh doanh.

Đáng chú ý, theo kiến nghị của TTCP, Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với 2 vụ việc xảy ra giữa Công ty Vipco và Công ty Thiên Lộc Phú. Đó là việc Tổng giám đốc Vipco ký Hợp đồng hợp tác đầu tư với Thiên Lộc Phú dẫn đến số tiền 18,6 tỷ đồng phát sinh đến nay không thu hồi được và việc Tổng giám đốc, Kế toán trưởng Cty Vipco chuyển 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân bà Nguyễn Thị Mỹ Dung.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị cũng Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng, ban hành phương pháp xác định yếu tố chi phí vận tải và chi phí bảo hiểm đối với xăng dầu nhập khẩu khi xác định giá cơ sở xăng dầu.

Bộ Tài chính xem xét, quy định chế độ hạch toán kế toán đối với việc bán xăng dầu theo hình thức "hợp đồng đại lý bao tiêu" để quản lý chặt chẽ, minh bạch giá bán và chi phí thù lao các tổng đại lý, đại lý kinh doanh xăng dầu.

Bộ Tài chính, Bộ Công Thương chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tổ chức cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, tồn tại trong công tác quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu nêu trên. 

Nên đọc